Clubhouse : Το app που χάρισε στους Κινέζους μια ευκαιρία για ελεύθερο διάλογο έπεσε θύμα των λογοκριτών

Ο ένας μετά τον άλλο, οι συμμετέχοντες στο chatroom έπιασαν τα μικρόφωνά τους, καθώς χιλιάδες άτομα τους άκουγαν σιωπηλά.

Ένας Κινέζος δήλωσε ότι δεν ήξερε τι να πιστέψει για τα δημοσιεύματα που αναφέρονταν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Ουιγούρων στην επαρχία Σιντζιάνγκ. Στη συνέχεια, μίλησε μια γυναίκα που ανήκε στη μειονότητα των Ουιγούρων. Εξήγησε με ηρεμία ότι ήταν βέβαιη για την ύπαρξη αυτών των εγκαταστάσεων, καθώς ανάμεσα στους τροφίμους βρίσκονταν και αρκετοί συγγενείς της. Ένας άνδρας από την Ταϊβάν μπήκε στη συζήτηση προκειμένου να εξασφαλίσει ότι θα ακουστούν όλες οι πλευρές, ενώ ένας άλλος, από το Χονγκ Κονγκ αυτή τη φορά, επήρε τη γυναίκα για το θάρρος που χρειάστηκε για να μιλήσει.

Ήταν μια σπάνια στιγμή διασυνοριακού διαλόγου με τη συμμετοχή πολιτών της κινεζικής ενδοχώρας, που συνήθως παραμένουν διαχωρισμένοι από τον υπόλοιπο πλανήτη από το… Σινικό Firewall.

Για ένα σύντομο διάστημα, ανακάλυψαν ένα ανοιχτό forum στην εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης Clubhouse, όπου μπορούσαν να συζητήσουν αμφιλεγόμενα ζητήματα, απελευθερωμένοι από τους συνήθεις περιορισμούς του internet της χώρας τους.

Μέχρι το βράδυ της Δευτέρας, συνέβη το αναπόφευκτο: Οι κινέζοι λογοκριτές το απομάκρυναν από τα app stores της χώρας. Αρκετοί δήλωσαν ότι μπορούσαν να μπουν στην εφαρμογή μόνο μέσω μιας εφαρμογής που δημιουργεί ένα ψηφιακό «τούνελ» στο Firewall, το λεγόμενο VPN. Μέσα σε λίγες ώρες, περισσότεροι από χίλιοι χρήστες είχαν συντονιστεί για να ακούσουν τη συζήτηση για την απαγόρευση της εφαρμογής, με τίτλο «Τώρα που αποκλειστήκαμε από τα τείχη, τι θα κάνουμε;». Οι αναζητήσεις για τον όρο Clubhouse στο Weibo, το κινεζικό Twitter μπλοκαρίστηκαν.

Για πολλούς στην κινεζική ενδοχώρα ήταν ένα μικρό παράθυρο στα ελεύθερα κοινωνικά δίκτυα. Η κυβέρνηση του Σι Τζινπίνγκ έχει αυξήσει τις προσπάθειες ελέγχου του internet, έχοντας καταφέρει σχεδόν απόλυτα τον σκοπό του. Κυβερνητικά troll συχνά δυσκολεύουν τις ανοιχτές, ελεύθερες συζητήσεις για ζητήματα που το κόμμα κρίνει «ευαίσθητα».

«Ήταν θέμα χρόνου», λέει στους Times της Νέας Υόρκης η Άλεξ Σου, 30χρονη συντάκτρια σε τεχνολογική start-up στο Πεκίνο, μιλώντας στο τηλέφωνο.

Η Σου προσθέτει ότι στο σύντομο διάστημα που πέρασε στο Clubhouse, συγκινήθηκε ιδιαίτερα από μια συζήτηση στο πλαίσιο της οποίας Ουιγούροι μοιράστηκαν προσωπικές ιστορίες ρατσισμού που βίωσαν στην Σιντζιάνγκ.

«Πρόκειται για πληροφορίες στις οποίες συνήθως δεν έχουμε πρόσβαση», εξηγεί.

Προς το παρόν δεν είναι ξεκάθαρος ο αριθμός των Κινέζων που χρησιμοποίησαν την εφαρμογή. Αν και δεν ήταν μπλοκαρισμένη, ήταν διαθέσιμη μόνο για συσκευές iOS, γεγονός που την έθετε εκτός των δυνατοτήτων του μέσου χρήστη.

Επιπλέον, η εφαρμογή ήταν διαθέσιμη μόνο κατόπιν πρόσκλησης από άλλο χρήστη, πράγμα που οδήγησε στη δημιουργία μιας μικρής μαύρης αγοράς κωδικών πρόσβασης. Πριν μπλοκαριστεί η εφαρμογή, κάθε κωδικός κόστιζε περίπου $46.

Παρόλα αυτά, χιλιάδες Κινέζοι κατάφεραν να τη χρησιμοποιήσουν, μπαίνοντας στα chatrooms της που εξαφανίζονται στο τέλος κάθε συζήτησης. Τις τελευταίες ημέρες, δεν ήταν λίγα τα chatrooms που κάλυπταν την πληρότητα των 5.000 ατόμων. Ορισμένοι συνδέονταν από την ενδοχώρα, ενώ άλλοι από το εξωτερικό. Πολλοί χρήστες προέρχονταν από το Χονγκ Κονγκ και την Ταϊβάν.

Φαινομενικά, κάθε θέμα που ανήκε στη μαύρη λίστα της κινεζικής λογοκρισίας συζητιόταν εντός των chatrooms, από τη σφαγή της πλατείας Τιενανμέν, μέχρι τις εμπειρίες των χρηστών από την κινεζική αστυνομία και τον γιατρό που έχασε τη ζωή του από κοροναϊό, έχοντας προσπαθήσει να προειδοποιήσει για τη φονική πανδημία της Ουχάν την παγκόσμια κοινότητα.

Όπως εξηγεί στους Times ο Ζιάο Τσιανγκ, ιδρυτής της ιστοσελίδας China Digital Times, η δημοτικότητα του Clubhouse αποτελεί μια υπενθύμιση της τεράστιας ανάγκης των Κινέζων να συζητήσουν ελεύθερα και να αποκτήσουν πρόσβαση σε πληροφορίες που δεν ακούγονται ποτέ από τα ΜΜΕ της χώρας.

Και δεν ενδιαφέρονταν μόνο για την πολιτική. Πολλά chatrooms εστίαζαν σε μουσικές συζητήσεις, σε προσπάθειες ανεύρεσης συντρόφων ή στην αναζήτηση εργασίας.

Οι πολιτικές συζητήσεις, όμως, μοναδικές για τα δεδομένα της χώρας, ήταν εκείνες που τραβούσαν το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής. Για παράδειγμα, σε μία από αυτές, άνθρωποι από την Κίνα και την Ταϊβάν συζητούσαν για τις μεταξύ τους σχέσεις από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Πολλοί από αυτούς άκουσαν για πρώτη φορά ποια εικόνα είχαν για εκείνους οι ομόλογοί τους, μέσα από τα σχολικά μαθήματα και τις αναπαραστάσεις των ΜΜΕ.

Ωστόσο, ο ταξικός χαρακτήρας του Clubhouse, με τις προσκλήσεις και τις απαιτήσεις του για συσκευές Apple, σήμαίνε ότι η πολυφωνία αυτή ήταν μάλλον σχετική.

Όμως η Βινίρα Αμπντγκένι, η γυναίκα από τη μειονότητα των Ουιγούρων που μίλησε για τους φυλακισμένους συγγενείς της, δεν πιστεύει πως οι συζητήσεις ήταν μονόπλευρες. Όπως λέει, ανακουφίστηκε που είχε μια ευκαιρία να αντιμετωπίσει άλλους Κινέζους, που ενδεχομένως τρέφουν ακόμη την αμφιβολία τους για την ύπαρξη στρατοπέδων συγκέντρωσης.

«Έχω δοκιμάσει να εκφράσω τα παράπονά μου με αμέτρητους τρόπους», εξηγεί στους Times από το σπίτι της στο Τόκιο. «Κι έτσι σκέφτηκα ότι αν έχω την ευκαιρία να μιλήσω, καλό θα είναι να το κάνω γιατί ποτέ δεν ήθελα να είμαι ένα σιωπηλό άτομο».