Κροκόνδειλος Κλαδάς: ο Τρόμος της Μάνης

Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης οι εξελίξεις στην κυρίως Ελλάδα φαίνεται να απομακρύνονται από το περισκόπιο της Ιστορίας. Σημαντικά γεγονότα λοιπόν έχουν καταδικασθεί σε μια αφάνεια άδικη για ανθρώπους που πολέμησαν σκληρά για την ελευθερία. Μεγάλα κομμάτια της Ελλάδας τότε ήσαν είτε κάτω από φράγκικη κυριαρχία ή στα χέρια τοπικών ηγεμόνων με ανεξάρτητες τάσεις και πολεμική νοοτροπία.

Με το ξέσπασμα του πρώτου Ενετοτουρκικού Πολέμου (1463) ο πολέμαρχος από τα Μπαρδούνια της Μάνης και κύριος του φρουρίου του Αγίου Γεωργίου, Κροκόνδειλος Κλαδάς, δημιούργησε μια αξιόμαχη πολεμική μηχανή και κινητοποιήθηκε στο πλευρό των Ενετών. Αυτό οδήγησε τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία να επιβραβεύσει τη στρατιωτική του παρουσία και συμβολή με το παράσημο του Λέοντα του Αγίου Μάρκου, αλλά και με εδάφη γύρω από την Κορώνη. Οι εξελίξεις όμως υπήρξαν τέτοιες ώστε σύντομα οι Τούρκοι να ανακάμψουν και οι Ενετοί να οπισθοχωρήσουν. Τελικά, η Βενετία ήρθε σε συνεννόηση με τον Μωάμεθ τον Πορθητή (Μεχμέτ Β’) και του παραχώρησε τη Μάνη. Την ίδια ώρα οι πιστοί στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία τοπικοί πολέμαρχοι διατάχθηκαν να συμφωνήσουν με τους όρους της συμφωνίας και να πάψουν την ένοπλη αντιπαράθεση.

Ο Κροκόνδειλος Κλαδάς δεν μπορούσε όμως να δει τον εαυτό του ως υποτελή των Οθωμανών. Την ίδια ώρα οι Λάκωνες είχαν εκμανεί με τη συνθηκολόγηση της Βενετίας, μιας και είχαν πολεμήσει σκληρά στο πλευρό της με πολλές απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό. Ο Κλαδάς τότε αποφάσισε, παρά τις δελεαστικές προσφορές του Σουλτάνου σε αξιώματα, φέουδα και χρηματικές ανταμοιβές, να ξεσηκωθεί και να πολεμήσει τους Τούρκους με τις δικές του μόνο δυνάμεις.

Η Μάνη τότε πήρε φωτιά. Γνωρίζοντας πως δεν μπορούσε να υπερασπισθεί αποτελεσματικά την Κορώνη, κινήθηκε (1479 μ.Χ.) με περίπου 16.000 άνδρες στα δυσπρόσιτα περάσματα και στο ορεινό τοπίο της Μάνης. Εκτοτε ο γενναίος αυτός ιππότης, με τη βοήθεια δύο ακόμη στρατηγών που είχαν αποξενωθεί από τον ενετό προβλεπτή του Μοριά (επικυρίαρχο διοικητή) Μπαρτολομέο Μίνιο, άρχισε μια εκστρατεία κατατρομοκράτησης των Οθωμανών και κατάληψης φρουρίων και οχυρών τοποθεσιών.

Με τον δικέφαλο αετό στην ασπίδα του και με έναν κατακόκκινο μανδύα πάνω από τη θωρακισμένη του ολόσωμη φορεσιά, ο Κλαδάς κατόρθωσε να μεταμορφωθεί σε «Τρόμο» των μουσουλμανικών δυνάμεων σε ολόκληρη την Πελοπόννησο. Αφού κατέλαβε όλα τα κάστρα και περάσματα της Μάνης, κινήθηκε βορειότερα κυριεύοντας και περίπου ισοπεδώνοντας το Αργος (τέλη του 1479).  Οι επιτυχίες αυτές τρομοκράτησαν τους Οθωμανούς κι ο Σουλτάνος οργάνωσε δύο στρατιές, υπό τον διοικητή του Μοριά Σουλεϊμάν, με εντολή να εισβάλουν στην Πελοπόννησο και να καθυποτάξουν τους επαναστάτες του Κλαδά. Φθάνοντας στο Οίτυλο της Μάνης, τον Ιανουάριο του 1480, οι αήττητες σε παραταξιακή διάταξη μάχης τουρκικές στρατιές συγκρούσθηκαν σε ανοιχτό πεδίο με τις δυνάμεις του Κλαδά. Οι μανιασμένοι μαχητές του Κροκόνδειλου Κλαδά έπεσαν με οργή επί των Οθωμανών, τους οποίους τελικά έτρεψαν σε μαζική φυγή. Με 700 νεκρούς στο πεδίο της μάχης οι Τούρκοι δεν σταμάτησαν να υποχωρούν μέχρι που έφθασαν στον μακρινό σχετικά Μυστρά!

Μανιασμένος ο Μωάμεθ υποχρέωσε τη Βενετία να αποκηρύξει τον «Τρόμο της Μάνης» και να οδηγήσει την οικογένειά του σιδηροδέσμια από την Κορώνη στη Βενετία. Αφού διαφεύγει στη Νάπολη ο Κλαδάς μεγαλουργεί στην Ηπειρο μέχρι που πεθαίνει ο Μωάμεθ. Ο νέος όμως Σουλτάνος Βαγιαζήτ Β’ αποφασιστικά κινείται να επιβάλει την εξουσία του. Καταλαμβάνει και πάλι, με τη χρήση μεγάλων δυνάμεων, ό,τι είχε χάσει η Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Ηπειρο και κυρίως στη Χειμάρρα και τις γύρω περιοχές. Παράλληλα, επιβάλει την εξουσία του στην Πελοπόννησο μην αφήνοντας να εκδηλωθούν καινούργιες κινήσεις αμφισβήτησης. Στα πλαίσια των κινήσεων αυτών ο Κροκόνδειλος Κλαδάς, που είχε γυρίσει στη Μάνη, συλλαμβάνεται, κάτω από απροσδιόριστες σχετικά συνθήκες, και βρίσκει μαρτυρικό θάνατο. Φαίνεται μάλλον να τον έγδαραν ζωντανό…

(*) Κατά καιρούς θα αναφερόμαστε

σε κάποιες, όχι και τόσο γνωστές,

πτυχές της Ιστορίας.