Ο καφές στην εγκυμοσύνη μπορεί να βλάψει τον εγκέφαλο του εμβρύου

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι η κατανάλωση καφεΐνης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσει αλλαγές σε σημαντικά μονοπάτια του εγκεφάλου του εμβρύου, οδηγώντας σε προβλήματα συμπεριφοράς του παιδιού που θα έλθει στον κόσμο αργότερα στη ζωή του. Η μελέτη ανήκει σε ερευνητές του Ινστιτούτου για τη Νευροεπιστήμη Del Monte στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ (URMC) οι οποίοι ανέλυσαν χιλιάδες απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου εννιάχρονων και δεκάχρονων παιδιών. Με βάση τα ευρήματά τους αποκαλύφθηκαν αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου παιδιών που είχαν εκτεθεί στην καφεΐνη κατά την ενδομήτρια ζωή τους.

Μακροπρόθεσμες παρενέργειες

«Πρόκειται για μικρές επιδράσεις οι οποίες δεν προκαλούν τρομερές ψυχιατρικές διαταραχές, ωστόσο είναι υπαίτιες για μικρές αλλά αξιοσημείωτες διαταραχές της συμπεριφοράς οι οποίες πρέπει να μας κάνουν να θέσουμε υπόψη μας τις μακροπρόθεσμες παρενέργειες από την κατανάλωση καφεΐνης κατά την εγκυμοσύνη» ανέφερε ο Τζον Φοξ, διευθυντής του Ινστιτούτου για τη Νευροεπιστήμη Del Monte και κύριος ερευνητής της μελέτης ABCD (Adolescent Brain Cognitive Development Study) που «τρέχει» στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ και προσέθεσε: «Υποθέτω ότι τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης μπορούν να αποτελέσουν σύσταση σχετικά με το ότι η καφεΐνη κατά την εγκυμοσύνη πιθανότατα δεν αποτελεί καλή ιδέα».

Τα συμπεριφορικά προβλήματα

Ποια συμπεριφορικά προβλήματα παρατήρησαν όμως οι ερευνητές στα παιδιά; Εντονες αντιδράσεις, δυσκολία στη συγκέντρωση και στην προσοχή και υπερκινητικότητα κατά κύριο λόγο. «Αυτό που καθιστά μοναδική τη μελέτη μας είναι ότι εντοπίσαμε ένα βιολογικό μονοπάτι στον εγκέφαλο που φαίνεται διαφορετικό όταν η γυναίκα καταναλώνει καφεΐνη στην εγκυμοσύνη» σημείωσε ο Ζάκαρι Κρίστενσεν, υποψήφιος διδάκτορας στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Ιατρικής Επιστήμης και πρώτος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Neuropharmacology». «Προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι τα παιδιά των οποίων οι μητέρες κατανάλωναν καφεΐνη στην εγκυμοσύνη είχαν διαφορετικά σκορ στα IQ τεστ ή εμφάνιζαν διαφορετική ψυχοπαθολογία, ωστόσο αυτά θα μπορούσαν να συνδέονται και με δημογραφικούς παράγοντες, οπότε χρειαζόταν να βρεθεί κάτι συγκεκριμένο όπως ένας βιοδείκτης ώστε να συνδεθεί συγκεκριμένα η κατανάλωση της καφεΐνης της εγκύου με πιθανά συμπεριφορικά προβλήματα του παιδιού της. Η ανακάλυψή μας ανοίγει τον δρόμο για μελλοντικές μελέτες ώστε να κατανοήσουμε πότε ακριβώς λαμβάνουν χώρα οι αλλαγές στον εγκέφαλο».

Σαφείς δομικές αλλαγές

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές ανέλυσαν τομογραφίες του εγκεφάλου περισσότερων από 9.000 παιδιών ηλικίας εννέα και δέκα ετών που συμμετείχαν στη μελέτη ABCD. Εντόπισαν σαφείς αλλαγές στον τρόπο με τον οποίον οι δέσμες της λευκής ουσίας – οι οποίες είναι υπεύθυνες για την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών εγκεφαλικών περιοχών – οργανώνονταν σε παιδιά των οποίων οι μητέρες είχαν δηλώσει ότι κατανάλωναν καφεΐνη κατά την εγκυμοσύνη. Ο καθηγητής Φοξ επεσήμανε πάντως ότι ένας από τους περιορισμούς της μελέτης είναι ότι ήταν αναδρομική. «Βασιζόμαστε σε αυτά που λένε οι μητέρες σχετικά με την κατανάλωση καφεΐνης που έκαναν στην εγκυμοσύνη ώστε να εξαγάγουμε συμπεράσματα».

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η καφεΐνη έχει αρνητική επίδραση στην εγκυμοσύνη. Είναι επίσης γνωστό ότι το έμβρυο δεν διαθέτει το ένζυμο που είναι απαραίτητο για τη διάσπαση της καφεΐνης όταν αυτή διαπεράσει τον πλακούντα. Η νέα μελέτη αποκαλύπτει για πρώτη φορά ότι η καφεΐνη μπορεί να έχει και μακροπρόθεσμη επίδραση στη νευροανάπτυξη.

Απαραίτητη η συμβουλή του γιατρού

Οι ερευνητές τονίζουν ότι σε αυτή τη φάση δεν είναι σαφές αν η επίδραση της καφεΐνης στον εμβρυϊκό εγκέφαλο διαφέρει ανάλογα με το τρίμηνο της κύησης στο οποίο γίνεται η κατανάλωση της ουσίας ή το πότε ακριβώς κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συμβαίνουν αυτές οι δομικές αλλαγές. «Οι υπάρχουσες οδηγίες αναφέρουν ήδη περιορισμό στην κατανάλωση καφεΐνης κατά την εγκυμοσύνη – σύμφωνα με αυτές δεν πρέπει οι έγκυοι να καταναλώνουν περισσότερες από δύο κούπες καφές την ημέρα» είπε ο κ. Κρίστενσεν και κατέληξε τονίζοντας ότι «μακροπρόθεσμα, ελπίζουμε να εκδοθούν καλύτερες οδηγίες για τις εγκύους. Στο μεσοδιάστημα όμως, καλό θα ήταν να συμβουλευθούν τον γιατρό τους σχετικά με την κατανάλωση καφεΐνης αφού τα νέα στοιχεία προκαλούν ανησυχία».