Mea culpa : όταν οι πολιτικοί ομολογούν τα λάθη τους

Είναι θετικό να αναγνωρίζει κανείς τα λάθη του. Πόσο μάλλον αν πρόκειται για πολιτικά πρόσωπα, οι αποφάσεις των οποίων έχουν αντίκτυπο σε μία χώρα και σε ένα ολόκληρο λαό. Οι πολιτικοί, πάντως, όποτε αναγνωρίζουν κάποια λάθη τους, είτε το κάνουν με έμμεσο τρόπο – τόσο που… δυσκολεύεσαι να τα εντοπίσεις – είτε τα αποδίδουν στον… καλό και εύπιστο χαρακτήρα τους!

Όσο για τα «mea culpa» των Ελλήνων πολιτικών, δεν είναι και τόσο συχνά! Ο Ανδρέας Παπανδρέου για τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό στο Νταβός το 1988. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης για την επιλογή του Αντώνη Σαμαρά. Ο Αλέκος Αλαβάνος για το «δαχτυλίδι» της διαδοχής στον Αλέξη Τσίπρα. Ο Γιώργος Παπανδρέου για τη διαγραφή του Κώστα Σημίτη από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ.Ο Αλέξης Τσίπρας για τη φωτιά στο Μάτι. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης για το τραπέζι στην Ικαρία εν μέσω πανδημίας και ούτω καθεξής.

Ανδρέας Παπανδρέου

Το πρώτο «mea culpa» στην πολιτική ακούστηκε από τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, όταν είχε μία από τις διάσημες λογομαχίες του με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στη Βουλή το 1988. Αφορούσε στην πολιτική που είχε ακολουθήσει την 1η Φεβρουαρίου του 1988 στο Νταβός της Ελβετίας, σε συνομιλίες που είχε με τον τότε Τούρκο πρόεδρο Τουργκούτ Οζάλ. Κατηγορήθηκε λοιπόν ότι η Ελλάδα, ουσιαστικά, εγκατέλειψε την πολιτική της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας, ως μόνης «νομικής» διαφοράς της χώρας μας με την Τουρκία και της παραπομπής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, συμφωνώντας  να επανεξετασθούν όλα τα θέματα από δύο επιτροπές, από τις οποίες η μία θα ήταν «πολιτική».

Την συμφωνία αυτή, ο Ανδρέας την είχε χαρακτηρίσει ως «μη πόλεμο», δηλώνοντας, ωστόσο, ότι οι δυο τους συμφώνησαν να μπει στο «ράφι» το Κυπριακό. Παρότι αρνήθηκε αρχικά και ότι «πάγωσε» το Κυπριακό, αλλά και ότι χρησιμοποίησε τη λέξη «ράφι», τελικά, στις 6 Ιουνίου του 1988 σε συζήτηση στη Βουλή, αναγκάστηκε να πει «mea culpa», αναγνωρίζοντας ότι είχε κάνει λάθος, έπειτα από πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης που είχε υποβάλει η ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Κωνσταντίνος Μητσοτάκης

Παρότι η λέξη «αποστάτης» τον ακολούθησε σε όλη την πολιτική του διαδρομή, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε πει μετά από πολλά χρόνια πως αν χρειαζόταν να το ξανακάνει, απλά θα επέλεγε άλλο τρόπο. «Αμφιβάλλω αν θα το έκανα έτσι. Θα το έκανα αλλιώς. Χωρίς κανένα κόστος», είχε δηλώσει.

Πιο κατηγορηματικός, ωστόσο, ήταν αναφορικά με την απόφασή του να αναδείξει και να στηρίξει τον Αντώνη Σαμαρά, τον άνθρωπο που τον «έριξε» από την εξουσία. Ο πατέρας του σημερινού πρωθυπουργού παραδέχτηκε σε συνέντευξή του ότι αποτελούσε δική του απόφαση και επιλογή να προωθήσει ένα νέο άνθρωπο, τον οποίο έκρινε άξιο και εμπιστεύθηκε, αναθέτοντάς του δύο «βαριά» χαρτοφυλάκια – πρώτα, το Υπουργείο Οικονομικών στην κυβέρνηση Τζαννετάκη και μετά το Υπουργείο Εξωτερικών στη δική του κυβέρνηση. «Το θεωρούσα αυτονόητο ότι θα ήταν ο άνθρωπός μου. Γιατί εγώ έκανα την εξωτερική πολιτική. Και έκανα λάθος. Απεδείχθη ότι είχε πάρα πολύ κακό χαρακτήρα. Έκανα λάθος με τον Αντώνη τον Σαμαρά», παραδέχθηκε χρόνια μετά ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.

Κώστας Σημίτης

Ανάλογη περίπτωση είναι και το «mea culpa» του Κώστα Σημίτη, παρότι ουδέποτε το δήλωσε ανοιχτά. Ο λόγος για την απόφασή του να δώσει το «δαχτυλίδι» της διαδοχής στον Γιώργο Παπανδρέου, με τον οποίο, εξάλλου, ουδέποτε είχε στενές σχέσεις, ούτε προσωπικές ούτε και πολιτικές! Το αποκορύφωμα, φυσικά, ήταν όταν τον Ιούνιο του 2008 ο τότε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου αποφάσισε να θέσει εκτός Κοινοβουλευτικής Ομάδας τον Κώστα Σημίτη, έπειτα από την επιστολή του πρώην πρωθυπουργού με την οποία εξέφραζε διαφωνία για την πρόταση διεξαγωγής δημοψηφίσματος επί της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Τότε ο Σημίτης, απαντώντας σε επιστολή του Παπανδρέου, με την οποία τον ενημέρωνε ότι τίθεται εκτός ΚΟ, ξεκίνησε τη δική του επιστολή ως εξής: «Το ΠΑΣΟΚ, από το 2004 και μετά, έχασε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις και το ποσοστό του στην απήχηση των ψηφοφόρων έχει μειωθεί δραστικά. Κάθε μέλος του ΠΑΣΟΚ, και ιδίως εγώ, έχει υποχρέωση να προβληματιστεί για την εξέλιξη αυτή»! Με λίγα λόγια, όσο ήμουν εγώ πρόεδρος του κόμματος πηγαίναμε από νίκη σε νίκη, ενώ με εσένα…

Να σημειωθεί, πάντως, ότι ο Κώστας Σημίτης με… βαριά καρδιά είχε δώσει το «δαχτυλίδι» στον Γιώργο Παπανδρέου το 2004. Δεν είχε και πολλές επιλογές, όμως, καθώς η τότε πολιτική συγκυρία, αλλά κυρίως τα σκάνδαλα και η διαπλοκή για την οποία κατηγορήθηκε κατά τη δεύτερη πρωθυπουργική του θητεία, έκαναν τον γιο του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ να μοιάζει ο ιδανικός διάδοχος. Παρεμπιπτόντως, όταν ρωτήθηκε για τα σκάνδαλα υπουργών της κυβέρνησής του, όπως αυτά του Άκη Τσοχατζόπουλου για παράδειγμα, ο κ. Σημίτης δήλωσε ούτε λίγο – ούτε πολύ ότι έγιναν εν αγνοία του!

Αλέκος Αλαβάνος

Ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού, Αλέκος Αλαβάνος, πάντως, δεν δίστασε να παραδεχτεί και, μάλιστα, ουκ ολίγες φορές, το λάθος του να επιλέξει τον Αλέξη Τσίπρα για την ηγεσία του κόμματος. Ομολόγησε ότι έκανε, «όπως όλοι μας», ένα λάθος, το οποίο απέδωσε στην αρχική του πεποίθηση ότι η επιλογή Τσίπρα θα ήταν η απαρχή για τη δημιουργία μιας προοδευτικής Αριστεράς. Και προφανώς, πιστεύει ότι διαψεύστηκε…

Κώστας Καραμανλής

Από το 2009 που έχασε τις εκλογές και παρά τις λαϊκές αντιδράσεις, κυρίως επειδή δεν αποφάσισε να μιλήσει για τα πεπραγμένα των κυβερνήσεών του – όχι ευθέως τουλάχιστον, γιατί οι «κύκλοι» του ήταν λαλίστατοι – ο Κώστας Καραμανλής μίλησε για λάθη μόνο γενικόλογα και αόριστα. Όπως κάθε άνθρωπος, που θα έλεγε «ουδείς αλάνθαστος» δηλαδή! Έτσι στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του 2019, για παράδειγμα, δήλωσε «κάναμε και λάθη και αδυναμίες έχουμε». Για να συμπληρώσει, πάντως, ότι «στις θεμελιώδεις μας αρχές και αξίες μείναμε σταθεροί».

Πάντως, αρκετά χρόνια νωρίτερα, είχε αναλάβει την πολιτική ευθύνη για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου, σε ομιλία του στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της ΝΔ το 2008, παρότι είχε την ίδια πολιτική γραμμή που είχε και το κόμμα του, ότι δεν υπήρξε δηλαδή ζημιά του Δημοσίου…

Οι αλάνθαστοι

Γιώργος Παπανδρέου

Περίπου… αλάνθαστος! Ωστόσο, το Νοέμβριο του 2011, ο τότε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου είχε πει στο περιοδικό Spiegel: «Κάναμε λάθη. Και εγώ ο ίδιος έκανα λάθη». Και παρότι εξήγησε τι εννοούσε, δηλαδή ότι «ζήσαμε πάνω από τις δυνατότητές μας, ότι ως μέλος της ευρωζώνης ήταν εύκολο για την Ελλάδα να δανείζεται φτηνά και αυτά τα χρήματα τα επενδύσαμε λανθασμένα»,  κατέληξε ότι «τα τελευταία δύο χρόνια» – της δικής του, σύντομης διακυβέρνησης – «πετύχαμε πολλά»! Εξάλλου, αν παρακολουθήσει κανείς την τακτική του Γιώργου Παπανδρέου τα τελευταία χρόνια, είτε στα κομματικά συνέδρια του ΚΙΝΑΛ, είτε σε δικές του δημόσιες παρεμβάσεις, όλα καλώς τα έπραξε αλλά τον έριξαν τα συμφέροντα – ή για την ακρίβεια ο Βενιζέλος!

Μόνο για τη διαγραφή Σημίτη μίλησε ανοιχτά, όταν τον περασμένο Ιούλιο, στη διάρκεια μιας επεισοδιακής συνεδρίασης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΙΝΑΛ, είχε κάνει την αυτοκριτική του για τη διαγραφή του προκατόχου του το 2008. «Έτσι όπως το σκέφτομαι μετά από καιρό, ίσως έκανα λάθος με τη διαγραφή Σημίτη», είπε.

Αντώνης Σαμαράς

Άλλος ένας αλάνθαστος! Μόλις το 2017 ο Αντώνης Σαμαράς είχε αναδείξει το κυριότερο λάθος της διακυβέρνησής του, στη διάρκεια μιας συνέντευξης. Ποιο ήταν; Πως όλα τα θετικά «δεν επικοινωνήθηκαν» στον κόσμο! «Το λάθος αυτό, το παίρνω πάνω μου», είχε πει, εξηγώντας πως «είχαμε άλλον ενάμιση χρόνο μπροστά μας. Διάστημα στο οποίο η ανάπτυξη θα έκλεινε το στόμα οποιουδήποτε αμφισβητία»! Πάνε «Ζάππεια», πάνε όλα! Η κακή επικοινωνία έφταιξε!

Αλέξης Τσίπρας

Επικοινωνιακά λάθη εντόπισε και στη δική του διακυβέρνηση ο Αλέξης Τσίπρας. Για τις πυρκαγιές στο Μάτι, πάντως, ανέλαβε την πολιτική ευθύνη. Όταν όμως κατηγορήθηκε ότι «απέκρυψε» την ύπαρξη νεκρών, δήλωσε ότι τον ειδοποίησαν πως η φωτιά στο Μάτι είναι ανεξέλεγκτη, αλλά δεν τον ενημέρωσαν για την ύπαρξη νεκρών. «Δεν μου μίλησε κανένας για απώλειες», ανέφερε υποστηρίζοντας ότι είχε ακούσει «φήμες για 1-2 νεκρούς από αναθυμιάσεις». Και κατέληξε πως αυτό που βαραίνει στη δική του σκέψη, «δεν είναι η προφανώς κακή επικοινωνιακή διαχείριση», όπως παραδέχτηκε, «αλλά οι ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν».

Όσο για τα λάθη της δικής του περιόδου, σε άλλη τηλεοπτική του συνέντευξη, είπε ότι «δεν τα πήγε καλά στις επιλογές των προσώπων»! Μέσα σε 5 χρόνια διακυβέρνησης, τα μόνα λάθη δηλαδή ήταν ο Βαρουφάκης, ο Λαφαζάνης και τα… άλλα παιδιά! Επιπλέον, χαρακτήρισε απλά ως «αφέλεια» τον χειρισμό της υπόθεσης Novartis, «δείχνοντας» εμμέσως πλην σαφώς τρία αντί για δέκα πολιτικά πρόσωπα που θα έπρεπε να παραπεμφθούν σε προανακριτική επιτροπή…

Κυριάκος Μητσοτάκης

Ο σημερινός πρωθυπουργός, αν και είναι νωρίς ακόμα για απολογισμό διακυβέρνησης και λαθών, έπεσε «στα βαθιά» κυρίως λόγω πανδημίας. Γι’ αυτό και τα πρώτα λάθη που εντόπισε στους κυβερνητικούς χειρισμούς αφορούν στην αντιμετώπιση του κοροναϊού. Στον εορτασμό του Αγίου Δημητρίου στην Θεσσαλονίκη, τον περασμένο Οκτώβριο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δήλωσε ότι «έπρεπε να πάρουμε δραστικά μέτρα νωρίτερα στη Θεσσαλονίκη». Υπενθυμίζεται ότι η  κατάσταση στην συμπρωτεύουσα είχε επιδεινωθεί πολύ πριν από την κατάσταση που βιώνει σήμερα η Αττική. «Το λέω ξεκάθαρα, η ευθύνη βαραίνει όλους, πρώτα από όλα την κυβέρνηση», είχε ομολογήσει ο πρωθυπουργός τότε, ενώ είχε παραδεχθεί ότι θα μπορούσε η κυβέρνηση να είχε επιβάλει τη χρήση μάσκας παντού και να είχε περιορίσει τη διασκέδαση νωρίτερα.

Πιο χαρακτηριστικό, βέβαια, είναι το πρόσφατο «φάουλ» – μια λέξη που χρησιμοποίησε ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης – στην υπόθεση με το τραπέζι στο σπίτι του βουλευτή της ΝΔ και καθηγητή καρδιολογίας Χριστόδουλου Στεφανάδη στην Ικαρία. Ένα τραπέζι, που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και χαρακτηρίστηκε ως «κορονογλέντι» από την αξιωματική αντιπολίτευση, εν μέσω πανδημίας και προστίμων στους απείθαρχους πολίτες.

O πρωθυπουργός, πάντως, σε τηλεοπτική του συνέντευξη, χαρακτήρισε «φάουλ» την εικόνα αυτή, ενώ παραδέχτηκε ότι «πλήγωσε τους πολίτες» και δεσμεύτηκε ότι «δεν θα επαναληφθεί». Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι η εικόνα αδίκησε τις προθέσεις, καθώς τα ίδια άτομα με τα οποία ταξίδεψε βρέθηκαν σε ένα τραπέζι, που έγινε σε ανοιχτό χώρο…