Σεξουαλική παρενόχληση : Από τις καταγγελίες στις παραιτήσεις

Την ώρα που ο Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ υποδείκνυε τους «ψιθυριστές» και τους διαδρομιστές της σταλινικής αυλής στο live streaming του «Μολιέρου», ο Δημήτρης Λιγνάδης υπέβαλλε την παραίτησή του από την καλλιτεχνική διεύθυνση του Εθνικού Θεάτρου. Τη δημοσιοποίησε αμέσως μετά, το βράδυ του Σαββάτου, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη ανακοινώνοντας ότι την κάνει δεκτή. Στην επιστολή του ο Δ. Λιγνάδης αναφέρει: «Το τελευταίο διάστημα έχουμε γίνει όλοι μάρτυρες ενός τοξικού κλίματος φημών, υπονοούμενων, διαρροών και αναφορών γύρω από το πρόσωπό μου, χωρίς μάλιστα να έχει υπάρξει οποιαδήποτε επίσημη καταγγελία. Γεγονός που θα μου επέτρεπε το ελάχιστο προβλεπόμενο από ένα Κράτος Δικαίου, δηλαδή να υπερασπιστώ τον εαυτό μου. Αντιπαρερχόμενος τις ερμηνείες που θα γεννήσει η κίνησή μου αυτή, οφείλω να βάλω το καλό του Εθνικού Θεάτρου πάνω απ’ όλα, και να προστατεύσω τον θεσμό από μία ατέρμονη επικοινωνιακή και πολιτική διελκυστίνδα. Αφού οι επιθέσεις, έστω κι έτσι, είναι προσωπικές, επιλέγω να σταθώ κι εγώ όρθιος απέναντί τους ως πρόσωπο και όχι να κρυφτώ στην κουίντα του Εθνικού Θεάτρου. Επιπλέον, η παραίτησή μου αυτή μού επιτρέπει να προχωρήσω χωρίς να δεσμεύω ή να δεσμεύομαι πλέον θεσμικά και να ασκήσω κάθε νόμιμο δικαίωμά μου έναντι όσων επέλεξαν να με στοχοποιήσουν, εξυπηρετώντας την οποιαδήποτε σκοπιμότητα».

Στο παρασκήνιο η κίνηση συνδέθηκε με ένα σκηνικό «πιέσεων» προς τον τέως διευθυντή, τις οποίες από ένα σημείο κι έπειτα δεν μπορούσε να διαχειριστεί (και το ίδιο ισχύει για το υπουργείο Πολιτισμού). Χωρίς να έχει δημοσιοποιηθεί – τουλάχιστον μέχρι χθες – επίσημη καταγγελία, γινόταν λόγος στα social media για φερόμενες καταγγελίες στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών. Η υπόθεση ανακινήθηκε στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, όταν το υπουργείο Πολιτισμού διέψευσε ότι έχει ζητήσει την παραίτηση και παράλληλα καλούσε να κατατεθούν συγκεκριμένα ονόματα για να μην αναπαράγονται φήμες. Ακολούθησε η δημοσιοποίηση για την πρόσληψη με σύμβαση ορισμένου χρόνου στο Εθνικό Θέατρο του φιλόλογου και θεατρολόγου Γιάννη Λιγνάδη, αδελφού του Δ.Λιγνάδη. Από αρκετά μέσα και ιστοσελίδες, την ίδια στιγμή, δημοσιοποιούνταν περιγραφές περιστατικών υπό τη μορφή καταγγελιών, στις οποίες εμπλεκόταν το όνομα του απερχόμενου διευθυντή.

Οπως συμβαίνει σε αντίστοιχες περιπτώσεις, τα ονόματα των πιθανών αντικαταστατών ή αντικαταστατριών ξεκίνησαν να διακινούνται ήδη από τις προηγούμενες ημέρες. Ως επικρατέστερα ακούστηκαν εκείνο της Ερης Κύργια, αναπληρώτριας καλλιτεχνικής διευθύντριας του Εθνικού Θεάτρου (η θητεία της οποίας λήγει μαζί με εκείνη του διευθυντή), και της Μαριάννας Κάλμπαρη, διευθύντριας του Θεάτρου Τέχνης. Μέχρι νεωτέρας ενδέχεται χρέη επικεφαλής να ασκεί ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, Βασίλης Πουλαντζάς. Τίθεται πάντως ένα ζήτημα για τον τρόπο αντικατάστασης: αν θα γίνει με διαγωνισμό ή με απευθείας ανάθεση λόγω της επείγουσας ανάγκης να πληρωθεί η θέση. Οπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, το σενάριο που φαίνεται να δίνει λύση στο πρόβλημα είναι η προσωρινή ανάληψη της θέσης (για τον επόμενο ενάμιση χρόνο) και η κήρυξη διαγωνισμού για τη διαδοχή.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε \στο θέμα στον ραδιοφωνικό σταθμό «Πρώτο θέμα» εξηγώντας ότι μέχρι τώρα δεν υπάρχουν επώνυμες καταγγελίες για τον πρώην διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου. Από εκεί και πέρα, όπως εκτίμησε, ο καθένας έχει τα όριά του απέναντι στις φήμες και μπορεί να επιλέξει με ποιον τρόπο θα υπερασπιστεί τον εαυτό του.

Υπόθεση Φιλιππίδη

Ενώ οι καταγγελίες της Αννας-Μαρίας Παπαχαραλάμπους, της Λένας Δροσάκη και της Πηνελόπης Αναστασοπούλου βρίσκονται πλέον στα χέρια του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, το Mega έφερε στο φως τις λεπτομέρειες των αναφορών τους. Οι τρεις ηθοποιοί κατονομάζουν τον γνωστό ηθοποιό και σκηνοθέτη Πέτρο Φιλιππίδη, ο οποίος, κατά την περιγραφή τους, προέβη σε προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας και εργασιακό εκφοβισμό.

Οπως αναφέρει στο επίσημο έγγραφο που κατέθεσε ο δικηγόρος τους, η περιπέτεια της Αννας-Μαρίας Παπαχαραλάμπους ξεκίνησε το 2000 όταν σε ηλικία 24 ετών συνεργάστηκε με τον καταγγελλόμενο στο πλαίσιο της παράστασης «Οι ηλίθιοι» του Νιλ Σάιμον στο Θέατρο Βρετάνια. Περιγράφει, λοιπόν, ότι στο καμαρίνι που της παραχώρησε κρατούσε ο ίδιος τα κλειδιά «μπαινοβγαίνοντας χωρίς να χτυπά την πόρτα και ορισμένες φορές κλειδώνοντας την πόρτα πίσω όπως έμπαινε, προέβη επανειλημμένα σε σοβαρές πράξεις προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειάς μου και όχι μόνο, εκμεταλλευόμενος το νεαρό της ηλικίας μου, την ανάγκη μου να εργαστώ και τον φόβο που μου είχε εμφυσήσει». Η ηθοποιός στην αναφορά της περιγράφει μάλιστα ένα περιστατικό όπου ο συμπρωταγωνιστής της ουρούσε επιδεικτικά στον νιπτήρα του καμαρινιού της ενώ συνεχίζοντας την παρενόχληση κι εκτός θεάτρου τής είχε προκαλέσει «μια συνεχή ανησυχία που έφτανε πολλές φορές στα όρια του τρόμου».

Αντίστοιχη απρεπή συμπεριφορά καταγγέλλει από την πλευρά της η Πηνελόπη Αναστασοπούλου, η οποία τον συναναστράφηκε το 2005 όταν την κάλεσε σε ηλικία 28 ετών να περάσει από οντισιόν στο Θέατρο Μουσούρη όπου ήταν θιασάρχης. Οταν την έφερε στο καμαρίνι του, κλείδωσε την πόρτα και με την πρόφαση της επαγγελματικής συνέντευξης την παρενόχλησε. «Προς μεγάλη μου έκπληξη διαπίστωσα ότι είχε ανοίξει διάπλατα τα πόδια του, είχε βάλει και τα δυο του χέρια μέσα στο παντελόνι, ακριβώς στη γενετήσια περιοχή και κάνοντας παλινδρομικές κινήσεις χάιδευε τα γεννητικά του όργανα» τονίζει η ηθοποιός, η οποία όσο κι αν επιχείρησε να επαναφέρει τη συζήτηση σε επαγγελματικό πλαίσιο, δεν τα κατάφερε.

Με εξίσου μελανά χρώματα περιέγραψε και η Λένα Δροσάκη την εμπειρία της. Οι δυο τους γνωρίστηκαν στο πλαίσιο επισκέψεων που διοργάνωσε η δραματική σχολή στα γυρίσματα της τηλεοπτικής σειράς «Λάκης ο γλυκούλης» όπου ο ίδιος πρωταγωνιστούσε. Αν και αρχικώς η συμπεριφορά του καταγγελλόμενου ήταν φιλική, στην πορεία άλλαξε άρδην. «Εφτασε στο σημείο να με παίρνει τηλέφωνο και να αυτοϊκανοποιείται ενώ ταυτόχρονα μου απηύθυνε χυδαίες εκφράσεις και με ρωτούσε πιεστικά «πότε θα του κάτσω». Κάποια στιγμή άρχισε να με απειλεί ανοιχτά ότι αν δεν «του κάτσω» θα φροντίσει να μην περάσω ως φοιτήτρια στις εξετάσεις του υπουργείου» παραδέχεται η ηθοποιός. Την ημέρα των εξετάσεων, μάλιστα, ο καταγγελλόμενος φέρεται να εμφανίστηκε στο Θέατρο Τέχνης όπου πραγματοποιούνταν η διαδικασία. Η Δροσάκη αναφέρει το αποτέλεσμα, που ήταν να κοπεί. «Οταν ετοιμαζόμουν να τους πω τα κομμάτια που είχα ετοιμάσει, ο καταγγελλόμενος έφερε τον δείκτη του στο πλάι του κεφαλιού του και έκανε τη χαρακτηριστική κίνηση που σημαίνει «είδες που σου τα ‘λεγα;»».

Η Κάτια Δανδουλάκη

Θέση για τις καταγγελίες πήρε και η Κάτια Δανδουλάκη, η οποία απέλυσε το 2019 από την παράσταση «Εγκλημα στο Οριεντ Εξπρές» τον γνωστό πρωταγωνιστή όταν της γνωστοποιήθηκε σχετικό περιστατικό από μέρος του. «Σέβομαι τη σοβαρότητα του θέματος. Αυτή τη στιγμή οφείλουν να μιλούν αποκλειστικά και μόνο οι εμπλεκόμενοι και οι δικηγόροι τους. Ο εκβιασμός οποιασδήποτε μορφής δεν επιτρέπεται να γίνεται ανεκτός και να δικαιολογείται σε καμία κοινωνία. Δηλώνω τον απεριόριστο θαυμασμό, την εκτίμηση και τη συμπαράστασή μου στα θύματα που στην ουσία είναι οι ήρωες μιας επιβεβλημένης κάθαρσης. Ο χώρος του θεάτρου είναι ο καθρέφτης της ζωής και η ζωή είναι ΙΕΡΗ» αναφέρει η ηθοποιός σε σημείωμά της. Την ίδια ώρα πάντως φαίνεται πως σε πρόωρο τέλος οδηγείται η συνεργασία του συγκεκριμένου πρωταγωνιστή με την ΕΡΤ, καθώς είναι διατεθειμένος να υποβάλει την παραίτησή του από το σίριαλ «Χαιρέτα μου τον πλάτανο», επικαλούμενος λόγους υγείας. Για τον ίδιο λόγο, πρόωρα έληξε η συνεργασία του και με την Digea. Το σποτ αποσύρθηκε από τον τηλεοπτικό αέρα και το Διαδίκτυο ενώ η εταιρεία αναζητεί τον αντικαταστάτη του στην καμπάνια της.

Ο Παύλος Χαϊκάλης

Στη δίνη των καταγγελιών για σεξουαλική παρενόχληση βρέθηκε και ο Παύλος Χαϊκάλης. Η ηθοποιός Ηλιάνα Αραβή μιλώντας στο Open, χωρίς όμως να τον κατονομάσει δημόσια, είπε ότι ενώ φοιτούσε στη δραματική σχολή ούσα 17,5 ετών παρενοχλήθηκε από γνωστό κωμικό ηθοποιό που της έκανε μάθημα. «Ενα πρωινό με πήρε τηλέφωνο, αυνανιζόταν, μου μιλούσε πάρα πολύ πρόστυχα. Επέμενε να συμμετέχω μαζί του στη συζήτηση αυτή. Εγώ του εξηγούσα ότι τον σέβομαι και τον θαυμάζω και ότι τον έχω σαν μπαμπά μου, τι είναι αυτά που λέτε τώρα» υποστήριξε. Ο ηθοποιός αντέδρασε δηλώνοντας, εκτός άλλων: «Να κρυφτώ πίσω από το δάχτυλό μου; το θεωρώ λάθος. Δεν ακυρώνω τα λόγια της. Την Ηλιάνα την είχα μαθήτρια. Τη γνώρισα 19 ετών. Ημουν ερωτευμένος μαζί της… Της ζητάω δημόσια συγγνώμη. Και στον πατέρα της και στη μητέρα της».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ