Νέο σχέδιο οδικής ασφάλειας για την μείωση των τροχαίων ατυχημάτων – Οι αλλαγές

Σε πέντε άξονες που αντικατοπτρίζουν την ολιστική διάθεση αντιμετώπισης του προβλήματος των τροχαίων ατυχημάτων στην χώρα μας εστιάζει το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Οδική Ασφάλεια το οποίο παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Κώστα Καραμανλή και τον Υφυπουργό Υποδομών και Μεταφορών κ. Γιάννη Κεφαλογιάννη, παρουσία του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.
Απώτερος σκοπός του σχεδίου είναι η μείωση των δυστυχημάτων και των σοβαρών τραυματισμών από τροχαία ατυχήματα στον ελλαδικό χώρο κατά 50% έως το 2030, μέσω μιας συνολικά διαφορετικής προσέγγισης η οποία βασίζεται στις βέλτιστες δειθνείς πρακτικές και έγκειται στο σκεπτικό της αναγνώρισης και της ανάληψης της κοινής ευθύνης για ένα τροχαίο ατύχημα που βάσει της μέχρι τώρα παραδοσιακής αντίληψης βάρυνε αποκλειστικά τον χρήστη του δικτύου.

Με βάση το παραπάνω σκεπτικό το νέο σχέδιο δράσης για την οδική ασφάλεια θα εστιάσει σε πέντε άξονες οι οποίοι συνοψίζονται ως εξής:

– Αξιόπιστα και ποιοτικά δεδομένα.
– Καλά μελετημένο στρατηγικό σχέδιο με συγκεκριμένους στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα που θα το υλοποιεί ένα σταθερό σύστημα διακυβέρνησης.
– Καλλιέργεια κυκλοφοριακής αγωγής μέσα από την εκπαίδευση και την επικοινωνία.
– Αποτελεσματικό σύστημα επιβολής των κανόνων οδικής κυκλοφορίας
– Βελτίωση της ασφάλειας των υποδομών και των οχημάτων.

Νέο Εθνικό Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας

Σε ό,τι αφορά την πρώτη παράμετρο, τη συλλογή αξιόπιστων και ποιοτικών δεδομένων για την εκπόνηση αλλά και την αξιολόγηση σχεδίων που αφορούν την οδική ασφάλεια, θεσπίζεται Εθνικό Παρατηρητήριο για την Οδική Ασφάλεια το οποίο θα είναι υπεύθυνο για την συλλογή, επεξεργασία και τήρηση εθνικής βάσης δεδομένων για την οδική ασφάλεια και θα εκδίδει ετήσια ενημερωτική έκθεση στοιχείων που θα επικυρώνονται από την ΕΛΣΤΑΤ. Τη λειτουργία του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Οδική Ασφάλεια αναλαμβάνει το ΕΜΠ ενώ θεσμοθετείται τρόπον τινά η συνεργασία του με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπουργεία που εμπλέκονται με το ζήτημα της οδικής ασφάλειας, καθώς, πλέον το σχέδιο δράσης δεν θα έχει τον χαρακτήρα προαίρεσης του παρελθόντος αλλά θα υποχρεώνει τους εμπλεκόμενους φορείς για την υλοποίησή του.

Συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων και υλοποίηση

Ως εκ τούτου, και για την επίτευξη των στόχων, υιοθετείται ένα νέο σύστημα εποπτείας και συντονισμού το οποίο θα βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες. Ο πρώτος έγκειται στη δημιουργία κυβερνητικής επιτροπής η οποία αναλαμβάνει τον συντονισμό των εμπλεκόμενων υπουργείων, την έγκριση των σχεδίων και την υλοποίησή τους που πλέον θα είναι δεσμευτική και υποχρεωτική με την αντίστοιχη νομοθέτηση των κανόνων που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Οδική ασφάλεια. Ο δεύτερος πυλώνας έγκειται την εκτελεστική επιτροπή η οποία θα παρακολουθεί την πορεία και την υλοποίηση των πρωτοβουλιών που θεσμοθετεί η κυβερνητική επιτροπή ενώ ο τρίτος, η τοπική αυτοδιοίκηση θα έχει την ευθύνη της υλοποίησης των επιχειρησιακών σχεδίων τα οποία είναι δεσμευτικά. Ο τέταρτος πυλώνας για την εκπόνηση και την υλοποίηση σχεδίου για την οδική ασφάλεια είναι η κοινωνία των πολιτών που μέσω της συμμετοχής ΜΚΟ, ερευνητικών ινστιτούτων στο κυβερνητικό έργο θα μπορούν να συνεισφέρουν στον κοινό στόχο μείωσης των δυστυχημάτων στην Ελλάδα.

Συνεχής και ουσιαστική εκπαίδευση για την οδική ασφάλεια

Ριζική αναμόρφωση προδιαγράφεται η σχεδίαση που προωθείται σε επίπεδο εκπαίδευσης και ενημέρωσης καθώς, βασικός άξονας του νέου σχεδίου είναι η καλλιέργεια της συνείδησης της οδικής ασφάλειας ούτως ώστε σε βάθος χρόνου, να πρόκειται για συλλογικό κεκτημένο.
Με αυτή τη λογική θα ενταχθεί μάθημα οδικής ασφάλειας σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης από τον Σεπτέμβριο του 2021. Οι μικροί μαθητές θα επιβραβεύονται συμβολικά με την έκδοση άδειας ποδηλάτου ενώ εκείνοι που συμπληρώνουν το 17ο έτος της ηλικίας τους θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν μαθήματα που θα τους προετοιμάζουν για να αποκτήσουν άδεια οδήγησης με τη συμπλήρωση των 18 ετών. Επιπλέον θα υπάρξουν ειδικά επιμορφωτικά προγράμματα για τους εκπαιδευτικούς προκειμένου να μπορούν να μυήσουν τους μαθητές τους στις ορθές πρακτικές.
Στο ίδιο πλαίσιο, και με στόχο τη δημιουργία μιας σφαιρικής αντίληψης για θέματα που άπτονται της οδικής ασφάλειας , θα αλλάξει άρδην και ο τρόπος των εξετάσεων για άδεια οδήγησης. Αρχικά, θα καταργηθεί ο τρόπος εξέτασης βάσει προκαθορισμένων ερωτήσεων. Θα δημιουργηθεί τράπεζα θεμάτων ούτως ώστε οι εξεταζόμενοι να μην αποκτούν μια μηχανιστική αλλά μια σφαιρική γνώση ενώ θα εκδοθούν νέα εγχειρίδια και θα υπάρχει ειδική πρόβλεψη για άτομα με μαθησιακές δυσκολίες ή ειδικές ανάγκες που επιθυμούν να αποκτήσουν άδεια οδήγησης.

Αλλαγή στον τρόπο και την «ποιότητα» των εξετάσεων

Παράλληλα η εκπαίδευση στην οδήγηση και στην οδική ασφάλεια θα αλλάξει και σε επίπεδο εκπαιδευτών καθώς θεσμοθετούνται προϋποθέσεις προκειμένου κάποιος να αποκτήσει άδεια ασκήσεως επαγγέλματος στο συγκεκριμένο τομέα. Αναλυτικότερα, θα υπάρξει κατώτατο όριο ηλικίας, οι ενδιαφερόμενοι για το συγκεκριμένο τομέα θα πρέπει να είναι είτε απόφοιτοι επαγγελματικών λυκείων είτε συγκεκριμένων τμημάτων πανεπιστημίων ή κάτοχοι μεταπτυχιακού/διδακτορικού τίτλου σε κυκλοφοριακή αγωγή/οδική ασφάλεια. Θα υποχρεούνται επίσης σε έκδοση πιστοποιητικού παιδαγωγικής επάρκειας ενώ δεν θα πρέπει να έχουν υποπέσει σε συγκεκριμένες παραβάσεις του ΚΟΚ.
Σημαντικές αλλαγές θα υλοποιηθούν και στο σκέλος της επικοινωνίας και των ενημερωτικών εκστρατειών που αφορούν την οδική ασφάλεια οι οποίες πλέον θα εκπορεύονται από ένα συντονισμένο σχέδιο με στοχευμένες παρεμβάσεις, μετρήσιμα αποτελέσματα και δράσεις που θα εστιάζουν σε συγκεκριμένους τομείς είτε γεωγραφικούς είτε οδικής ασφάλειας.
Νέος ΚΟΚ
Μεταβολές θα υπάρξουν και στον ΚΟΚ ο οποίος αναθεωρείται με βάση πέντε αρχές που συνοψίζονται ως εξής:

1. Κατηγοριοποίηση παραβάσεων με βάση επικινδυνότητα και συχνότητα
2. Διαχωρισμός κυρώσεων με βάση την οδηγική συμπεριφορά ή την κατάσταση του οχήματος
3. Μείωση μέσης ταχύτητας σε αστικές περιοχές
4. Διασφάλιση επιβολής και είσπραξης των προστίμων
5. Καθιέρωση ηλεκτρονικής διαδικασίας όσον αφορά την καταγραφή των παραβάσεων

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την παράμετρο κατηγοριοποίησης των παραβάσεων θα υπάρξει νέα διαβάθμιση στα πρόστιμα τα οποία δεν θα είναι απαραιτήτως υψηλότερα ως προς το χρηματικό αντίτιμο αλλά θα συνδυάζονται με διαφοροποιημένες διοικητικές κυρώσεις. Σε κάθε περίπτωση η έμφαση στην επιβολή προστίμων θα δοθεί στις λεγόμενες αντικοινωνικές συμπεριφορές που θέτουν σε κίνδυνο την ζωή των χρηστών του οδικού δικτύου όπως η υπερβολική ταχύτητα, η μη χρήση ζωνών ασφαλείας/κράνους, η κατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών αλλά και η απόσπαση προσοχής λόγω χρήσης κινητού τηλεφώνου.

Εποπτεία σε ΚΤΕΟ και εντατικοποίηση των τεχνικών ελέγχων

Επίσης με δεδομένο ότι θα υπάρξει διαχωρισμός των παραβάσεων που οφείλονται σε υπαιτιότητα του οδηγού ή στην κατάσταση του οχήματος, θεσμοθετείται μητρώο εποπτών ΚΤΕΟ ούτως ώστε οι τεχνικοί έλεγχοι των οχημάτων να γίνονται όπως επιβάλλεται. Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση την αναθεώρηση του ΚΟΚ, στη δεύτερη εκδοχή που το ατύχημα οφείλεται στην κατάσταση του οχήματος το πρόστιμο θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη του οχήματος και όχι τον οδηγό.

Το σώμα εποπτών ΚΤΕΟ θα αποτελείται από διαπιστευμένους ιδιώτες μηχανικούς οι οποίοι θα πραγματοποιούν ελέγχους στα σημεία όπου διενεργείται ο τεχνικός έλεγχος των οχημάτων, ελέγχοντας τα οχήματα που μόλις πέρασαν τεχνικό έλεγχο σε συνάρτηση με τα αποτελέσματα τους αλλά και τον εξοπλισμό των ΚΤΕΟ. Θα έχουν επίσης τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων οι οποίες θα μπορούν να οδηγήσουν και στην αφαίρεση της άδειας του ΚΤΕΟ.

Επίσης θα αυστηροποιηθούν τα πρόστιμα για τους ιδιοκτήτες οχημάτων που αμελούν να περάσουν τα οχήματα τους από ΚΤΕΟ. Ως προς την παράμετρο ΚΤΕΟ, υπό την παρούσα κατάσταση και τα μέχρι τώρα ισχύοντα εκτιμάται ότι 1/3 οχήματα στην Ελλάδα δεν περνά ποτέ ΚΤΕΟ, ενώ από όσα περνούν τεχνικό έλεγχο «κόβεται» μόλις το 4,5% έναντι ποσοστού 33% σε χώρες όπως η Γερμανία η οποία σημειωτέον έχει από τους νεότερους στόλους αυτοκινήτων στην Ευρώπη.

Μείωση των ορίων ταχύτητας

Σε ό,τι αφορά την παράμετρο ταχύτητα με δεδομένο ότι η υπερβολική ταχύτητα ευθύνεται για την συντριπτική πλειονότητα των τροχαίων ατυχημάτων, με το νέο ΚΟΚ θα μειωθεί το όριο ταχύτητας σε αστικές περιοχές σε 30 χλμ. Το σκεπτικό της απόφασης έγκειται στη διαπίστωση ότι σε περίπτωση ατυχήματος με εμπλεκόμενο πεζό, αν η ταχύτητα κίνησης του αυτοκινήτου ανέρχεται σε 50 χλμ. υπάρχουν 80% πιθανότητες ο τραυματισμός του πεζού να είναι θανάσιμος.

Νέες διαδικασίες για την καταγραφή παραβάσεων αλλά και την επιβολή και πληρωμή προστίμων

Θα υπάρξει ολική αναθεώρηση και ανασχεδιασμός της διαδικασίας βεβαίωσης και είσπραξης των προστίμων με την συνδρομή ψηφιακών μέσων (κάμερες, ραντάρ) και ψηφιακών εργαλείων ενώ πλέον θα προβλέπεται και ηλεκτρονική πληρωμή της παράβασης μέσω web banking/ΑΤΜ. Επιπλέον θα υπάρχει και βεβαίωση υπερήμερης οφειλής μέσω Taxis.
Θεσμοθετείται επίσης η δημιουργία Εθνικού Ταμείου Οδικής Ασφάλειας το οποίο θα αναλάβει να αποδίδει στους ΟΤΑ με αποτελεσματικό και άμεσο τρόπο τα πρόστιμα που εισπράτονται και αφορούν τη δική τους διοικητική περιφέρεια προκειμένου να υπάρξει η αξιοποίηση των οικονομικών πόρων για δράσεις και βελτιώσεις που άπτονται της οδικής ασφάλειας.

Επικαιροποίηση Point System με online ενημέρωση για τους οδηγούς

Αναθεώρηση θα γίνει και στο σύστημα Point System το οποίο θα αναβαθμιστεί προκειμένου να εμφανίζει άμεσα επικαιροποιημένα στοιχεία για παραβάσεις ενώ θα υπάρξει και η δυνατότητα άμεσης ενημέρωσης και για τους ενδιαφερόμενους οδηγούς με την δημιουργία αντίστοιχης πλατφόρμας. Τα επικαιροποιημένα στοιχεία θα κοινοποιούνται στην Τροχαία αλλά και θα αξιολογούνται στατιστικά, προκειμένου να υπάρξουν στοχευμένες δράσεις και βελτιώσεις του νομοθετικού πλαισίου για την μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.

Βελτίωση του οδικού δικτύου

Επιπλέον όλων των παραπάνω θα υπάρξει και επιτάχυνση των διαδικασιών για ένα ασφαλέστερο οδικό δίκτυο τόσο σε επίπεδο πόλεων και σε συνεργασία με τους Δήμους για την εκπόνηση σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας όσο και σε επίπεδο αυτοκινητοδρόμων.

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο σκέλος ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα παρεμβάσεων που άπτονται της οδικής ασφάλειας σε 7.000 επικίνδυνα σημεία σε έκταση 2.500 χλμ. σε 80 οδικούς άξονες. Παράλληλα προγραμματίζονται μεγάλα έργα οδικών υποδομών μεταξύ των οποίων οι οδικοί άξονες Πάτρας-Πύργου, Ε65, ΒΟΑΚ, Καλαμάτα-Ριζόμυλος, ανισόπεδος κόμβος Θεσσαλονίκης και επεκτάσεις της Αττικής οδού ενώ μέχρι την ολοκλήρωση των έργων όπως για παράδειγμα του οδικού άξονα Πάτρας-Πύργου θα υπάρξουν βελτιωτικές παρεμβάσεις προς αποφυγή των τροχαίων ατυχημάτων.