Επιστήμη και κοινωνία

Η πανδημία είναι καθολική στη διάδοσή της, αλλά αποκαλυπτική στην αντιμετώπισή της. Υπό αυτή την έννοια, δεν αρκεί να λέει κάποιος πως αφορά τους πάντες. Δεν είναι επίσης λογικό να τη λογίζουμε ως φυσική καταστροφή, ανεπίστρεπτη. Ως μια καταιγίδα που θα μας βρει για καιρό κάτω από ένα υπόστεγο μέχρι να σταματήσει. Πιθανώς με επίκληση της τύχης ή μιας ανώτερης δύναμης. Μια τέτοια λογική είναι μπρουτάλ μεταφυσική. Μας πάει πίσω σε κοινωνίες που το μόνον όπλο που είχαν ήταν να θέτουν σε τυφλή καραντίνα τους πληθυσμούς τους. Ή που δέχονταν αδιαμαρτύρητα το κακό, μέχρι να περάσει κι αυτό. Ομως ευτυχώς δεν είμαστε σε αυτό το σημείο. Η επιστήμη προχώρησε ραγδαία. Μαζί της η μακροχρόνια έρευνα – που μην ξεχνάμε, έχει πάντα ως εγγυητή το κράτος.
Με όλα τα παραπάνω φτάσαμε γρήγορα σε εμβόλιο αλλά και σε φάρμακο ή μια καλύτερη θεραπεία. Η μάχη στο ΕΣΥ του κάθε κράτους έδωσε τη δυνατότητα να θωρακιστεί γρήγορα ο ιατρικός και εν γένει υγειονομικός κόσμος με πείρα και όπλα – σε σχέση με τον Μάρτιο του 2020. Η έρευνα, ως αποτέλεσμα συλλογικών κατακτήσεων και συλλογικών επιτυχιών, γρήγορα βρήκε λύσεις στο πεδίο του νέου πολέμου. Ακόμη και οι Κινέζοι που εύκολα κατακρίνουμε έδωσαν ταχύτατα τα data του ιού. Βγήκε τεστ αμέσως, εντοπίστηκαν τα χαρακτηριστικά του.

Τι πάει όμως στραβά σήμερα; Γιατί καθυστερούν οι ανασχέσεις του κακού; Γιατί συνεχίζουν να πεθαίνουν και να διασωληνώνονται πολίτες και οι χώρες να αποδομούνται οικονομικά; Γιατί φτάσαμε σε ένα σημείο να θεωρούμε και το 2021 σε καταστολή και «κουτσό», πράγμα καταστροφικό για τις συνοχές των κοινωνιών; Γιατί δεν προβληματίζει η απόσταση μεταξύ των επιστημονικών επιτευγμάτων και της καθολικής διάδοσής τους; Σήμερα έχουμε εμβόλια και φάρμακο και δεν έχουμε μια σειρά πραγμάτων. Πλάι σε αυτά, μια θωράκιση του ΕΣΥ, μια ανάπτυξη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας που θα επιτρέψει να μη φορτώνουμε τα νοσοκομεία. Μια περαιτέρω στερέωση της έρευνας από το κράτος για την τρέχουσα και όχι μόνον πανδημία. Πάνω από όλα, έναν συγχρονισμό των κοινωνιών με τα επιτεύγματα των ιατρών.

Κι όμως σήμερα βλέπουμε ολόκληρη ΕΕ να εξαρτάται από την τακτική ενός φαρμακευτικού κολοσσού. Η ΕΕ δεν σπάει την πατέντα, παραμένει δέσμια του κέρδους, αιχμαλωτίζει την ίδια την κοινωνία. Ευτυχώς μόνον εσχάτως το Συμβούλιο της Ευρώπης συζήτησε και υπερψήφισε – με μεγάλη πλειοψηφία βέβαια – την πρόταση για την άρση του καθεστώτος της πατέντας στα εμβόλια.

Θέλει ακόμη αγώνα όμως για να φτάσουμε σε ένα σημείο που η Υγεία θα είναι δημόσια, καθολική και δεν θα έχει διαστρωματώσεις. Η πανδημία είναι δημοκρατική στον τρόπο που απλώνεται (από τον νοσούντα Τραμπ μέχρι τον εργάτη στην Ινδία), ταξική όμως στο πώς αντιμετωπίζεται. Αν επίσης σπάσει η εμπιστοσύνη του κόσμου προς την πολιτεία σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή, η ίδια η έννοια του κοινωνικού συμβολαίου θα δυναμιτιστεί. Σήμερα όσο ποτέ είναι μια χρυσή ευκαιρία για διεύρυνση του Κοινωνικού Κράτους. Για διάλυση κάθε συνωμοσιολογίας με τη διάδοση του εμβολίου και τη γρήγορη αντεπίθεση. Αλλιώς η πανδημία δεν θα βρει απλώς τραυματισμένη τη δημόσια υγεία. Θα βρει τραυματισμένη τη Δημοκρατία και την πίστη σε θεσμούς και κεκτημένα. Και όλοι ξέρουμε ποιος ευνοείται από μια τέτοια ρευστή και επικίνδυνη κατάσταση.