Δαρβίνος, ο φυσιοδίφης που καθόρισε τη σύγχρονη βιολογία

Σαν σήμερα πριν 212 χρόνια, στις 12 Φεβρουαρίου 1809, γεννιέται στο Σρούσμπερι της Αγγλίας, ο Κάρολος Δαρβίνος, ένας από τους σπουδαιότερους επιστήμονες όλων των εποχών, ο άνθρωπος που άλλαξε τη Βιολογία για πάντα.

Πενήντα χρόνια μετά, το Νοέμβριο του 1859, δημοσίευσε το διάσημο έργο του, Η καταγωγή των Ειδών μέσω της Φυσικής Επιλογή, ένα βιβλίο του οποίου η πρώτη έκδοση (1250 αντίτυπα) εξαντλήθηκε την πρώτη κιόλας μέρα και έμελλε να προκαλέσει μια επιστημονική έκρηξη, της οποίας οι κλυδωνισμοί  είναι αισθητοί μέχρι τις μέρες μας.

Κανείς πριν το Δαρβίνο, δεν παρουσίασε τόσο ισχυρή επιχειρηματολογία για την εξέλιξη και τον τρόπο που αυτή συντελείται, επισημαίνει με ευκαιρία την επέτειο η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων.

Η θεωρία της Εξέλιξης μέσω της φυσικής επιλογής αποτελεί πλέον την ενοποιητική αρχή που συνδέει όλους τους κλάδους της Βιολογίας. Σήμερα ο δαρβινισμός, ως είθισται να ονομάζεται, έχει ξεφύγει από τα όρια της επιστήμης της βιολογίας και επηρεάζει όλες τις επιστήμες, γεφυρώνοντας το χάσμα μεταξύ θετικών και ανθρωπιστικών επιστημών.

Παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες εκμετάλλευσης της θεωρίας του Δαρβίνου για ιδιοτελείς και αντιεπιστημονικούς σκοπούς, όπως στη περίπτωση του “κοινωνικού δαρβινισμού”, σήμερα γνωρίζουμε πως για την Εξέλιξη αποτελεί προϋπόθεση η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ποικιλομορφία των οργανισμών. Ένα  φαινόμενο με σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις στον 21ο αιώνα.

Η Πανελλήνια Ένωση Βιοεπιστημόνων επισημαίνει το πόσο απαραίτητος είναι για τους σημερινούς πολίτες -σε μια παγκοσμιοποιημένη και συνεχώς μεταβαλλόμενη κοινωνία- ο βιολογικός γραμματισμός τους. Δυστυχώς, ακόμα και στις ημέρες μας παρατηρούνται σοβαρές παρανοήσεις σχετικά με τη Φύση της Επιστήμης και την Εξελικτική Θεωρία. Σε πολλές περιπτώσεις αυτές συνοδεύονται από ρατσιστικές αντιλήψεις και την υιοθέτηση ψευδοεπιστημονικών απόψεων -με σοβαρότατες συνέπειες για το κοινωνικό σύνολο-, όπως είναι το αντιεμβολιαστικό κίνημα, η άρνηση της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής και ο δημιουργισμός. Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε ακόμα περισσότερο ότι η διάχυση της βιολογικής γνώσης και η κατανόηση της Εξελικτικής Θεωρίας αποτελούν το κλειδί για την αειφόρο ανάπτυξη της ανθρωπότητας.

Στο πλαίσιο αυτό δε μπορούμε να μη σημειώσουμε ότι στο ελληνικό σχολείο, η Θεωρία της Εξέλιξης και γενικότερα η Βιολογία παραμένουν υποβαθμισμένες. Η επικαιροποίηση και η αναπροσαρμογή του προγράμματος σπουδών -συνεπώς και του ωρολογίου προγράμματος- στα σχολεία, προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της διδασκαλίας της Βιολογίας, θα συμβάλλει στον βιολογικό γραμματισμό των αυριανών πολιτών και αποτελεί εύλογο και διαχρονικό αίτημα μας.

Το ΔΣ της ΠΕΒ τιμώντας την επέτειο της γέννησης του Δαρβίνου θα διοργανώσει μέσα στον Φεβρουάριο ημερίδα με θέμα την Εξέλιξη.