Μπορούν οι ασθενείς με καρκίνο να εμβολιαστούν για τον κορωνοϊό;

Γράφει η
Ευαγγελία Δ. Ραζή,
Παθολόγος – Ογκολόγος
Διευθύντρια Γ΄ Παθολογικής  – Ογκολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Η τελευταία χρoνιά έχει σημαδέψει τη ζωή μας αλλά και ιδιαιτέρως την ποιότητα της ζωής των ασθενών με καρκίνο λόγω της πανδημίας από τον COVID-19.

Οι ασθενείς με καρκίνο που υποβάλλονται σε θεραπείες είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι σε λοιμώξεις και ως εκ τούτου υπόκεινται σε επιπλέον περιορισμούς, σε μια περίοδο της ζωής τους που είναι ήδη συναισθηματικά πολύ φορτισμένοι. Επιπλέον αναγκάζονται να είναι απομακρυσμένοι από τους δικούς τους για να αποφύγουν να μολυνθούν από τον ιό και υποβάλλονται σε θεραπεία μόνοι τους στο χώρο ημερήσιας νοσηλείας και πάλι για λόγους προφύλαξης από την λοίμωξη από τον κορωνοϊό.

Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπείες για καρκίνο είναι πιο ευάλωτοι από τον μέσο συνομήλικό τους άνθρωπο για σοβαρές επιπλοκές εάν νοσήσουν από τον κορωνοϊό. Το τελευταίο αυτό συμπέρασμα δεν έχει επιβεβαιωθεί σε όλες τις μελέτες που έχουν δημοσιευθεί πάνω στο θέμα, αλλά είναι βέβαιο ότι τουλάχιστον κάποιες υπό-ομάδες είναι ευπαθείς. Οι άνθρωποι που έχουν καρκίνο του πνεύμονα και Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε επιπλοκές από την λοίμωξη. Παρόλα αυτά έχουμε πολλούς ασθενείς που έχουν νοσήσει από κορωνοϊό και το έχουν ξεπεράσει παρότι είναι καρκινοπαθείς.

Σε αυτό το περιβάλλον έρχεται να απελευθερώσει τους ασθενείς μας το εμβόλιο ενάντια στον ιό. Υπάρχουν πια Ευρωπαϊκές αλλά και Ελληνικές κατευθυντήριες γραμμές που συνιστούν να εμβολιαστούν οι ασθενείς που είναι ευπαθείς, ανάμεσα στους οποίους φυσικά ανήκουν και οι ασθενείς με καρκίνο.

Είναι όμως όλοι οι ασθενείς με καρκίνο ευπαθείς;

Η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) έχει δώσει πολύ σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για το πως κατατάσσουμε τους ασθενείς με καρκίνο σε κατηγορίες μεγαλύτερης επικινδυνότητας σε περίπτωση λοίμωξης από τον κορωνοϊό, και ως εκ τούτου σε ασθενείς που έχουν προτεραιότητα στον εμβολιασμό για τον ιό.

Όσον αφορά την ασφάλεια του εμβολιασμού οι Ευρωπαϊκές και Ελληνικές οδηγίες υπαγορεύουν ότι οι ασθενείς μπορούν, και είναι ασφαλές, να εμβολιαστούν ακόμα και όταν υποβάλλονται σε θεραπείες.

 Τι ισχύει για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία;

Σε σχέση με τους ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία κλασικού τύπου η σύσταση είναι ανάλογη με αυτή για τον εμβολιασμό της γρίπης: Καλό είναι να εμβολιάζονται 10-15 μέρες από την έγχυση χημειοθεραπείας και 7 ημέρες πριν την επόμενη αν αυτό είναι εφικτό,  προκειμένου να δημιουργηθεί ανάλογο όφελος από τον εμβολιασμό (ανοσολογική ανταπόκριση). Επίσης, χρήσιμο θα ήταν να μετρώνται τα επίπεδα των αντισωμάτων αφού γίνει εμβολιασμός.

Οι ασθενείς που πρόκειται να αρχίσουν για πρώτη φορά χημειοθεραπεία θα ήταν χρήσιμο να εμβολιαστούν πριν ξεκινήσουν.

Δεν έχει φανεί το εμβόλιο να προκαλεί περισσότερες παρενέργειες σε ανθρώπους που είναι υπό χημειοθεραπεία. 

Τι ισχύει για τους ασθενείς που υποβάλλονται σε ανοσοθεραπεία ή στοχεύμενη θεραπεία;

Σε ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία με στοχευμένους παράγοντες ή ανοσοθεραπεία, δεν έχει φανεί να υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος κίνδυνος ή να χρειάζονται ιδιαίτερες προφυλάξεις σε σχέση με τον εμβολιασμό.

Ασθενείς με καρκίνο οι οποίοι έχουν ιαθεί ή βρίσκονται σε παρακολούθηση ή ορμονοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, μετά από χημειοθεραπεία που έχει λήξει προ καιρού δεν θεωρούνται ιδιαίτερα ευπαθείς και μπορούν να εμβολιαστούν όταν έρθει η σειρά της ηλικιακής τους ομάδας. Επιπλέον, ασθενείς που έχουν ήδη πάθει λοίμωξη από κορωνοϊό δεν αποκλείονται από τον εμβολιασμό.

Τι ισχύει για το περιβάλλον των ασθενών;

Αυτό που γνωρίζουμε από άλλες λοιμώξεις όπως αυτή της γρίπης είναι ότι επειδή οι ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι, αλλά δεν μπορούν να αναπτύξουν ισχυρή ανοσιακή ανταπόκριση στα εμβόλια, είναι πολύ σημαντικό να έχουν εμβολιαστεί οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό καθώς και το διοικητικό προσωπικό που έρχεται σε επαφή μαζί τους. Αυτή η παρέμβαση (του εμβολιασμού του προσωπικού) φαίνεται να είναι πολύ πιο αποτελεσματική στον έλεγχο των λοιμώξεων. Πολύ σημαντικός θα είναι και ο εμβολιασμός των φροντιστών του κάθε ασθενούς, που θα πραγματοποιηθεί σε δεύτερο χρόνο.

Υπάρχουν αντενδείξεις στον εμβολιασμό;

Σημειώνεται ότι γενικώς το εμβόλιο έχει μόνο αντένδειξη σε εγκύους, παιδιά και ανθρώπους με γνωστές σοβαρές αλλεργίες σε συγκεκριμένα στοιχεία του εμβολίου και σε ασθενείς με εμπύρετη λοίμωξη. Οι  σοβαρές αλλεργικές – αναφυλακτικές αντιδράσεις στο εμβόλιο έναντι του COVID-19 είναι σπάνιες (<1%) (15/1.000.000 δόσεις).

Μέτρα προφύλαξης

Πρέπει να θυμόμαστε ότι ολόκληρος ο πληθυσμός πρέπει να λαμβάνει μέτρα προφύλαξης (χρήση μάσκας, υγιεινή των χεριών, τήρηση αποστάσεων, αποφυγή συγχρωτισμού, περιορισμός μετακινήσεων, αερισμός κλειστών χώρων) από την μετάδοση της λοίμωξης από τον κορωνοϊό και αυτά τα μέτρα πρέπει να συνεχίσουμε να τα λαμβάνουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα, μέχρι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να έχει ήδη εμβολιαστεί.