Συρία: Ο τζιχαντιστής που ετοιμάζεται για την επόμενη ημέρα

Μεγάλο θόρυβο προκάλεσε μια πρόσφατη φωτογραφία του Αμπού Μοχάμεντ αλ-Γκολανί, του ηγέτη της οργάνωσης Χαγιάτ Ταχρίτι αλ-Σαμ, της μετεξέλιξης δηλαδή της Αλ Κάιντα στη Συρία.

Ο λόγος ήταν ότι ο Γκολανί φωτογραφήθηκε με τον αμερικανό δημοσιογράφο Μάρτιν Σμιθ χωρίς να φορά σαλβάρι ή τουρμπάνι και χωρίς να κρατάει όπλο. Αντίθετα, φορούσε ένα… κουστούμι. Τη φωτογραφία ανέβασε στον λογαριασμό του στο τουίτερ ο ίδιος ο Σμιθ.

Το περιστατικό έσπευσε να ειρωνευτεί η σελίδα του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Rewards for Justice, υπογραμμίζοντας ότι μπορεί ο Γκολανί να έβαλε κουστούμι, όμως δεν παύει να είναι ένας τρομοκράτης, για τον οποίο υπάρχει μια επικήρυξη ύψους 10 εκατομμυρίων δολαρίων.

Και αυτό γιατί η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ θεωρείται ακόμη τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, τον ΟΗΕ και αρκετά κράτη. Εξ ου και η επικήρυξη του Γκολανί ήδη από το 2017.

Η ίδια η οργάνωση με ανακοίνωσή της υποστήριξε ότι η φωτογραφία του ηγέτη της με ασυνήθιστα ρούχα ήταν τμήμα της φιλοξενίας που προσέφερε στον αμερικανό δημοσιογράφο. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι ο στόχος είναι να σπάσει η απομόνωση της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ και να μεταφέρουν το πώς βλέπουν τα πράγματα, επιμένοντας παράλληλα ότι ο στόχος της είναι η νίκη της επανάστασης στη Συρία.

Βέβαια, στο παρελθόν ο Γκολανί είχε ασκήσει πολύ έντονη κριτική σε τέτοιες πρακτικές, χαρακτηρίζοντας απίστους όσους μιλούσα σε δυτικά ΜΜΕ ή αναζητούσαν διαύλους επικοινωνίας με τη Δύση.

Δεν διώχνουν τον Ασαντ

Όλα αυτά έχουν να κάνουν και με την ιδιαίτερη συγκυρία στη Συρία. Σε πείσμα της ρητορικής του Γκολανί είναι σαφές ότι ο βασικός στόχος της αντιπολίτευσης και των ένοπλων ισλαμιστικών οργανώσεων, δηλαδή η ανατροπή της κυβέρνησης Άσαντ, δεν μπορεί να επιτευχθεί. Την ίδια στιγμή παραμένει δύσκολο για τις κυβερνητικές δυνάμεις και τη Ρωσία να ολοκληρώσουν την εκκαθάριση της Ιντλίμπ.

Στον συγκεκριμένο θύλακα όπου δραστηριοποιούνται και άλλες ισλαμιστικές οργανώσεις η οργάνωση του Γκολανί είναι η πιο ισχυρή και αυτή ελέγχει ουσιαστικά τη λεγόμενη «Κυβέρνηση Σωτηρίας». Προερχόμενη από το ευρύτερο ρεύμα της Αλ Κάιντα και παρά την αρχική συμπόρευση με αυτό που θα γινόταν το Ισλαμικό Κράτος, θα διαλέξει τελικά έναν αυτόνομο ρόλο, διακριτό από αυτό του Ισλαμικού Κράτους. Εξαιρετικά βίαιη οργάνωση δεν θα μπορέσει να κερδίσει το χαρακτηρισμό «μετριοπαθής αντιπολίτευση», που πήραν άλλες ισλαμιστικές οργανώσεις που διεκδικούν συμμετοχή στην πολιτική συζήτηση για την επόμενη μέρα. Ωστόσο, ελέγχοντας ουσιαστικά την Ιντλίμπ θα επιλέξει μια πιο «πραγματιστική προσέγγιση». Ενδεικτική η αναζήτηση ισορροπιών με την Τουρκία, που επισήμως έχει δεσμευτεί να εξαλείψει την οργάνωση. Αυτό αποτυπώθηκε στην επιλογή να αντικατασταθεί στην Ιντλίμπ η συριακή λίρα από την τουρκική λίρα.

Οι πολιτικοί όροι

Όμως, το μέλλον στη Συρία σε μεγάλο βαθμό θα κριθεί όχι με στρατιωτικά μέσα, αλλά με πολιτικά. Με αυτή την έννοια ο Γκολανί θα ήθελε να μετασχηματίσει την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ σε ένα πολιτικό κόμμα που θα έχει λόγο για το μέλλον της Συρίας. Άλλωστε, ήδη ασκεί ένα είδος διακυβέρνησης στην Ιντλίμπ, όπου πρόσφατα αποφάσισε να κλείσει αρκετά από τα ανθούντα καταστήματα πώλησης όπλων ύστερα από μια σειρά πυροβολισμών και εκρήξεων σε αυτά, με αρκετούς να υποστηρίζουν ότι το έκανε για να περιορίσει το ενδεχόμενο η δυσαρέσκεια απέναντί της να μη πάρει χαρακτηριστικά ένοπλης σύγκρουσης. Παράλληλα, πριν από μερικούς μήνες η οργάνωση αποκήρυξε έναν σημαντικό ιδεολόγο του ένοπλου τζιχαντισμού, τον Ισάμ αλ-Μπαρκάουι και διέκοψε κάθε σχέση μαζί του.

Γι’ αυτό το λόγο ούτως ή άλλως ο Γκολανί έχει επιδοθεί τους τελευταίους μήνες σε μια εκτεταμένη εκστρατεία να βελτιώσει την εικόνα του, συμπεριλαμβανόμενων επισκέψεων σ διάφορες περιοχές και φωτογραφιών με πολίτες, ασθενείς, ηγέτες φυλών και διαμένοντες σε καμπ εκτοπισμένων. Στην τρίτη μέρα της γιορτής του Ιντ αλ-αντχά φωτογραφήθηκε να σερβίρει τους θαμώνες εστιατορίου στη Ιντλίμπ.

Όλα αυτά παραπέμπουν σε ένα βλέμμα στραμμένο στην «επόμενη μέρα» στη Συρία και την προοπτικής μιας πολιτικής λύσης. Βέβαια, ταυτόχρονα υπογραμμίζουν τη δυσκολία μιας τέτοιας διαδικασίας, εάν αναλογιστούμε ότι μιλάμε για ρεύματα που χρεώνονται πλήθος πράξεων μεγάλης βιαιότητας στη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου.