Πράσινο φως για την κατασκευή του μεγαλύτερου ραδιοτηλεσκοπίου στον κόσμο

Έπειτα από σχεδόν 30 χρόνια προετοιμασίας, διεθνής κοινοπραξία ετοιμάζεται να αρχίσει την κατασκευή της Συστοιχίας Τετραγωνικού Χιλιομέτρου (SKA), ενός ραδιοτηλεσκοπίου τόσο μεγάλου και ευαίσθητου ώστε θα μπορεί να δει τα πρώτα άστρα που γεννήθηκαν στο Σύμπαν.

Το Παρατηρητήριο SKA απέκτησε επισήμως νομική οντότητα μετά την πρώτη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου, το οποίο απαρτίζεται από εκπροσώπους των χωρών που συμμετέχουν στο μεγάλο ερευνητικό πρόγραμμα.

Το έργο των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από το 2017, χωρίζεται σε δύο τμήματα. Το πρώτο είναι μια συστοιχία 130.000 διπολικών κεραιών που θα αναπτυχθούν διάσπαρτες στην έρημο της Αυστραλίας για να ανιχνεύουν ραδιοσήματα χαμηλής συχνότητας, ενώ το δεύτερο είναι μια συστοιχία από 194 παραβολικά πιάτα στη Νότια Αφρική για σήματα υψηλής συχνότητας.

Σε συνδυασμό, οι δύο εγκαταστάσεις θα προσφέρουν συνολική επιφάνεια συλλογής ενός τετραγωνικού χιλιομέτρου.

Συνδυάζοντας το σήμα από τις επιμέρους κεραίες, με τη βοήθεια ενός ισχυρού υπολογιστικού συστήματος, το SKO θα προσομοιώνει τη λειτουργία ενός γιγάντιου πιάτου που θα προσφέρει 50 φορές μεγαλύτερη ευαισθησία σε σχέση με το σημερινό ισχυρότερο ραδιοτηλεσκόπιο.

Το νότιο ημισφαίριο προτιμήθηκε για τη φιλοξενία της εγκατάστασης λόγω της καλύτερης θέας προς το κέντρο του Γαλαξία αλλά και των χαμηλότερων επιπέδων παρεμβολών από τεχνητές ραδιοεκπομπές.

Χάρη στην εξαιρετική ανάλυση και ευαισθησία του, το SKO θα μπορέσει να δει τα πρώτα άστρα που έλαμψαν στο Σύμπαν μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Θα διερευνήσει επίσης τις επιδράσεις των κοσμικών μαγνητικών πεδίων, θα θέσει υπό δοκιμασία τη σχετικότητα του Αϊνστάιν και θα μπορούσε ακόμα και να αφουγκραστεί σήματα εξωγήινων πολιτισμών.

Τον περασμένο μήνα τέθηκε σε ισχύ η διεθνής συνθήκη του SKA, την οποία έχουν επικυρώσει μέχρι στιγμής έξι χώρες –Αυστραλία, Νότια Αφρική, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία και Βρετανία.

Έδρα του Παρατηρητηρίου SKA (SKAO) είναι το Παρατηρητήριο του Τζόντερλ Μπανκ στη Βρετανία.

Στην πρώτη συνεδρίαση του ΔΣ συμμετείχαν ως παρατηρητές εκπρόσωποι άλλων χωρών που σκοπεύουν να επικυρώσουν τη συνθήκη για να ενταχθούν στο πρότζεκτ -Γαλλία, Γερμανία, Καναδάς, Κίνα, Ινδία, Νότια Κορέα, Ισπανία, Σουηδία και Ελβετία.

Οι εργασίες κατασκευής προγραμματίζεται να ξεκινήσουν στα τέλη του έτους.