Βανέσα Βενέτη: Η τρανς γυναίκα που της στερούν το παιδί της, μιλά στο in.gr

Βανέση Βενέτη: Έζησε στο λάθος σώμα πάνω από 40 χρόνια. Παντρευτηκε από “κεραυνοβόλο έρωτα” μία γυναίκα που “λάτρεψε”, όπως λέει η ίδια. Απέκτησαν ένα παιδί και τότε η αγάπη που είχε νιώσει μέχρι εκείνη τη μέρα, μετατοπίστηκε σε κάτι βιβλικό: Η σάρξ εκ της σαρκός, που δεν μπορεί να περιγραφεί με λέξεις. Την αληθινή της ταυτότητα την αποκάλυψε στην πρώην σύζυγο, προσπάθησαν να βρούνε μία λύση για χάρη του παιδιού, είχε την πρόθεση να μην προχωρήσει στη φυλομετάβαση, στην ανάκτηση του αληθινού της σώματος, όλα για χάρη του παιδιού. Ωστόσο, αυτή η κοινωνία είναι πολύ “στενή”, όταν πρόκειται για μη αποδεκτές αλήθειες.

Έτσι, η Βανέσα βρέθηκε ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά: Η αληθινή φύση και η δικαστική διαμάχη για το δικαίωμα όχι στην επιμέλεια, στην έστω απλή επικοινωνία με το παιδί της. Την πρώτη μάχη την έχασε. Κρίθηκε ακατάλληλη “για λόγους ψυχικής υγείας”. Μία στιγματιστική δικαιολογία για να καλύψει ένα άλλο στίγμα: Της στερησαν το παιδί της επειδή είναι τρανς. Ωστόσο, η Βανέσα Βενέτη συνεχίζει και θα συνεχίζει, με την απόλυτη αξιοπρέπεια που το κάνει μέχρι τώρα.

Δέχτηκε να μιλήσει στο in.gr κι έτσι τη συνάντησα στο σπίτι της, ένα μοβ κουκλόσπιτο που σε κάθε γωνία έχει φωτογραφίες της κόρης της. Περάσαμε την πρώτη ώρα μιλώντας με τα μικρόφωνα κλειστά, είχα απέναντί μου μία κυρία που κρατάει το κεφάλι της πολύ ψηλά. Μου έβαλε να πιω τσάι σε μία ροζ κούπα -”είναι της κόρης μου” κι αυτή η κόρη ήταν παντού, σε κάθε δεύτερη λέξη.

Είχε μόλις γυρίσει από το φαρμακείο της γειτονιάς. Κατ’ εξαίρεση και λόγω συμπάθειας, τα κορίτσια του φαρμακείου της κάνουν τις ενέσεις της ορμονοθεραπείας. Μου έκανε εντύπωση, της το είπα. “Όλη η γειτονιά με έχει αποδεχτεί κι οι σχέσει είναι άριστες, με φωνάζουν στον δρόμο και κερνάνε καφέ, με την πολυκατοικία δεν είχα ποτέ πρόβλημα, κανένας δε με περιθωριοποιεί επειδή είμαι τρανς”.

Η Βανέσα είναι επαγγελματία άκρων, το σπίτι της είναι και το εργαστήριο της. Φτιάχνει νύχια, δηλαδή. Είμαι απολύτως βέβαιη πως μέχρι εδώ ίσως να σκεφτήκατε ότι ως τρανς γυναίκα είναι σεξεργάτρια, αλλά όχι. Η Βανέσα ήρθε στην Αθήνα το 2017, δούλεψε σε δουλειές “του ποδαριού”, σπούδασε αισθητική και τώρα εργάζεται επαγγελματικά ως αισθητικός άκρων, όπως και σε ένα κλαμπ στο Γκάζι, ενώ αρθρογραφεί σε μόνιμη βάση.

Τα στερεότυπα γύρω από τα τρανς άτομα, όμως, είναι αυτά που της στέρησαν και χρόνο από τη ζωή της και, τελικά, το ίδιο της το παιδί.

Η αληθινή Βανέσα

“Ήξερα από μικρή” θα μου πει, “ότι είμαι κορίτσι. Ένιωθα πιο κοντά στη μαμά και στος θείες μου, αλλά εκείνα τα χρόνια, αυτά που άκουγα για το ξύλο και τις διώξεις των τρανς, αυτά που άκουγα κι από τον περίγυρό μου δε με άφησαν ποτέ να το παραδεχτώ. Είπα “μη μιλάς”, επειδή φοβόμουν τι μπορεί να μου συμβεί”.

Οπότε ξεκίνησε η ζωή της έτσι, με φόβο και συστροφή. “Δεν ήμουν θηλυπρεπές παιδάκι που αγαπούσε αγόρια, ώστε να ήταν πιο εύκολη η αποδοχή σε περίπτωση που έκανα coming out”.  Αλλά η διαφορετικότητα, έφερε μοναξιά, λέει η Βανέσα. Στην ηλικία των έξι ετών που διαπίστωσε πως είναι κορίτσι, αποφάσισε να το κρύψει καλά για ολόκληρες δεκαετίες. Μεγάλωσε στα Γιάννενα, οπότε ανοιχτά, ακτιβιστικά τρανς άτομα δεν υπήρχαν τότε, ούτε καν και σήμερα, εξάλλου.

Έτσι, τα χρόνια περνούσαν με μία αυτοπροστατευτική συστολή, υποδυόμενη έναν ρόλο που θα μπορούσε να αποδεχτεί το τρανσφοβικό περιβάλλον της. Έμαθε, λοιπόν, να ζει ως άντρας, με ένα τεράστιο αίσθημα μοναξιάς. Ο σεβασμός και η αγάπη προς τις γυναίκες ονομάστηκε έρωτας και παντρεύτηκε έναν άνθρωπο που αγαπούσε “πάρα, πάρα πολύ”. “Είπα, ό,τι νιώθεις κλείστο καλά μέσα σου, γιατί εδώ είσαι. Αλλά η τρανς κατάσταση είναι εγγενής κατάσταση, σε επιλέγει. Δεν έκανα έναν γάμο για κοινωνικούς λόγους, γι’αυτό είπα ότι θα κρύψω και θα ξεχάσω αυτό που είμαι”.

“Μέχρι που κάποια στιγμή…”

“Όμως η αληθινή μου φύση, μετά από ένα διάστημα εφτά περίπου χρόνων ήρθε ξανά στην επιφάνεια και αποφάσισα τότε να πως στον άνθρωπο που είμαστε μαζί την αλήθεια κι αν μη τι άλλο να αποφασίσει αν θέλει να συνεχίσουμε να είμαστε μαζί ή όχι.”. Δεν μπορούσε να το κρύψει άλλο, ακριβώς επειδή την αγαπούσε πολύ κι όλο αυτό έριξε την Βανέσα σε κατάθλιψη.

Εξελίχθηκε άσχημα, το παιδί είχε ήδη γεννηθεί και η Βανέσα ένιωθε ότι πληγώνει έναν άνθρωπο που “ήμασταν ένα πια” κι όλο αυτό γινόταν χειρότερο γιατί πλήγωνε έναν άνθρωπο όχι για κάτι που έκανε, αλλά, όπως λέει αφοπλιστικά, για κάτι που είναι.

Φυσικά, έπεσε θύμα όλων αυτών των ερωτήσεων που πέφτουμε όλοι θύματα κάποτε. “Γιατί δεν το είπες νωρίτερα;”. Η Βανέσα, λοιπόν, δεν το είπε νωρίτερα, γιατί είχε την ελπίδα ότι θα μπορούσε να κρυφτεί από τον εαυτό της για πάντα. “Δεν το είπα νωρίτερα για την αγάπη, ξεκάθαρα για την αγάπη, την αγαπούσα πάρα πολύ”.

Το διαζύγιο ήρθε ενάμιση χρόνο αργότερα, μετά από προσπάθειες και από τις δύο πλευρές. Η Βανέσα ήταν διατεθειμένη να μην προχωρήσει στη φυλομετάβαση, εάν γινόταν να παραμείνουν οικογένεια -από τις τυπικώς εννοούμενες οικογένειες, δηλαδή. Μοιραία ήρθε (και έγινε δεκτή) η απάντηση ότι η πρώην σύντροφός της δεν μπορούσε να συνεχίσει. Αποφάσισαν να μείνουν πολύ καλές φίλες.

Οι απόπειρες αυτοκτονίας – Ο κόσμος που σε ωθεί στον γκρεμό σου

Ωστόσο, τα παραμύθια είναι για τους αφελείς. Η Βανέσα, αντιμέτωπη με τον εσωτερικευμένο της φόβο απέναντι στην τρανς φύση της και βαθύτατα θλιμμένη για την αποχώρηση από το παιδί της, έπεσε σε κατάθλιψη και έκανε την πρώτη απόπειρα αυτοκτονίας. “Από την στιγμή που γκρεμίστηκε όλος ο κόσμος γύρω σου (επειδή είσαι τρανς), τότε πρέπει και να το κάνεις”. Η Βανέσα διάβαζε όλα τα εγκληματικά βάρυ που κουβαλά η τρανς κοινότητα και, χωρίς καμία στήριξη από το περιβάλλον της, την κέρδισε ο φόβος. Η μητέρα της αντιμετωπίζει τη φύση της κόρης της με άγχος, ο πατέρας της δεν το έμαθε ποτέ, μέχρι και σήμερα δε γνωρίζει τίποτε. “Δεν θα ξαναδώ ποτέ τον πατέρα μου από κοντά”, λέει.

Η Βανέσα νοσηλεύτηκε μετά την απόπειρα και έτυχε σε μία εξαιρετική γιατρό, ακολουθώντας αυστηρά και την θεραπευτική της αγωγή. Τον Ιούνιο του 2015 αποφασίζει να έρθει στην Αθήνα και να ξεκινήσει τη φυλομετάβαση. Οι συνθήκες δεν ήταν εύκολες, Δύο μήνες αργότερα, πήγε διακοπές με την κόρη της και η μικρή έκλαιγε στον ύπνο της, ζητώντας τον μπαμπά της. Αυτό ανέκοψε για ακόμη μία φορά την πορεία της Βανέσας, ήταν διατεθειμένη -ξανά- να καταπιέσει την αληθινή της φύση για την κόρη της. Την ρώτησα αν αυτοπροσδιορίζεται ως μαμά ή ως μπαμπάς και η απάντησή της ανέδειξε την ανοησία της ερώτησής μου: “Νιώθω μητρότητα μέσα μου για το παιδί μου, αλλά με γνώρισε ως μπαμπά. Το ζητούμενο δεν είναι πώς θα με πει, ας με λέει και Βανέσα, σημασία έχει ότι ξέρουμε κι εγώ κι αυτή κι όλος ο κόσμος τι είμαι. Κι αν μη τι άλλο έναν τέτοιον αγώνα για το παιδί τους, οι μαμάδες τον δίνουν περισσότερο”

Τότε γύρισε στα Γιάννενα για χάρη του παιδιού και διέκοψε τη φυλομετάβαση. Οι σχέσεις με την πρώην σύζυγο έγιναν ολοένα και χειρότερες. Κάποια στιγμή, μόλις είχε απολυθεί μάλιστα, η πρώην σύζυγος άφησε υπόνοιες ότι έχει κάνει κακό στο παιδί. Όλο αυτό το βάρος οδήγησε στην δεύτερη απόπειρα αυτοκτονίας. Αυτήν την φορά δεν υποκινήθηκε από την κατάθλιψη σε σχέση με τη μη αποδοχή της ταυτότητας φύλου της, αλλά από την απόγνωση. Τότε δε χρειάστηκε καν νοσηλεία, αφού, όπως αναφέρθηκε ήδη, τηρούσε με συνέπεια το θεραπευτικό της πλάνο.

Τα δικαστήρια και η ετυμηγορία

Στις αρχές του ‘17 η γιατρός της διαπίστωσε πως η Βανέσα δεν είναι πλέον ψυχικά πάσχουσα και έτσι δε χρειάστηκε να συνεχιστεί η θεραπευτική της αγωγή. Έρχεται ξανά στην Αθήνα, δουλεύει ως καθαρίστρια ή ως μπέιμπι σίτερ, σπουδάζει ως τεχνίτρια νυχιών και ξεκινά τη φυλομετάβαση για δεύτερη φορά.

Τότε προκύπτουν οι δικαστικές διαμάχες. Είχε βρεθεί με την πρώην σύζυγο και όταν την είδε στη νέα της μορφή της είπε να ξεχάσει το παιδί. Της είπε ότι θα της δώσει διαζύγιο, αν υπογράψει ότι παραιτείται κάθε νόμιμου δικαιώματος. “Δεν θα μπορούσα να το δεχτώ ποτέ αυτό και αντιθέτως, εξοργίστηκα”.

Ο λόγος που η μητέρα της μικρής δεν ήθελε την Βανέσα στη ζωή του παιδιού, σαν άλλος “Κύκλος με την Κιμωλία”, όπως επισημαίνει η Βανέσα, είναι ότι δεν ήθελε το παιδί της να έχει επαφή με τρανς άτομο.

Η Βανέσα διεκδικεί την επικοινωνία με το παιδί της, να παρακολουθείται από παιδοψυχίατρο στην Αθήνα, ο οποίος ειδικεύεται σε οικογένειες όπου μέλος έχει προχωρήσει σε φυλομετάβαση. Διεκδικεί, επίσης, να δεχτεί την βοήθεια το παιδί ώστε να καταλάβει ότι η Βανέσα δεν την παράτησε για να κάνει τη ζωή της, όπως διατείνεται το περιβάλλον της πρώην συζύγου

“Τη μικρή την περιμένει πολύς κόσμος εδώ, εγώ, φίλες, τα παιδιά τους κι από σήμερα είμαι σίγουρη ότι την περιμένεις κι εσύ. Γιατί να τα στερηθεί όλα αυτά;”, μου είπε.  Μα κανένα παιδί δεν πρέπει να στερείται τον γονιό του πρώτα και κύρια.

Στο δικαστήριο οι αντίδικοι παραδέχτηκαν πως η Βανέσα ήταν άψογη γονιός, το πρόβλημα ήταν ότι δεν ήθελε η κόρη της να έχει σχέση με μία τρανς. “Δε θα έκανα παιδί με τη Βανέσα”, είπε η πρώην σύζυγος, αλλά “καλώς ή κακώς το παιδί το έκανε με εμένα, όχι μόνη της”.

Η αντιδικός πλευρά κατασκεύασε μέχρι και ψευδείς αγγελίες σεξεργασίας, χρησιμοποιώντας ακόμα και φιλικές φωτογραφίες από το facebook και μάλιστα με τον Ηλία Γκιόνη, ο οποίος είχε πρόσφατα συλληφθεί στα Εξάρχεια επειδή ήταν γκέι.

Το δικαστήριο της στέρησε το παιδί με την ετυμηγορία ότι είναι προσωρινά ψυχικά ασταθής και την ενδιαφέρει μόνο η κοινωνική αποδοχή της διεμφυλικότητάς της. Τα έγγραφα που είχε καταθέσει η Βανέσα από επαγγελματίες ψυχικής υγείας οι οποίοι επιβεβαίωναν το ακριβώς αντίθετο, δεν λήφθηκαν υπόψη.

Συνέχεια στη διεκδίκηση

“Ο δικαστής ήθελε να το παίξει μικρός θεούλης, η απόφαση είναι κατάπτυστη και για την ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα και για τους ψυχικά ασθενείς”. Η Βανέσα έχει στο πλευρό της το νόμο, δεν υπάρχει κανένας νόμος που να στερεί στα τρανς άτομα τη γονεϊκότητα. Η Βανέσα κοινοποίησε την υπόθεση ακόμη και στις ΗΠΑ, με την εκεί δικαστή “να βρίζει επί πέντε λεπτά το ελληνικό δικαστικό σύστημα”.

“Από το νομικό πλαίσιο της χώρας είμαι απολύτως καλυμμένη, αλλά αυτό δεν αποτυπώνεται στα δικαστήρια”.

Στα δικόγραφα, τα οποία η Βανέσα μοιράστηκε, τίθενται ερωτήματα όπως το περιβάλλον στο οποίο θα μεγαλώσει το παιδί, θεωρώντας, μάλλον, ότι η ζωη μίας τρανς γυναίκας είναι σαν ταινία του νεοελληνικού κινηματογράφου: Σεξ, ναρκωτικά, βία. Η Βανέσα μένει σε ένα κουκλόσπιτο, σε μία γειτονιά που την αγαπάνε, σε ένα περιβάλλον φιλικό με πολλά μικρά παιδιά.

Το επόμενο βήμα της είναι το ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Στρασβούργο και για αυτόν τον λόγο ξεκίνησε crowdfunding, ώστε να συγκεντρώσει χρήματα για τη δικαίωσή της. “Η Ευρώπη δεν παίζει με τέτοια θέματα, ψάξαμε δεδικασμένο από άλλη χώρα και δεν υπάρχει αντίστοιχο”. Παράλληλα, θέλει να προχωρήσει και στην ολοκλήρωση της φυλομετάβασης.

Πάντως, αυτή η γυναίκα, με αυτήν τη δικαστική μάχη, δηλώνει ξεκάθαρα εναντίον του νομοσχεδίου για τη συνεπιμέλεια, ως φεμινίστρια και ως γονιός θεωρεί ότι αυτός ο νόμος οπλίζει το χέρι των κακοποιητικών πατεράδων εναντίον των γυναικών.

Μια ιστορία για τις νεράιδες

Με την κόρη της έχει να συναντηθεί τρία χρόνια και ένα μήνα. Τα χριστούγεννα της είπε από τηλεφώνου ότι δε θέλει να μιλάει μαζί της, γιατί στεναχωρεί τη μαμά. Η απάντηση της Βανέσας ήταν ότι δεν κάνει τίποτε για να στεναχωρήσει κανέναν. “Ακόμα κι αν δε θες εσύ να σε παίρνω τηλέφωνο, εγώ θα σε παίρνω, αγάπη μου, γιατί κάποια στιγμή θα μεγαλώσεις και θα μου πεις ότι ήσουν παιδί και δεν καταλάβαινες, αλλά εγώ γιατί σταμάτησα να σου μιλάω; Οπότε εγώ θα σε παίρνω τηλέφωνο, γιατί εγώ σε λατρεύω”.

Εκείνο το καλοκαίρι ήταν, λοιπόν, διακοπές. Ξεκίνησε μαζί της μία κουβέντα για τα χρώματα: Το ροζ δεν είναι χρώμα για τα κορίτσια και το μπλε για τα αγόρια. Μπορείς να είσαι αγόρι ή κορίτσι και να σου αρέσει οποιοδήποτε χρώμα. “Έχεις δίκιο, απάντησε η μικρή” και έδειξε ένα τατουάζ της Βανέσας, ένα μωβ αστέρι, που είναι το αγαπημένο χρώμα του παιδιού. “Όποτε το κοιτάς θα ξέρεις ότι αυτό είναι για εμένα”, της είπε.

“Ούτως ή άλλως τι σημαίνει αγόρι και τι σημαίνει κορίτσι; Σημασία έχει ο άνθρωπος της είπε η Βανέσα. “Ούτως ή άλλως αυτό μπορεί να αλλάξει”. Η μικρή αντέδρασε κι είπε ότι τα αγόρια είναι αγόρια και τα κορίτσια είναι κορίτσια. Η αγαπημένη τους νεράιδα είναι η Τίνκερμπελ κι έχουν δει μαζί όλα τα καρτούν. Η Βανέσα της είπε ότι “σε μερικούς ανθρώπους που γεννήθηκαν είτε αγόρια, είτε κορίτσια αλλά δε νιώθουν έτσι, πηγαίνει η Τίνκερμπελ, επειδή είναι λυπημένοι. Τους βρίσκει στον ύπνο τους, τους πετάει τη μαγική νεραϊδόσκονη και σιγά σιγά μεταμορφώνονται. Όσοι νιώθουν αγόρια γίνονται αγόρια και όσοι νιώθουν κορίτσια, γίνονται κορίτσια”

“Αλήθεια;”

“Αλήθεια. Μου έχει ρίξει κι εμένα τέτοια νεραϊδόσκονη η Τίνκερμπελ”

“Θα γίνει κορίτσι; Δε θέλω να γίνεις κορίτσι”

“Τότε θα βρω την Τίνκερμπελ και θα της ζητήσω να πάρει πίσω τη μαγική νεραϊδόσκονη, αλλά να ξέρεις ότι ακόμα και να γίνω κορίτσι θα είμαι ο ίδιος άνθρωπος και θα σε αγαπάω το ίδιο. Ίσως και πιο πολύ, γιατί τότε θα είμαι πιο χαρούμενος άνθρωπος”, είπε η Βανέσα.

Λίγο μετά κι αφού η μικρή δε μιλούσε, περπατούσαν στην παραλία και τράβηξε την Βανέσα να σκύψει. Της είπε “μην πεις τίποτα στην Τίνκερμπελ. Καλύτερα θα είναι να είσαι κι εσύ κορίτσι”.