Τρεις αποστολές καταφθάνουν σχεδόν ταυτόχρονα στον Άρη

H Kϊνα και τα Ηνωμένα Αραβικά εμιράτα θα προσπαθήσουν αυτή την εβδομάδα να φτάσουν για πρώτη φορά στον Άρη, λίγες ημέρες πριν από την άφιξη του αμερικανικού ρομπότ Perseverance που θα αναζητήσει ενδείξεις αρχαίας ζωής στον κόκκινο πλανήτη.

Την Τρίτη προγραμματίζεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Άρη ο δορυφόρος Amal («Ελπίδα») των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, ο οποίος θα χαρτογραφήσει το κλίμα του πλανήτη και θα μελετήσει τη διαρροή της ατμόσφαιρας στο Διάστημα.

Λιγότερο από μία ημέρα αργότερα θα έρθει η σειρά της κινεζικής αποστολής Tianwen-1, αποτελούμενης από ένα σκάφος που θα τεθεί σε τροχιά και ένα τροχοφόρο ρομπότ που θα κατέβει στην επιφάνεια του Άρη.

Μα εβδομάδα αργότερα, το νέο ρομπότ της NASA, Perseverance, θα επιχειρήσει μια επικίνδυνη προσεδάφιση προκειμένου να συλλέξει δείγματα πετρωμάτων για μελλοντική μεταφορά τους στη Γη. Θα απελευθερώσει επίσης ένα μικρό ελικόπτερο, μια πρόβα για μελλοντικές ιπτάμενες εξερευνητικές αποστολές.

Αυτό σημαίνει ότι ο Άρης ετοιμάζεται να υποδεχθεί δύο δορυφόρους, δύο ρομπότ και ένα ελικόπτερο.

Και στις τρεις περιπτώσεις, η πιθανότητα αποτυχίας είναι σημαντική, αν σκεφτεί κανείς ότι περίπου οι μισές προηγούμενες αποστολές στον Άρη απέτυχαν να φτάσουν στον στόχο τους. Η πρώτη αποστολή της Κίνας στον Άρη, μια συνεργασία με τη Ρωσία, δεν κατάφερε καν να ταξιδέψει πέρα από την τροχιά της Γης.

«Είμαστε ενθουσιασμένοι ως μηχανικοί και επιστήμονες αλλά ταυτόχρονα είμαστε στρεσαρισμένοι και ευτυχισμένοι, ανήσυχοι, τρομοκρατημένοι» παραδέχτηκε στο Associated Press ο Ομράν Σάραγ, επικεφαλής της αποστολής Amal.

Τα τρία σκάφη θα φτάσουν σχεδόν ταυτόχρονα στον Άρη επειδή εκτοξεύτηκαν σχεδόν ταυτόχρονα τον περασμένο Ιούλιο, όταν ο γειτονικός πλανήτης βρισκόταν στην κατάλληλη θέση.

Το Perseverance στον κρατήρα Τζέζερο

Το νέο, πυρηνοκίνητο ρομπότ της NASA θα αναζητήσει ενδείξεις αρχαίας ζωής στην επιφάνεια και το υπέδαφος του κρατήρα Τζέζερο, ο οποίος φιλοξενούσε κάποτε το δέλτα ενός μεγάλου ποταμού.

Η προσεδάφιση σε μια περιοχή με έντονο ανάλυφο θεωρείται ριψοκίνδυνη, γι’ αυτό και η NASA είχε απορρίψει τον κρατήρα Τζέζερο για την προσεδάφιση του προηγούμενου ρομπότ της, Curiosity.

Απόκρημνοι γκρεμοί, λάκοι και εκτάσεις που καλύπτονται από κοφτερά βράχια θα απειλήσουν το ρομπότ στα επτά λεπτά που αναμένεται να διαρκέσει η κάθοδός του στην ατμόσφαιρα –μια επιχείρηση που η NASA έχει βαφτίσει «επτά λεπτά τρόμου».

Το κέντρο ελέγχου της αποστολής δεν θα έχει τη δυνατότητα να παρέμβει στη διαδικασία, δεδομένου ότι το σήμα θα χρειαζόταν 11,5 λεπτά για να φτάσει μέχρι τον Άρη.

Το Perseverance θα πρέπει να προσεδαφιστεί αυτόνομα, όπως θα συμβεί εξάλλου και με το Amal και το Tianwen-1 για τους ελιγμούς με τους οποίους θα εισέλθουν σε τροχιά.

«Όταν κοιτάζω τον κρατήρα Τζέζερο βλέπω κινδύνους. Υπάρχει κίνδυνος παντού» σχολίασε στο Associated Press ο Αλ Τσεν, υπεύθυνος της προσεδάφισης στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια.

Το ρομπότ των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων είναι το πρώτο που εξοπλίστηκε με κάμερες και μικρόφωνα που θα καταγράψουν την περιπέτεια της προσεδάφισης.

Μερικές εβδομάδες μετά την άφιξή του, όταν θα έχει επιβεβαιωθεί ότι όλα τα συστήματα λειτουργούν κανονικά, το Perseverance θα απελευθερώσει το πρώτο διαπλανητικό drone –ένα ελικοπτεράκι βάρους δύο κιλών, σχεδιασμένο να καλύπτει αποστάσεις έως 300 μέτρων. Αν οι επιδόσεις του κριθούν ικανοποιητικές, η NASΑ θα μπορούσε να αρχίσει να χρησιμοποιεί ρομποτικά drone για την εξερεύνηση του Άρη και άλλων προορισμών.

Μια από τις σημαντικότερες εργασίες που θα αναλάβει το Perseverance είναι η συλλογή δειγμάτων που θα μεταφερθούν στη Γη με επόμενη ευρω-αμερικανική αποστολή που προγραμματίζεται να εκτοξευτεί το 2026. Η μελέτη τους στη Γη θα μπορούσε να δώσει απάντηση στο μεγάλο ερώτημα του εάν ο γειτονικός πλανήτης φιλοξενούσε ζωή στο μακρινό παρελθόν, όταν καλυπτόταν από μεγάλες θάλασσες που αργότερα εξαφανίστηκαν.

Η Κίνα προτίμησε το ίσιωμα

Στην πρώτη της απόπειρα να φτάσει στον κόκκινο πλανήτη αποκλειστικά με δικές της δυνάμεις, η Κίνα προτίμησε να στείλει το τροχοφόρο ρομπότ της στην ασφαλή, επίπεδη πεδιάδα του Utopia Planitia.

Το ρομπότ προγραμματίζεται να απελευθερωθεί τον Μάιο από το μητρικό σκάφος που θα εισέλθει σε τροχιά αυτή την εβδομάδα και θα αναζητήσει το καταλληλότερο σημείο για προσεδάφιση.

Το μικρό κινεζικό ρομπότ HX-1 θα φτάσει στον Άρη συνδεδεμένο σε μια κυκλική πλατφόρμα (Chinese State Administration of Science/Xinhua)

Το κινεζικό ρομπότ, πολύ μικρότερο από το Perseverance, είναι εφοδιασμένο με ραντάρ που θα μπορούσε να ανιχνεύσει νερό στο υπέδαφος. Θα βοηθήσει επίσης την Κίνα να προετοιμαστεί για μια αποστολή συλλογής δειγμάτων την επόμενη δεκαετία.

Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα μελετήσουν το αρειανό κλίμα

Το Amal, ένας δορυφόρος 200 εκατ. δολαρίων σε μέγεθος μεγάλου αυτοκινήτου, θα χαρτογραφήσει το κλίμα του πλανήτη στη διάρκεια ενός ολόκληρου αρειανού έτους, που διαρκεί περίπου όσο δύο χρόνια στη Γη.

Ο δορυφόρος Hope σε καλλιτεχνική απεικόνιση του Διαστημικού Κέντρου «Μοχάμεντ μπιν Ρασίντ»

Θα τεθεί σε οβάλ τροχιά που θα του επιτρέπει να μελετά το μεγαλύτερο μέρος της αρειανής επιφάνειας κάθε 55 ημέρες, εξετάζοντας το υπέρυθρο, το ορατό και το υπεριώδες τμήμα του φάσματος.

Τα δεδομένα που θα συλλεχθούν θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους πλανητολόγους να κατανοήσουν πώς ο Άρης έχασε τις θάλασσες και το μεγαλύτερο μέρος της ατμόσφαιράς του και μετατράπηκε στην παγωμένη έρημο που βλέπουμε σήμερα.

Αν όλα πάνε καλά, το Amal θα γίνει ο έκτος ενεργός τεχνητός δορυφόρος του Άρη, μαζί με τρία σκάφη της NASA, ένα της Ευρώπης και ένα της Ινδίας.