El Yiyo : Ο αυτοδίδακτος χορευτής που μεταμορφώνει την τέχνη του φλαμένκο

Σε  μια αυτοσχέδια σχολή χορού, μέσα σε μια βιομηχανική αποθήκη, ο χορευτής Μιγκέλ Φερνάντεθ Ρίμπας, γνωστός ως El Yiyo, κάνει πρόβα. Μένει κοντά στην αποθήκη και ανήκει στην κοινότητα Ρομά της Μπανταλόνα, μιας πόλης στα βόρεια της Βαρκελώνης.

Η γειτονιά του στεγάζει ανθρώπους της εργατικής τάξης. Καμία σχέση με την Όπερα Τεάτρο Ρεάλ, όπου ο El Yiyo έκανε το ντεμπούτο του τον Νοέμβριο, δίνοντας μια ερμηνεία τόσο δυνατή, ώστε να σπάσει το τακούνι της μπότας του. Χωρίς να αγχωθεί, πέταξε τα παπούτσια και συνέχισε ξυπόλυτος.

«Είναι ατυχία να σου φύγει το τακούνι, όμως δεν ένιωσα ότι ήταν σοβαρό πρόβλημα γιατί πάντα έκανα αυτοσχεδιασμούς», δήλωσε ο ίδιος στους Times της Νέας Υόρκης.

Σε ηλικία 24 ετών, ο El Yiyo ανήκει σε μια νέα γενιά χορευτών φλαμένκο, ορισμένοι εκ των οποίων επιχειρούν να διευρύνουν τα όρια της παραδοσιακής ισπανικής μουσικής και χορού, συνδυάζοντάς τα με άλλα είδη.

Αν και το παραδοσιακό φλαμένκο αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της ερμηνείας του El Yito, είναι αυτοδίδακτος και μπολιάζει το παραδοσιακό χορευτικό είδος με στοιχεία σύγχρονου χορού. «Με ό,τι με εμπνέει», εξηγεί. Αυτές οι μείξεις φτάνουν σε μια εποχή κατά την οποία η Ισπανία προσπαθεί να καταλήξει στα κριτήρια που ορίζουν το πραγματικό φλαμένκο, μετά και από την επιτυχία της τραγουδίστριας Rosalía που αποτελεί πλέον το πιο επιτυχημένο μουσικό προϊόν που έχει εξάγει η χώρα τα τελευταία χρόνια, έχοντας προσθέσει ένα twist στο φλαμένκο.

Ως Ρομά, ο El Yiyo ανήκει στην κοινότητα που εμφανίζεται ως προστάτης αυτής της παραδοσιακής τέχνης. Η Rosalía, που δεν είναι Ρομά, παρουσιάζεται ως κάποια που αλλοιώνει την παράδοση. Όμως εκείνος δεν θέλει να σχολιάσει ζητήματα πολιτισμικής οικειοποίησης.

«Πραγματικά δεν καταλαβαίνω αυτό το debate μεταξύ εκείνων που ζητούν «καθαρή» την παράδοση και των εκσυγχρονιστών, γιατί ακόμη και αν θέλεις να υποστηρίξεις ότι η Rosalía δεν κάνει φλαμένκο, δεν υπάρχει λόγος να αμφισβητήσεις την αυθεντικότητα και το ταλέντο της», τονίζει στους Times.

«Μπορώ να χορέψω κλασικό φλαμένκο, αν αυτό μου ζητήσουν να κάνω. Όμως θέλω ο χορός να είναι πιο ανοιχτός», συνεχίζει. «Θέλω να με εμπνέει ο οποιοσδήποτε μπορεί να με βοηθήσει να χορεύω καλύτερα, είτε είναι ο Μάικλ Τζάκσον, είτε ένα παιδί από τη γειτονιά μου που προσπαθεί να μάθει κάποια καινούργια φιγούρα».

Ο El Yiyo δηλώνει περήφανος για την κουλτούρα των Ρομά, όμως πιστεύει ότι το φλαμένκο έχει εμπλουτιστεί και από καλλιτέχνες που δεν ανήκουν στην κοινότητα. Το μόνο πλεονέκτημα που έχουν οι Ρομά, σύμφωνα με τον El Yiyo, είναι το ότι «από μια άποψη ξεκινάμε έχοντας το φλαμένκο στο DNA μας».

Μετά από μια σύντομη παύση, προσθέτει: «Πραγματικά δεν θέλω να βγάλω κάποια δήλωση για τη φυλή μου μιλώντας για DNA. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι ποτέ δεν έχω βρεθεί σε οικογενειακή γιορτή στην οποία οι γονείς και οι θείοι μου να μην χειροκρότησαν, να μην τραγούδησαν και να μην χόρεψαν φλαμένκο. Και αυτό δεν συμβαίνει σε κάθε ισπανική οικογένεια».

Μεγάλωσε περιτριγυρισμένος από τους ήχους του φλαμένκο, όπως έμαθε στ’ αλήθεια να χορεύει παρακολουθώντας βίντεο στο διαδίκτυο. Το μεγαλύτερό του πρότυπο ήταν ο Μάικλ Τζάκσον, τις κινήσεις του οποίου αντέγραφε ως παιδί, όπως και ο Φρεντ Αστέρ και άλλοι καλλιτέχνες του Χόλιγουντ που ανακάλυψε στο YouTube.

«Γεννήθηκα στη γενιά της τεχνολογίας», αναφέρει. «Είμαι YouTuber που έμαθε περισσότερα για τον χορό μπροστά στην οθόνη παρά μπροστά στον καθρέφτη. Δεν είχα κανέναν μεγάλο δάσκαλο να με μετατρέψει σε καλό χορευτή του φλαμένκο, όμως ήμουν τυχερός να έχω μια οικογένεια που πάντα λάτρευε το φλαμένκο».

Στις ελάχιστες πρόσφατες παραστάσεις που του επέτρεψε να κάνει ο κοροναϊός, ο El Yiyo εμφανίστηκε μαζί με τους δυο αδερφούς του.

«Έχουμε όλοι τα ίδια μαλλιά και το ίδιο πρόσωπο, όμως νομίζω ότι είμαστε πολύ διαφορετικοί ως χορευτές», αναφέρει ο 20χρονος αδερφός του που χορεύει με το παρατσούκλι «El Tete». «Ο μεγαλύτερος αδερφός μας είναι γεμάτος ενέργεια και δυνατός σαν άλογο, όμως νομίζω ότι εγώ είμαι λίγο πιο κομψός».

Προσθέτει ότι η σχέση ανάμεσα στα αδέρφια ήταν «ξεκάθαρα ανταγωνιστική, όμως πιστεύω με έναν υγιή τρόπο που μας δίνει κίνητρο να χορεύουμε όσο καλύτερα μπορούμε».

Ο El Yiyo δεν έχει πρόβλημα με τον ανταγωνισμό, αλλά επιμένει ότι ο κοροναϊός θα έπρεπε να ενώνει και όχι να χωρίζει τους καλλιτέχνες, που αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν μια δεύτερη σεζόν ακυρωμένων παραστάσεων. Εκτός των οικονομικών επιπτώσεων, εξηγεί στους Times, είναι δύσκολο να μεταφερθεί η ουσία του φλαμένκο όταν χορεύεις χωρίς κοινό –και χωρίς τις αντιδράσεις του.