Επάγγελμα: Δωρητής σπέρματος

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες όπως η Βρετανία, η Γαλλία και η Σουηδία, η νομοθεσία θέτει όριο για τον αριθμό των παιδιών που μπορούν να γεννηθούν από τον ίδιο δωρητή σπέρματος.

Αυτό όμως δεν ισχύει στις ΗΠΑ, όπως εξάλλου δεν ισχύει και η ευρωπαϊκή απαγόρευση στην αγοραπωλησία σπέρματος και ωαρίων. Η κατάσταση έχει αρχίσει εδώ και χρόνια να ανησυχεί γονείς, δωρητές, γιατρούς και ειδικούς της βιοηθικής. Οι επικριτές των σημερινών πρακτικών προειδοποιούν για τη διάδοση γονιδίων που προδιαθέτουν για ασθένειες, ή ακόμα και για τον κίνδυνο αιμομιξίας από άνδρες και γυναίκες που δεν γνωρίζουν ότι είναι ετεροθαλή αδέλφια.

Η ιστορία του κατ’ επάγγελμα δωρητή Meijer

Το 2015, η Ολλανδή Vanessa van Ewijk αποφάσισε ότι ήθελε να αποκτήσει παιδί. Ήταν 34 και ανύπαντρη, και έτσι, όπως  κάνουν πολλές γυναίκες, αναζήτησε έναν δωρητή σπέρματος.

Θα προτιμούσε να συλλάβει μέσω μιας κλινικής γονιμότητας, αλλά το κόστος ήταν απαγορευτικό γι ‘αυτήν. Αντ ‘αυτού, βρήκε έναν ιδανικό υποψήφιο μέσω μιας ιστοσελίδας που ονομάζεται Desire for a Child, μια από τις ολοένα και περισσότερο αυξανόμενες αγορές διαδικτυακών σπερματοζωαρίων που κάνουν match  υποψήφιους δωρητές  με πιθανούς παραλήπτες. Την κυρία van Ewijk προσέλκυσε ιδιαίτερα ένα προφίλ, αυτό του Jonathan Jacob Meijer, ενός Ολλανδού μουσικού στα 30 του.

Ο κ. Meijer ήταν όμορφος, με μπλε μάτια και πυκνά, σγουρά ξανθά μαλλιά. Η κυρία van Ewijk πραγματικά εντυπωσιάστηκε. «Του μίλησα στο τηλέφωνο και φαινόταν ευγενικός και συμπαθητικός», είπε. «Του άρεσε η μουσική και μου μίλησε για τιςαπόψεις του σχετικά με τη ζωή και διάφορα ζητήματα. Μου έδωσε την αίσθηση ενός αθώου αγοριού της διπλανής πόρτας. »

Περίπου ένα μήνα αργότερα η κ.Ewijk και ο κ. Meijer κανόνισαν να συναντηθούν στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό, έναν πολυσύχναστο σιδηροδρομικό κόμβο στη Χάγη. Της έδωσε το σπέρμα του, και σε αντάλλαγμα εκείνη τον πλήρωσε 165 ευρώ και, φυσικά, κάλυψε τα έξοδα ταξιδιού του. Μήνες αργότερα γέννησε μια κόρη – το πρώτο της παιδί και ο κύριος Meijer, από ό, τι της είπε, το όγδοό του!

Το 2017, όταν η γυναίκα αποφάσισε να συλλάβει ξανά, επικοινώνησε για άλλη μια φορά με τον κ. Meijer. Για άλλη μια φορά συναντήθηκε μαζί της και, με παρόμοιο μικρό κόστος, παρείχε ένα δοχείο του σπέρματός του. Για άλλη μια φορά, η 40χρονη γυναίκα έμεινε έγκυος και γέννησε ένα αγόρι.

Λίγο πριν από αυτή τη δεύτερη συνάντηση, είχε υποπέσει κάτι ύποπτο στην αντίληψή της. Είχε συνδεθεί στο Facebook με μια άλλη ανύπαντρη μητέρα που είχε επίσης χρησιμοποιήσει τον κ. Meijer ως δωρητή και η οποία της είπε ότι, σύμφωνα με έρευνα το 2017 από το ολλανδικό Υπουργείο Υγείας, Πρόνοιας και Αθλητισμού, ο συγκεκριμένος άντρας είχε γεννήσει τουλάχιστον 102 παιδιά στην Ολλανδία μέσω πολυάριθμων κλινικών γονιμότητας, μια καταμέτρηση που δεν περιελάμβανε καν τις ιδιωτικές δωρεές του μέσω ιστότοπων!

Επειδή η κυρία van Ewijk ήθελε τα παιδιά της να είναι αδέλφια και από τους δύο γονείς τους, τον επέλεξε για δεύτερη φορά. Ωστόσο, ανησυχούσε. Η Ολλανδία είναι μια σχετικά μικρή χώρα, με 17 εκατομμύρια κατοίκους. Όσο περισσότερα (έστω και κατά το ήμισυ!) αδέλφια υπάρχουν στον πληθυσμό που είναι άγνωστα ο ένας στον άλλο, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να συναντηθούν  δύο από αυτούς και να δημιουργήσουν την δική τους οικογένεια. Συγκεκριμένα, να κάνουν παιδιά με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κληρονομικών ελαττωμάτων.

Εξαγριωμένη, η κυρία van Ewijk αποφάσισε νε μιλήσει στον κ. Meijer κι εκείνος παραδέχθηκε ότι είχε γεννήσει τουλάχιστον 175 παιδιά, ενώ ομολόγησε ότι μπορεί και να υπάρχουν περισσότερα.

Συγκεκριμένα, είπε: «Βοηθάω τις γυναίκες να πραγματοποιήσουν τη μεγαλύτερη επιθυμία τους», αλλά η γυναίκα απάντησε:  «Δεν βοηθάς! Πώς μπορώ να πω στα παιδιά μου ότι θα μπορούσαν ενδεχομένως να έχουν…300 αδέλφια σε όλον τον κόσμο;»

Η επιχείρηση της δωρεάς σπέρματος

Το πρώτο παιδί της γονιμοποίησης in vitro γεννήθηκε το 1978 και στις δεκαετίες από τότε, η δωρεά σπέρματος έχει γίνει μια ακμάζουσα παγκόσμια επιχείρηση, καθώς οι κλινικές γονιμότητας, οι τράπεζες σπέρματος και οι ιδιωτικοί δότες έχουν επιδιώξει να καλύψουν τη ζήτηση των γονέων που θέλουν να συλλάβουν.

Ως βιομηχανία, ωστόσο, δεν ρυθμίζεται επαρκώς. Στη Γερμανία, ένας δότης σπέρματος-κλινικής υποχρεούται να μην παράγει περισσότερα από 15 παιδιά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το όριο είναι 10 οικογένειες απεριόριστων παιδιών, δηλαδή μία μητέρα μπορεί να επιλέξει τον ίδιο δότη για 2, 3, 4, όσα θέλει, παιδιά.

Η ολλανδική νομοθεσία απαγορεύει την ανώνυμη δωρεά και οι μη δεσμευτικές οδηγίες περιορίζουν τους δωρητές κλινικών σε 25 παιδιά και όχι σε περισσότερες από μία κλινικές στη χώρα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν υπάρχουν νομικά όρια, μόνο οδηγίες από την Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής: 25 παιδιά ανά δότη, σε πληθυσμό 800.000.

Σε διεθνικό επίπεδο, όμως, τι γίνεται; Δεν υπάρχει κανένας σαφής νόμος που να εμποδίζει έναν δωρητή σπέρματος να δωρίσει σε κλινικές σε άλλες χώρες εκτός από τη δική του, ή σε παγκόσμια πρακτορεία όπως η Cryos International, την μεγαλύτερη κλινική σπέρματος στον κόσμο, στη Δανία, η οποία αποστέλλει σπέρμα σε περισσότερες από 100 χώρες.

«Δεν υπάρχει τίποτα στις ΗΠΑ ή οπουδήποτε που να εμποδίζει έναν δωρητή να δωρίσει σε περισσότερες από μία τράπεζες σπέρματος», δήλωσε η Wendy Kramer, συνιδρύτρια και εκτελεστική διευθυντύντρια  Μητρώου Donor Sibling, ενός οργανισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες που υποστηρίζει τον δωρητή οικογένειες. «Οι τράπεζες σπέρματος ισχυρίζονται ότι ρωτούν τον δότη αν έχει δωρίσει οπουδήποτε αλλού, αλλά κανείς δεν μπορεί πράγματι να ξέρει αν το έχιε κάνει».

Φυσικά, έχουν εμφανιστεί αρκετές περιπτώσεις δωρητών που έχουν γεννήσει πολλά παιδιά ή περισσότερα, και όταν κάποια από αυτά μεγαλώνουν, ανακαλύπτουν, συχνά μέσω των κοινωνικών μέσων, ότι δεν έχουν δεκάδες αδέρφια.

Το 2019, το Ολλανδικό Ίδρυμα Παιδιών Δωρητών, μια ομάδα υπεράσπισης που διευκολύνει τη νομική και συναισθηματική υποστήριξη για άτομα που έχουν συλληφθεί από δότες και τις οικογένειές τους και βοηθά στην αναζήτηση βιολογικών συγγενών, που καθορίζεται μέσω δοκιμών DNA, ανακάλυψε ότι ο Δρ Jan Karbaat, ειδικός στη γονιμότητα που πέθανε το 2017 , απέκτησε κρυφά τουλάχιστον 68 παιδιά, που γεννήθηκαν από γυναίκες οι οποίες επισκέφτηκαν την κλινική του κοντά στο Ρότερνταμ.

Επίσης, ένας δωρητής σπέρματος στην Ολλανδία, γνωστός ως Louis, πιστεύεται ότι έχει περισσότερους από 200 απογόνους, πολλοί από τους οποίους δεν γνωρίζουν ο ένας τον άλλον. Πριν από έξι χρόνια, ο Ivo van Halen, ένας 36χρονος Ολλανδός, έμαθε ότι ήταν μεταξύ αυτών των παιδιών. Έκτοτε, κατάφερε να συνδεθεί απευθείας με 42 από τα αδέλφια του. Μερικά από τα μισά αδέλφια του έχουν συναντηθεί πολλές φορές στο Tinder, την εφαρμογή γνωριμιών. Ο Τζόρντι Γουίλκενς, που ζει στη Χάγη, έχει κάνει match με τέσσερις αδελφές του! «Πρέπει να είμαστε έξτρα προσεκτικοί όλοι εμείς που έχουμε δεκάδες αδελφούς και αδλεφές!», δήλωσε.

Οι ιστορίες δεν τελειώνουν ποτέ… Ο Ari Nagel, καθηγητής μαθηματικών στη Νέα Υόρκη, δωρίζει αποκλειστικά online και απευθείας με παραλήπτες. Έχει το παρατσούκλι του «Target Donor» επειδή μερικές φορές συναντά τις γυναίκες σε δημόσια σημεία, όπως τα καταστήματα Target, για να παραδώσει το σπέρμα του. Είπε κάποια στιγμή στους New York Times ότι είχε 76 βιολογικά παιδιά.

Ο Simon Watson, ένας δωρητής στο Ηνωμένο Βασίλειο που ενημερώνει τακτικά τον ιστότοπό του στο Facebook με φωτογραφίες των απογόνων του, δήλωσε στο BBC το 2016 ότι είχε τουλάχιστον 800 παιδιά σε όλο τον κόσμο!

Πίσω στον Ολλανδό πατέρα εκατοντάδων παιδιών

Ο κ. Meijer φαίνεται να έχει υιοθετήσει και τις δύο προσεγγίσεις, κάνοντας εγγραφή σε περισσότερες κλινικές από ό, τι συνιστάται, ενώ ταυτόχρονα κάνει δωρεές.

Το 2017, αφού συνάντησε κατ’ ιδίαν τον κ. Meijer, η κα van Ewijk ενημέρωσε το Ολλανδικό Ίδρυμα Παιδιών Δωρητών ότι είχε πολλά περισσότερα παιδιά από ό, τι είχε αρχικά αποκαλύψει και ότι είχε δωρίσει σπέρμα σε πολλές κλινικές. Η ομάδα τον γνώριζε ήδηαπό άλλες μητέρες με το ίδιο παράπονο.

Το ίδρυμα σύντομα διαπίστωσε ότι ο κ. Meijer είχε γεννήσει ιδιωτικά τουλάχιστον 80 παιδιά στην Ολλανδία, εκτός από τα 102 που το Υπουργείο Υγείας, Πρόνοιας και Αθλητισμού είχε εντοπίσει μέσω 11 κλινικών στη χώρα. Η κυβέρνηση διέταξε όλες τις ολλανδικές κλινικές σπέρματος να σταματήσουν να χρησιμοποιούν το σπέρμα του κ. Meijer.

(Λόγω των ολλανδικών νόμων περί απορρήτου, η κυβέρνηση δεν έχει δηλώσει δημόσια τον κ. Meijer ως τον εν λόγω δωρητή. Ωστόσο, σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στους The Times, εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας επιβεβαίωσε την ταυτότητά του. «Οι δωρητές πρέπει να υπογράψουν συμφωνία με την κλινική τους ότι δεν δωρίζουν σπέρμα σε άλλες κλινικές «, έγραψε ο Gerrit-Jan KleinJan.  » Ο δότης σπερματοζωαρίων για τον οποίο γράφετε έκανε αυτή τη συμφωνία. Ωστόσο, άρχισε να δωρίζει σε περισσότερες τράπεζες σπέρματος με αποτέλεσμα 102 μωρά.»)

Στη συνέχεια, η κυρία van Ewijk έγινε φίλη με δύο άλλες Ολλανδέζες μητέρες που είχαν χρησιμοποιήσει τον κ. Meijer ως δότη και συνειδητοποίησαν ότι τα παιδιά τους έμοιαζαν τρομερά μεταξύ τους, κάποια ήταν σαν δίδυμα!

Οι δύο γυναίκες, οι οποίες ζήτησαν την ανωνυμία για την προστασία της ιδιωτικής ζωής των παιδιών τους, δήλωσαν ότι με τη σειρά τους γνώριζαν πολλές άλλες γυναίκες στην πόλη τους, την Almere, οι οποίες είχαν χρησιμοποιήσει τον κ. Meijer ως δωρητή. Μια μητέρα εξέφρασε την ανησυχία ότι μερικά από αυτά τα μισά αδέλφια θα μπορούσαν κατά λάθος να συναντηθούν και να συνάψουν σχέση.

Ο Tim Bueter, δικηγόρος στην Ολλανδία, δήλωσε ότι είχε επικοινωνήσει με 12 μητέρες που είχαν χρησιμοποιήσει το σπέρμα του κ. Meijer. Ήθελαν να μάθουν αν ο νόμος τους επέτρεπε να κινηθούν εναντίον του. Ο κ. Bueter είπε ότι δεν μπορούσαν να κάνουν παρά πολύ λίγα πράγματα.

«Ήταν εκπληκτικό να ακούμε ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει», είπε ο κ. Bueter. «Τα παιδιά είναι τα θύματα σε αυτήν την περίπτωση. Κάτι πρέπει να γίνει για να τον σταματήσει. Το μόνο που μπορούν να κάνουν αυτές οι γυναίκες είναι να μιλήσουν στον κόσμο και να τον πείσουν αν μην χρησιμοποιήσει ποτέ ξανά κανείς το σπέρμα του συγκεκριμένου κυρίου».

Το lifestyle των δωρητών

Ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι βασικοί λόγοι για να δωρίζεις στα όρια της εμμονής το σπέρμα σου;  Χρήματα, γενναιοδωρία και την επιθυμία να μεταδώσουν το DNA τους.

Η οικονομική αποζημίωση για δωρεές σε ορισμένες χώρες είναι αρκετά περιορισμένη, αλλά ορισμένοι δωρητές έχουν σφυρηλατήσει έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής, συμφωνώντας με μια ονομαστική αμοιβή σε αντάλλαγμα για τα έξοδα ταξιδιού για να συναντήσουν τους παραλήπτες αυτοπροσώπως.

Ο κ. Nagel, ο οποίος είναι 45 ετών και άγαμος, είπε ότι οι γυναίκες τον είχαν «ταξιδέψει» σε όλο τον κόσμο για το σπέρμα του, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, της Νοτιοανατολικής Ασίας, της Γκάνας και των Φιλιππίνων. Όταν τα έλεγε αυτά σε έναν δημοσιογάφο, ο κ. Nagel ετοιμαζόταν να πετάξει στο Μεξικό για να βοηθήσει στη γονιμοποίηση μιας κοπέλας, στη συνέχεια στη Φλόριντα, τη Μέριλαντ και τη Βιρτζίνια, για να συναντηθεί με μερικούς απογόνους του για τα γενέθλιά τους.

Ο κ. Meijer ταξίδεψε επίσης πολύ, συμπεριλαμβανομένης της Αργεντινής, της Κίνας, της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας, σύμφωνα με το προφίλ των χορηγών του στο Cryos.

Το προφίλ, με το απαιτούμενο ψευδώνυμο, σημειώνει ότι μετά το κολέγιο εργάστηκε ως καθηγητής κοινωνικών επιστημών γυμνασίου και τώρα «εργάζεται με κρυπτογράφηση σε μια εταιρεία ανάπτυξης και εμπορίας». Τα δυνατά σημεία του περιλαμβάνουν «την αισιοδοξία μου και τον πάντα χαρούμενο χαρακτήρα». Οι αδυναμίες του: «Δεδομένου ότι είμαι ονειροπόλος, πρέπει πάντα να επικεντρώνομαι στο να κάνω τα πράγματα με τον σωστό τρόπο, γιατί αν δεν το κάνω, ξεχνώ να τα κάνω. Μερικές φορές χρειάζομαι πολύ χρόνο μόνος μου για να συσκεφθώ με τον εαυτό μου, γιατί έχω έναν ευαίσθητο χαρακτήρα. »

Όπως πολλοί δωρητές, ο κ. Meijer είπε ότι οι προθέσεις του ήταν φιλανθρωπικές, για να βοηθήσει, δηλαδή, άτομα που ήθελαν να ξεκινήσουν μια οικογένεια. «Η ζήτηση παραμένει εξαιρετικά τεράστια», είπε σε ένα email.

Ο κ. Nagel κινείται σε παρόμοι μήκος κύματος: «Μου αρέσει να έχω παιδιά», είπε. «Είναι ωραίο να βοηθάς με τον τρόπο σου στο να να μεγαλώσεις τόσες πολλές όμορφες οικογένειες και να βλέπεις πόσο ευτυχισμένοι είναι και πόση αγάπη υπάρχει μεταξύ τους».

Ωστόσο, ο κ. Van der Meer, ο οποίος έχει συλληφθεί ως δότης και έχει δωρίσει σπέρμα, είπε ότι ορισμένοι δότες φάνηκαν να συμμετέχουν σε έναν άτυπο διαγωνισμό για να δουν ποιος θα μπορούσε να αποκτήσει τα περισσότερα παιδιά!

Σε ένα email, ο κ. Meijer είπε: «Ξέρω ότι οι άνθρωποι με κρίνουν γρήγορα ή σκέφτονται ότι δωρίζω για ναρκισσιστικούς λόγους. Αλλά αυτό που με παρακινεί ως δωρητή είναι να κάνω κάτι πολύ σημαντικό και μεγάλο με λίγη βοήθεια, την εκτίμηση των παραληπτών και τα ζεστά συναισθήματα και αναμνήσεις που μοιράζομαι με τα παιδιά και τους παραλήπτες. »

Με πληροφορίες από τους NYT