Βρετανία : Μια… ταινία ήταν η έμπνευση για το ταχύτερο εμβολιαστικό πρόγραμμα στον κόσμο

Καθώς η Βρετανία βρίσκεται για άλλη μια φορά σε lockdown, με τους νεκρούς της να ξεπερνούν συνολικά τους 100.000, ένα πράγμα προσφέρει στους πολίτες αιτίες για αισιοδοξία: Το πρόγραμμα εμβολιασμού τους, που μέχρι στιγμής είναι το ταχύτερο στον πλανήτη.

Εκτός, όμως, από την αποτελεσματικότητα του δημόσιου συστήματος υγείας, ρόλο έπαιξε και ένας παράγοντας-έκπληξη που μόλις τώρα έρχεται στο προσκήνιο: Η εμμονή του υπουργού υγείας Ματ Χάνκοκ με μια ταινία με πρωταγωνιστή τον Ματ Ντέιμον και ένα… γουρούνι μολυσμένο με έναν άγνωστο ιό.

Τις πρώτες ημέρες της υγειονομικής κρίσης, το Sky News ανέφερε ότι ο υπουργός υγείας θύμιζε διαρκώς στους συμβούλους του το Contagion, μια ταινία του Στίβεν Σόντερμπεργκ που συχνά αναφέρεται ως παράδειγμα για την πιθανή εξέλιξη μιας παγκόσμιας πανδημίας. Ο Χάνκοκ, όμως, αναφερόταν σε ένα συγκεκριμένο στοιχείο της ταινίας: Την παρουσίαση του περίπλοκου αγώνα για πρόσβαση σε ένα περιορισμένο απόθεμα εμβολίων –και τόνιζε ότι η Βρετανία έπρεπε να βγει πρώτη σε αυτόν.

«Αναφερόταν διαρκώς στο τέλος της ταινίας», θυμάται ένας πρώην σύμβουλος του υπουργείου υγείας και κοινωνικής πρόνοιας. «Πραγματικά είχε πλήρη επίγνωση από την πρώτη στιγμή πρώτον ότι το εμβόλιο ήταν πολύ σημαντικό και δεύτερον ότι όταν αναπτυσσόταν θα βλέπαμε έναν παγκόσμιο αγώνα δρόμου για αυτό το πράγμα».

Ο Χάνκοκ είχε «κολλήσει» κυρίως με μια σκηνή, στην οποία τα εμβόλια μοιράζονται μέσω μιας… λοταρίας βάσει της ημερομηνίας γέννησης των πολιτών. Δεν ήταν κάτι που του είχε μείνει ως πιθανό πολιτικό μέτρο, αλλά ως ένδειξη για το πόσο πολύτιμο θα αποδειχθεί το εμβόλιο.

«Για να είμαστε ξεκάθαροι, δεν πίστευε ότι θα υπήρχε ανταγωνισμός απλώς και μόνο επειδή είχε δει το Contagion», τονίζει μια πηγή του Guardian. «Η βρετανική προσπάθεια για τα εμβόλια σε καμία περίπτωση δεν στηρίχτηκε στο επιδημιολογικό μοντέλο που παρουσιάζει η ταινία –ήταν απλώς ένα παράδειγμα. Μας έλεγε: Έχουμε δει όλοι το Contagion, έτσι δεν είναι; Ήταν χρήσιμο».

«Μεγάλο μέρος της προσοχής στράφηκε στην ανάγκη για πραγματισμό», προσθέτει η πηγή. «Δεν είναι μόνο ζήτημα της επιστήμης πίσω από την ανάπτυξή του, αλλά και ζήτημα προσφοράς και προμηθειών και πραγμάτων που σχετίζονται με την ανθρώπινη φύση και την πολιτική».

Ο Ίαν Λίπκιν, διευθυντής του Κέντρου για τις Λοιμώξεις και την Ανοσία του Πανεπιστημίου Columbia και επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος του Contagion, σημειώνει ότι ικανοποιήθηκε ότι πληροφορήθηκε το ενδιαφέρον του Χάνκοκ από τον Guardian. «Η ιδέα μας ήταν να προσπαθήσουμε να ενημερώσουμε τους ανθρώπους για το τι θα έπρεπε να περιμένουν», τονίζει.

Όμως επισημαίνει ότι το μήνυμα πίσω από τη συνεργασία του με τον σεναριογράφο, Σκοτ Μπερνς, δεν ήταν να ενθαρρύνει τον λεγόμενο εθνικισμό των εμβολίων, αλλά να προειδοποιήσει για τους κινδύνους του.

«Πρέπει να εμβολιάσουμε όλο τον πλανήτη, δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για αυτό», τονίζει. «Από τη στιγμή που υπάρχει πληθυσμός που δεν έχει εμβολιαστεί, υπάρχουν και μεγάλες πιθανότητες αυτό το πράγμα να συνεχίσει να εξελίσσεται. Επομένως, όσοι δεν το αντιλαμβάνονται ή δεν αξιολογούν αυτό το γεγονός, δεν λειτουργούν μόνο ανήθικα αλλά και κόντρα στα συμφέροντά τους».

Ο Χάνκοκ δεν είναι σε καμία περίπτωση ο πρώτος άνθρωπος που δίνει σημασία στο απόκοσμα κοντινό στη σημερινή πραγματικότητα σενάριο της ταινίας, που παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη και αναφορικά με τους κινδύνους που προκύπτουν από την ανισότιμη διανομή των εμβολίων. Κάποια στιγμή, ένας παρουσιαστής ειδήσεων λέει: «Καθώς τα εργαστήρια εργάζονται υπερωρίες για να παράγουν το εμβόλιο που θα σώσει ζωές, ένα ερώτημα παραμένει: Ποιος θα το κάνει πρώτος;»

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τις βρετανικές προμήθειες εμβολίων φαίνεται ότι προέρχεται από την ΕΕ, που έχει αντιμετωπίσει προβλήματα με τις δόσεις που έχει προαγοράσει και εξέτασε προς στιγμήν το ενδεχόμενο να ενεργοποιήσει τους όρους του Brexit θέτοντας περιορισμούς στις εξαγωγές εμβολίων προς τη Βόρεια Ιρλανδία την περασμένη εβδομάδα, απόφαση που τελικά ανακάλεσε. Όμως η κύρια αγωνία του Χάνκοκ ήταν η απειλή από την άλλη άκρη του Ατλαντικού –που μέχρι πρόσφατα διέθετε έναν εξαιρετικά απρόβλεπτο πρόεδρο.

«Συχνά προειδοποιούσε ότι θα πρέπει να έχουμε τις δικές μας εφοδιαστικές αλυσίδες», αποκαλύπτει η πηγή του Guardian. «Πολλά από τα πράγματα που αυξάνουν την ασφάλεια του εμβολίου και που δημιούργησαν εφοδιαστικές αλυσίδες με έδρα τη Βρετανία οφείλονται στην ανησυχία για τις πιθανές κινήσεις του Τραμπ».

Παρά τις προειδοποιήσεις περί εθνικισμού των εμβολίων, ο Λίπκιν δήλωσε ανακουφισμένος που το Contagion και όχι άλλες, προγενέστερες ταινίες, μετατράπηκε σε οδηγό. «Φτιάξαμε αυτή την ταινία γιατί, ξέρεις πώς είναι οι ταινίες με ιούς και ζόμπι που τρώνε ανθρώπινες σάρκες, και τα λοιπά», εξηγεί.

«Προσπαθήσαμε να στηρίξουμε την ταινία μας σε όσο το δυνατόν καλύτερα επιστημονικά δεδομένα», εξηγεί ο Λίπκιν. «Στην ταινία Outbreak, ακόμη και η μαϊμού ήταν λάθος».