Κοροναϊός : Υγειονομικός «Μεγάλος Αδελφός» προ των πυλών;

Μπορεί τα προγράμματα μαζικού εμβολιασμού να γίνονται μετ’ εμποδίων και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι των νέων, πιο μεταδοτικών στελεχών του κοροναϊού ακόμη να ερευνάται. Ωστόσο, το θέμα των υγειονομικών «διαβατηρίων» είναι εδώ, ορθάνοιχτο.

Ήδη στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, ολοένα και περισσότερες εταιρείες, αεροπορικές και μη, συντάσσονται με το The Commons Project: μία μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία, που εδρεύει στη Γενεύη, χρηματοδοτήθηκε προ διετίας από το Ίδρυμα Ροκφέλερ και τώρα στοχεύει στη δημιουργία ενός κοινού, παγκόσμιου πιστοποιητικού εμβολιασμού, μέσω εφαρμογής για κινητά (app).

Στο επίκεντρο είναι το σύστημα CommonPass. Σε πιλοτική ακόμη φάση, λειτουργεί με τη στήριξη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Έχει ήδη δοκιμαστεί σε ορισμένα αεροδρόμια. Ζητούμενο, είναι να καθιερωθεί σε όλα. Και ίσως όχι μόνον εκεί…

Με τη συναίνεση του χρήστη, η εφαρμογή συγκεντρώνει ιατρικά δεδομένα (εν προκειμένω τα αποτελέσματα μοριακών τεστ και ημερομηνίες εμβολιασμού). Τα αναλύει. Κι εφόσον δεν υφίσταται υγειονομικός κίνδυνος, δημιουργεί έναν μοναδικό κωδικό QR.

Με αυτόν ως υγειονομική πιστοποίηση θα μπορεί κάποιος να ταξιδέψει ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς. Άλλωστε ο σχεδιασμός προβλέπει ο κωδικός να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε αεροδρόμια, και σε μεθοριακά φυλάκια.

Κάπως έτσι, λοιπόν, ευελπιστούν τα κράτη να ξανανοίξουν σταδιακά τα σύνορα και να σώσουν ό,τι σώζεται από επιχειρήσεις και εθνικές οικονομίες. «Δεν θα είναι παρά μόνον η αρχή για την προώθηση του ψηφιακού πιστοποιητικού για τον Covid-19», γράφουν οι New York Times, «που σύντομα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από εργοδότες έως σχολεία, καλοκαιρινές κατασκηνώσεις και χώρους διασκέδασης»…

Έντονοι προβληματισμοί

Σε πρόσφατη μελέτη του, το βρετανικό πανεπιστήμιο του Έξετερ (και όχι μόνον) επισημαίνει τους κινδύνους παραβίασης των προσωπικών δεδομένων και περιστολής των ατομικών ελευθεριών. «Ανάλογα μέτρα», παρατηρεί, «μπορεί μεν να προστατεύσουν την ελευθερία όσων δεν έχουν μολυνθεί από την ασθένεια ή έχουν εμβολιαστεί». Δεν θα συμβεί όμως το ίδιο με εκείνους «που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε εμβόλια και τεστ».

Αναλυτές προειδοποιούν για ένα παρεμβατικό σύστημα κοινωνικού ελέγχου. Μέχρι και η έγκριτη ιατρική επιθεώρηση The Lancet δημοσίευσε έκθεση για τους κινδύνους δημιουργίας ενός οργουελικού σκηνικού.

«Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι ένα άλμα προς τη δημιουργία θυλάκων ασφαλείας, αφήνοντας κατά μέρος τις ευρύτερες ηθικές ανησυχίες που αυτό δημιουργεί», λέει στους NYT ο Ζακ Κοέν, γενικός διευθυντής της καναδικής εταιρείας επαλήθευσης ταυτότητας Trulioo.  Προτού αρχίσουμε να ωθούμε τη χρήση apps ως υγειονομικών  «διαβατηρίων», τονίζει, θα πρέπει να επενδύσουμε στη δίκαιη διανομή των εμβολίων κατά του κοροναϊού.

Από την Ιανουάριο εν τω μεταξύ, με φόντο τη χαοτική κατάσταση στην προμήθεια εμβολίων στην Ευρώπη, η Κοσιμιόν διαβεβαιώνει ότι εργάζεται πάνω σε ένα ευρωπαϊκό πιστοποιητικό εμβολιασμού που θα είναι «σε πλήρη συμμόρφωση με τη κοινοτική νομοθεσία για την προστασία δεδομένων».

Πατώντας πάντως «γκάζι», χώρες όπως η Δανία, η Σουηδία και η Εσθονία προχωρούν ήδη τον σχεδιασμό σε εθνικό επίπεδο. Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) στην Ευρώπη, Χανς Κλούγκε, ήταν παρ’ όλα αυτά σαφής. «Είναι ξεκάθαρα κάτι που δεν προσυπογράφουμε», τόνισε μιλώντας στο πρακτορείο AFP, «διότι θα αυξήσει τις ανισότητες και θα δημιουργήσει πολλά ερωτήματα».