Επιτέλους, γίναμε Δανία

Σόφι Λίντε – αυτό είναι το όνομα της Σοφίας Μπεκατώρου της Δανίας. Δεν είναι αθλήτρια, ολυμπιονίκης, είναι τηλεοπτική παρουσιάστρια, μία από τις δημοφιλέστερες της χώρας. Στα 30 της χρόνια, έγινε στα μέσα του περασμένου Αυγούστου μόλις η δεύτερη γυναίκα που παρουσίασε το Zulu Comedy Award Show, μία τελετή απονομής βραβείων κωμωδίας, στα 14 χρόνια της ιστορίας του. Δήλωσε περήφανη για αυτό, και περιχαρής για το μωρό που είχε στην κοιλιά της, ανασήκωσε μάλιστα στιγμιαία το φόρεμά της προς επίρρωσιν. Κι έπειτα άρχισε να μιλάει με χιούμορ για τις μισθολογικές ανισότητες που επιμένουν (ω ναι, και) στη Δανία, για τη μεροληπτική μεταχείριση που εξακολουθούν να υφίστανται οι γυναίκες επαγγελματίες (ω ναι, και) στη Δανία και για όλους εκείνους τους «αηδιαστικούς άνδρες» που έχει συναντήσει στην καριέρα της. «Δεν θέλω να χαλάσω την ωραία ατμόσφαιρα» είπε. «Δεν θα γίνω υπερβολικά συγκεκριμένη. Θα πω μόνο μία ιστορία». Και αφηγήθηκε πώς, όταν ήταν μόλις 18 χρόνων και ξεκινούσε να δουλεύει στην RD, τη δανική δημόσια ραδιοτηλεόραση, σε ένα χριστουγεννιάτικο πάρτι, ένας μεγαλοπαράγοντας την άρπαξε από το μπράτσο και της είπε «Αν δεν έρθεις έξω να μου πάρεις π*** θα καταστρέψω την καριέρα σου. Θα σε καταστρέψω».

«Είμαι βέβαιη ότι με βλέπεις αυτή τη στιγμή. Ξέρεις ποιος είσαι. Και ξέρεις ότι σου είπα «όχι»» είπε η Σόφι Λίντε, απευθυνόμενη στον φακό. Αυτό ήταν. Με τρία χρόνια καθυστέρηση, το #MeToo έφτασε και στη Δανία. Το 2017, η χώρα είχε απορρίψει αυτό το ξενόφερτο κίνημα ως ένα αποτέλεσμα της «πολιτικής ορθότητας» και ένα κυνήγι μαγισσών των ανδρών, κρύφτηκε πίσω από τη φήμη της ως ηγέτη σε θέματα ισότητας των φύλων και την αγάπη της για αυτό που αποκαλείται «frisind», μία σκέψη τόσο ελεύθερη που αρνείται να περιοριστεί από τις ευαισθησίες των άλλων, για να πει: «Δεν μας αφορούν εμάς αυτά». Φαίνεται όμως πως ήταν ο καιρός πια πρόσφορος. Γιατί μέσα σε λίγες εβδομάδες από την ομιλία της Λίντε, συνολικά 1.615 εργαζόμενες στη βιομηχανία των μήντια, 800 νοσοκόμες και γιατροί, 689 ακαδημαϊκοί, 284 εργαζόμενες και εθελόντριες σε συνδικαλιστικές ενώσεις, και 322 γυναίκες που εργάζονται στο θρυλικό από την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά Borgen, το «Κάστρο», την έδρα της κυβερνητικής και κοινοβουλευτικής εξουσίας, συνυπέγραψαν ξεχωριστές επιστολές όπου δήλωναν πως είχαν υπάρξει και οι ίδιες θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης.

Σύντομα όμως ακολούθησαν και συγκεκριμένες καταγγελίες, πλήθος συγκεκριμένων καταγγελιών. Που είχαν ως αποτέλεσμα να παραιτηθεί τόσο από τη θέση του δημάρχου της Κοπεγχάγης όσο και από τη θέση του αντιπροέδρου των (κυβερνώντων) Σοσιαλδημοκρατών ο 59χρονος Φρανκ Γένσεν, να παραιτηθεί από ηγέτης του κεντρώου Κοινωνικού Φιλελεύθερου Κόμματος ο 45χρονος Μόρτεν Οστεργκααρντ, να απολυθεί από την DR ο Μαντς Αγκαρντ Ντάνιελσεν, ένας πολύ γνωστός ραδιοφωνικός παραγωγός, να ζητήσει δημόσια συγγνώμη για την παρενόχληση μιας σειράς γυναικών ο πρώην υπουργός Φορολογίας των Φιλελεύθερων, Κάρστεν Λάουριτζεν, και να ενταθεί η πίεση στον σοσιαλδημοκράτη υπουργό Εξωτερικών, τον Γέπε Κόφοντ, ο οποίος είχε κάνει σεξ το 2008, σε ηλικία 34 χρόνων, με μία 15χρονη, μέλος της νεολαίας του κόμματος – ηλικία σεξουαλικής συναίνεσης είναι σύμφωνα με τον δανικό νόμο τα 15, η διαφορά θέσης, και ισχύος, ωστόσο, ανάμεσα στους δύο ήταν και παραμένει για πολλούς προβληματική.

Η πρώην (και πρώτη γυναίκα) πρωθυπουργός της Δανίας (2011-2015), Χέλε Τόρνινγκ Σμιτ, πήρε ηχηρά θέση υπέρ του κινήματος – θύμισε παράλληλα πως όταν, ως επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών το 2008, αφαίρεσε από τον Κόφορντ όλες του τις αρμοδιότητες και αξίωσε να απολογηθεί δημόσια, δέχθηκε κριτική πως του είχε φερθεί υπερβολικά σκληρά, ακόμα και από γυναίκες. Η νυν πρωθυπουργός της Δανίας, η 44χρονη Μέτε Φρεντέρικσεν, προέβλεψε πως στο εγγύς μέλλον θα προκύψουν και άλλες επώνυμες καταγγελίες και υποσχέθηκε νέες ανεξάρτητες διαδικασίες για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής παρενόχλησης στο Borgen. Σαφέστεροι κανόνες για όλα τα εργασιακά περιβάλλοντα στη Δανία τέθηκαν σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου. Υπήρξαν βέβαια και εκείνοι, ακόμα και εκείνες, όπως η «σκληρή» πρώην υπουργός Μετανάστευσης των Φιλελευθέρων, Ινγκερ Στόιμπεργκ, που απέρριψαν την όλη υπόθεση ως «μια φεμινιστική επιθυμία για εκδίκηση».

Υπήρξε επίσης μία μεγάλη συζήτηση για την αναγκαιότητα, ή μη, να εξελιχθεί το νομικό πλαίσιο, για το αν είναι σωστό, ή όχι, να «ακυρώνονται» οι δράστες, για το πώς και το πού πρέπει να γίνονται οι καταγγελίες, για την ανάγκη να μην υποκαταστήσουν τα «λαϊκά δικαστήρια» το έργο της Δικαιοσύνης, για την ανάγκη, παράλληλα, να αλλάξει συνολικά η κουλτούρα που συντηρούσε, τόσα χρόνια, τη συνωμοσία της σιωπής – και συνεχίζεται ακόμα στη Δανία αυτή η γνώριμη ήδη και σε εμάς συζήτηση.

Πέντε μήνες χωρίζουν τη θαρραλέα καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου στην Ελλάδα από εκείνη της Σόφι Λίντε στη Δανία. Εδώ, βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή. Τα αφτιά μόνο να μείνουν ανοιχτά, να ανοίξουν ακόμα περισσότερο. Για να γίνουμε μια καλύτερη εκδοχή της Ελλάδας. Η Δανία, άλλωστε, δεν ήταν ποτέ το θαύμα που νομίζαμε.