Η μετάλλαξη των… μέτρων προκαλεί σύγχυση – Ηχεί παράφωνα το «ακορντεόν» στις «κόκκινες» περιοχές

Στις 8 το πρωί η εικόνα στους δρόμους της Αττικής δεν θυμίζει σε τίποτα lockdown. Μποτιλιάρισμα στις κεντρικές οδικές αρτηρίες του Λεκανοπεδίου, επιβάτες στριμωγμένοι σαν σαρδέλες στα λεωφορεία και το Μετρό – όλοι τους με το ίδιο νυσταγμένο βλέμμα και τη μυρωδιά του καφέ στην ανάσα πηγαίνουν στη δουλειά τους. Παρόμοιο σκηνικό και το απόγευμα με όσους επιστρέφουν σπίτι. Στις 6 η ώρα, η ενημέρωση για την πανδημία. Από τις 9 το βράδυ και μετά η πόλη ερημώνει.

Σχεδόν ένα χρόνο μετά τον ερχομό του κοροναϊού στη χώρα μας και την επιβολή του πρώτου lockdown, η καραντίνα έχει γίνει ρουτίνα και η κούραση των πολιτών είναι εμφανής. Από τη μια, η καθημερινότητα δίνει την αίσθηση ότι δεν υπάρχει lockdown, από την άλλη πρέπει να στείλει κάποιος SMS για να πάει μέχρι το περίπτερο. Αφενός όλα τα μέτρα έχουν εφαρμοστεί για να μην καταρρεύσει το ΕΣΥ, αφετέρου η στήριξη σε αυτό μένει απλά στα χειροκροτήματα και την περίφημη ατομική ευθύνη. Από το ένα μέρος ο φόβος για την πανδημία, από το άλλο οι αντιφατικές απόψεις των επιστημόνων και τα μέτρα «ακορντεόν».

Σε ημερήσια βάση, ο πολίτης βομβαρδίζεται από ένα σύνολο πληροφοριών που συχνά έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους. Τη μία εβδομάδα μπορεί να πάει να ψωνίσει, την άλλη όχι. Στη μία «κόκκινη» περιοχή θα είναι ανοιχτό το κομμωτήριο, στην άλλη κλειστό. Στην αρχή της πανδημίας οι μάσκες ήταν «επικίνδυνες», τώρα γίνεται συζήτηση για το ότι η απλή μάσκα δεν προστατεύει επαρκώς. Ο πολίτης χρεώνεται τη νίκη και τη συμμόρφωση όταν έρθει η άρση του μέτρου, αλλά και την ήττα και την ευθύνη όταν πάμε πίσω. Και φυσικά «οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι κρίσιμες για την πανδημία», την ώρα που πολλοί έχουν αρχίσει να αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα οποιουδήποτε μέτρου.

Και όταν έρθει η ώρα ο πολίτης να ξαποστάσει, να ξεφύγει λίγο βγαίνοντας μια βόλτα αυτές τις ηλιόλουστες μέρες, να βγάλει τη μάσκα για να ρουφήξει μια τζούρα από το τσιγάρο του, τότε έρχεται ο περιορισμός στην ήδη συρρικνωμένη κινητικότητα. Γιατί τις καθημερινές μπορεί να γυρνάει από τη δουλειά του μέχρι τις 9, το Σαββατοκύριακο όμως πρέπει να είναι σπίτι μέχρι τις 6. Η καθημερινότητα της καραντίνας περιορισμένη στο δουλειά – σπίτι. Ο χρόνος για τα ψώνια ακόμα λιγότερος, οι ουρές και ο συνωστισμός για το click away μεγαλύτερα.

Γι’ αυτόν τον λόγο, εκτός από το επιβαρυμένο επιδημιολογικό φορτίο, πολλοί θεωρούν ότι τα νέα μέτρα εφαρμόστηκαν με κύριο γνώμονα την οικονομία. Όμως, το «ακορντεόν» – που και η ίδια η κυβέρνηση αποκήρυσσε μέχρι τα τέλη του 2020 – δεν φαίνεται να αποδίδει ούτε απέναντι στην πανδημία, ούτε έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, ούτε  φαίνεται να αποδίδει στην αγορά. Ίσα-ίσα δημιουργεί συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ εταιρειών σε διαφορετικές περιοχές. Γιατί να μην πάει ο κάτοικος της Λέσβου να κάνει τα ψώνια του στην Τουρκία, εφόσον και πιο φτηνά είναι και είναι αποδεδειγμένα πιο εύκολο να πας στο εξωτερικό παρά να κινηθείς εντός Ελλάδας ή εντός μιας «κόκκινης» περιοχής;

Η κοινωνία πλέον έχει χωριστεί σε δύο άκρα: είτε σκληρό lockdown για δύο εβδομάδες με 100% τηλεργασία και τα πάντα κλειστά όπως τον Μάρτιο, είτε να τα απελευθερώσουμε όλα – όπως η Σουηδία που όλοι την… κράζουν, αλλά τελικά δεν πάει και τόσο άσχημα – με περισσότερα τεστ, χρήματα στο ΕΣΥ και τον κόσμο να διασκορπίζεται σε πολλές διαφορετικές δραστηριότητες.

Κούραση και σύγχυση

Την ώρα λοιπόν που ο κόσμος βγάζει «κόκκινη κάρτα» στις μεσοβέζικες λύσεις και απαιτεί μια σαφή, οριζόντια στρατηγική απέναντι στο τρίτο κύμα της πανδημίας που πλησιάζει απειλητικά, η επιτροπή των λοιμωξιολόγων δείχνει μια αδικαιολόγητη – με βάση την κρισιμότητα της θέσης της – αναποφασιστικότητα.

Η συνεδρίαση της Παρασκευής εξελίχθηκε σε θρίλερ, με τις απόψεις να δίνουν και να παίρνουν και τις διαρροές κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης να δείχνουν το μέγεθος της αντιγνωμίας. Τελικά, με μιάμιση ώρα καθυστέρηση, τα μέτρα ανακοινώθηκαν.

Αποκαλυπτική για τη διαφωνία των συναδέλφων της ήταν η Αθηνά Λινού, η οποία σημειωτέον δεν είναι μέλος της Επιτροπής. Όπως είπε η καθηγήτρια Επιδημιολογίας στο ΕΚΠΑ, οι διαφωνίες και η καθυστέρηση στις αποφάσεις είναι λογική «γιατί υπάρχουν ελλιπή στοιχεία και όλοι προσπαθούμε να μαντέψουμε τι θα συμβεί χωρίς να ξέρουμε τι συμβαίνει σε κάθε περιοχή της χώρας και σε κάθε υποπεριοχή κάθε νομού. Επίσης πολλοί από τους συναδέλφους μου πιστεύουμε ότι υπάρχουν μέτρα τα οποία δεν λήφθηκαν για λόγους οικονομικούς, αλλά τελικά η οικονομία δέχτηκε μεγάλο πλήγμα».

Σύμφωνα με την ίδια, το πρώτο που θα έπρεπε να έχει γίνει εδώ και καιρό είναι να σπάσουν στη μέση οι τάξεις και τα παιδιά να πηγαίνουν σχολείο πρωί και απόγευμα. «Είναι πολύ μεγάλο το κόστος αλλά αν σκεφτεί κανείς τους κινδύνους δεν τίθεται θέμα. Να μείνουν ανοιχτά τα σχολεία με προσοχή. Να κάνουν κάθε εβδομάδα τεστ όλοι οι εκπαιδευτικοί» τόνισε η καθηγήτρια.

Την ίδια ώρα, τον τελευταίο καιρό η διαφορά απόψεων έχει μεταφερθεί και στα τηλεοπτικά παράθυρα, με τον κάθε λοιμωξιολόγο να μοιράζεται την άποψη του για την εξέλιξη της πανδημίας και τα μέτρα που πρέπει ή δεν πρέπει να εφαρμοστούν.

Δυστυχώς, αν και όλοι τους είναι εξαίρετοι και έγκριτοι επιστήμονες, μετά από ένα χρόνο τηλεοπτικών ενημερώσεων και ενίοτε τρομολαγνείας για τον κοροναϊό, το μόνο που αισθάνονται πλέον οι περισσότεροι πολίτες είναι σύγχυση και κούραση με τις αντικρουόμενες απόψεις. Με τη σειρά της, η κούραση – σε συνδυασμό με τα ολοένα και πιο αυστηρά μέτρα – είναι επόμενο να οδηγεί σε μια δυσπιστία και μια τάση παραβατικότητας.

Οι τρεις διαφορετικές «κόκκινες περιοχές»

Αποκορύφωμα της… σύγχυσης αποτελούν οι τρεις διαφορετικές «κόκκινες» περιοχές που μπορεί όλες να υπάγονται στην ίδια κατηγορία, αλλά ισχύουν διαφορετικά μέτρα!

• Στη Σαντορίνη, τη Μύκονο, τη Χαλκίδα, την Πάτρα και τον Άγιο Νικόλαο ισχύει το lockdown το… ορθόδοξο του Μαρτίου.
• Στην Αττική, τη Θεσσαλονίκη και τη Χαλκιδική τα μαγαζιά είναι ανοιχτά μόνο με click away και η απαγόρευση κυκλοφορίας αρχίζει στις 6 το απόγευμα.
• Στις υπόλοιπες «κόκκινες» περιοχές ισχύει το click inside.

Τα μέτρα που ισχύουν ήδη, αλλά δεν εφαρμόζονται

Μια εναλλακτική και εξαιρετικά απλή λύση που προτείνουν επιστήμονες που δεν ανήκουν στην Επιτροπή είναι αντί να επιβάλλονται συνεχώς νέα μέτρα, να φροντίσει η Πολιτεία να τηρηθούν εις το έπακρον τα ήδη ισχύοντα. Αντί δηλαδή να υπάρχει μόνο φροντίδα για να υπάρχει η Αστυνομία στους δρόμους και να κόβει πρόστιμα, να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι που ήδη γίνονται σε συνδυασμό με αύξηση των τεστ στον πληθυσμό, εφαρμογή σε μεγαλύτερο βαθμό της τηλεργασίας και έμπρακτη στήριξη του ΕΣΥ.

«Τα μέτρα που υπάρχουν μέχρι τώρα δεν έχουν εφαρμοστεί. Ας εφαρμόσουμε αυτά που έχουμε», πρότεινε η Ματίνα Παγώνη, προσθέτοντας ότι η λήψη νέων μέτρων δεν είναι αναγκαία.

«Η σταθεροποίηση που υπάρχει τις τελευταίες ημέρες στον αριθμό των κρουσμάτων, μαρτυρά ότι η πανδημία βρίσκεται υπό διαχείριση οπότε καινούργια μέτρα στην παρούσα φάση θα ήταν περιττά. Το να ανακοινώνουμε κάθε δυο μέρες μέτρα δεν έχει κανένα νόημα αν δεν τα εφαρμόζουμε», σημειώνει.

Σχετικά με τις σκέψεις για απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 18:00 το απόγευμα στην Αθήνα, η πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ είπε ότι δεν είναι καλή ιδέα. «Το να κλείσεις από τις 18:00 η ώρα την Αττική δεν έχει κανένα νόημα».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Μανώλης Δερμιτζάκης, εκφράζοντας μάλιστα την άποψη ότι το μεγαλύτερο άνοιγμα δραστηριότητων δεν συνεπάγεται μεγαλύτερο συνωστισμό. «Εάν τα μαγαζιά ήταν ανοιχτά σε συνδυασμό με την εστίαση να λειτουργούσε σε ανοιχτούς χώρους θα υπήρχε μικρότερος συνωστισμός, γιατί ο κόσμος θα είχε περισσότερες διόδους».

Σύμφωνα με τον καθηγητή Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, «πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η αύξηση κινητικότητας δεν μπορεί να συνδυαστεί με μηδενική αύξηση στα κρούσματα. Σκοπός είναι να διαχειριστούμε την αύξηση ώστε να μην πάμε σε μεγάλους αριθμούς απωλειών και νοσηλευόμενων και να αντέξει το σύστημα υγείας».

Παράλληλα, αναφέρθηκε στη σημασία του αριθμού τεστ covid που διενεργούνται και στο κατά πόσο αυτά επηρεάζουν τη διαχείριση της πανδημίας. «Δεν σημαίνει ότι ο διπλάσιος αριθμός τεστ θα δείξει τον διπλάσιο αριθμό κρουσμάτων. Υπάρχει συνάρτηση της αύξησης των τεστ με την αύξηση των κρουσμάτων. Όσο ψάχνουμε βρίσκουμε αλλά με μικρότερο ρυθμό. Όσο περισσότερα τεστ κάνουμε βρίσκουμε περισσότερα κρούσματα αλλά το ποσοστό των θετικών μειώνεται. Η θετικότητα δεν είναι από μόνη της μια ένδειξη για το πόσο καλά πάμε» είπε.

Ο κ. Δερμιτζάκης πρότεινε επίσης να μπει κόφτης στα SMS στο 13033, καθώς δεν υπάρχει κανένας έλεγχος και μπορεί κάποιος να στείλει πολλαπλά μηνύματα για να μετακινηθεί.

«Εάν ελέγχαμε την κινητικότητα θα μπορούσαν και τα μαγαζιά να μείνουν ανοιχτά, και τα σχολεία και κάποιες δραστηριότητες. Όμως επειδή δεν μπορούμε να ελέγξουμε την κινητικότητα κλείνουμε πολύ περισσότερα από ότι χρειάζεται ώστε ο κόσμος να μη βγαίνει έξω» σημείωσε.