Κακοκαιρία : Επέστρεψε ο εφιάλτης του μπλακάουτ – Κίνδυνος για τους ευάλωτους ανθρώπους

Καθώς ο χιονιάς διατρέχει από Βορρά προς Νότο την Ελλάδα, οι εγκαταστάσεις και τα συστήματα που τροφοδοτούν με ηλεκτρικό ρεύμα κάθε σπίτι της χώρας, δίνουν μάχη να μείνουν αλώβητα. Ο κίνδυνος μπλακάουτ είναι μεγάλος και ήδη τα τελευταία χρόνια σημαντικές καταστροφές συνέβησαν σε γερασμένες υποδομές και δίκτυα από την κακοκαιρία με αποτέλεσμα να μείνουν χωρίς ρεύμα δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι.

Επίσης δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έμειναν χωρίς θέρμανση και κάποιοι λιγότεροι χωρίς οξυγόνο αφού δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν οι συσκευές στο σπίτι τους. Οι καταστροφές των δικτύων είναι σύνηθες φαινόμενο σε μία μεγάλη κακοκαιρία. Ομως τα τελευταία χρόνια, τα καιρικά φαινόμενα χτυπούν με ιδιαίτερη σφοδρότητα ενώ οι εγκαταστάσεις και οι υποδομές, παραμένουν ίδιες εδώ και δεκαετίες.

Χωρίς ζέστη και οξυγόνο

Η έκρηξη που συνέβη την περασμένη εβδομάδα στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Κουμουνδούρου στον Ασπρόπυργο, ανέδειξε το πρόβλημα των γερασμένων εγκαταστάσεων με τον πιο εύγλωττο τρόπο ενώ από το μπλακάουτ που έγινε στη μισή Αττική και σε περιοχές της Πελοποννήσου, κινδύνευσαν ζωές ανθρώπων που λάμβαναν σπίτι τους οξυγόνο, και έσπευσε το ΕΚΑΒ να τους βοηθήσει.

Ομως πριν από μία εβδομάδα ο καιρός ήταν καλός ενώ τώρα πλέον επικρατεί δριμύ ψύχος και είναι αμέτρητα τα σπίτια και οι ηλικιωμένοι άνθρωποι που ανάβουν τα κλιματιστικά, τις σόμπες, ή τα ηλεκτρικά καλοριφέρ για να ζεσταθούν. Αν μείνουν στο σκοτάδι και το κρύο η ζωή τους κινδυνεύει ιδίως σε περιοχές που το θερμόμετρο δείχνει τα βράδια πολλούς βαθμούς κάτω από το μηδέν.

Ενα χρόνο πριν

Σχεδόν ένα χρόνο πριν, στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αλλά και στον Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, είχε σημάνει συναγερμός για τη ζημιά που θα μπορούσε να προκαλέσει στα δίκτυα μία μεγάλης έκτασης κακοκαιρία.

Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου ΠΕΝ ως «ένα από τα βασικότερα προβλήματα του ΔΕΔΔΗΕ, αναδεικνύεται η έλλειψη ξύλινων στύλων, απόρροια των ελλιπών επενδύσεων συνολικότερα τα τελευταία χρόνια, ένα φαινόμενο επικίνδυνο για την ευστάθεια του δικτύου, όπως φάνηκε και στο μεγάλο κύμα κακοκαιρίας στις αρχές Ιανουαρίου 2020 («Ηφαιστίωνας») που προκάλεσε 101 προβλήματα μεσαίου μεγέθους στο Δίκτυο».

Οι ξύλινοι στύλοι αποτελούν ένα από τα βασικότερα υλικά του Δικτύου Διανομής καθώς είναι απαραίτητοι όχι μόνο για νέες παροχές, αλλά κυρίως για αντικατάσταση παλιών ή φθαρμένων αλλά και για να αποκατασταθούν τα δίκτυα μετά από φυσικές καταστροφές, όπως αυτές που βιώσαμε πρόσφατα. «Γι’ αυτό και εγείρει έντονο προβληματισμό το γεγονός ότι το απόθεμα σήμερα είναι πολύ χαμηλότερα από το αναγκαίο επίπεδο ασφαλείας», αναφέρουν πηγές του ΥΠΕΝ.

Επιστολή της ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ

Ο χιονιάς που έχει αρχίσει να προκαλεί ήδη τα πρώτα προβλήματα στο οδικό δίκτυο της βόρειας Ελλάδας, κινητοποίησε τη ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ η οποία απέστειλε ανοικτή επιστολή προς τους διευθύνοντες συμβούλους των ΔΕΗ, ΔΕΗ-1,06% ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ. Η ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ σημειώνει ότι οι προβλέψεις της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) και οι εκτιμήσεις των ειδικών «προειδοποιούν» για ένα έντονο κύμα κακοκαιρίας που αναμένεται να πλήξει ολόκληρη τη χώρα μέσα στις επόμενες ημέρες.

Η ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ επισημαίνει πως κατά τη διάρκεια των έντονων καιρικών φαινομένων δημιουργούνται προβλήματα  – και μερικές φορές πολύ σοβαρά – σε βασικές υποδομές όπως αυτές του ηλεκτρικού συστήματος της χώρα μας (Καταιγίδα «Ιανός», καταστροφές 2019 στη Χαλκιδική κ.α).

Αυξημένη ετοιμότητα

«Για τον λόγο αυτόν ελπίζουμε πως έχετε κάνει τον απαιτούμενο σχεδιασμό και θα θέσετε σε αυξημένη ετοιμότητα τις μονάδες και τα συνεργεία που απαιτούνται, ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα προβλήματα και κατ’ επέκταση η ταλαιπωρία των καταναλωτών» υπογραμμίζει και συμπληρώνει πως «η ταχύτητα αντιμετώπισης των βλαβών συναρτάται με τις δυνατότητες επάνδρωσης μονάδων και συνεργείων που σήμερα υπολείπονται των πραγματικών αναγκών και των κανόνων ασφαλείας γεγονός που πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα, με τις απαραίτητες προσλήψεις, οι διοικήσεις των ΔΕΗ, ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ».

Η ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ εκφράζει την ελπίδα πως οι τρεις διοικήσεις θα μεριμνήσουν «ώστε οι συνάδελφοι, όλων των ειδικοτήτων που εμπλέκονται να έχουν πρόσβαση στον απαιτούμενο εξοπλισμό».

Ο εφιάλτης επέστρεψε

Ο εφιάλτης των μπλακάουτ στην ηλεκτροδότηση επέστρεψε μετά το δεύτερο σε διάστημα δύο ετών βραχυκύκλωμα σε νευραλγικής σημασίας υποδομή του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Και συγκεκριμένα πριν μερικές μέρες  στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Κουμουνδούρου ισχύος 400 kV, απ’ όπου μεταφέρονται τα φορτία ηλεκτρικής ενέργειας των μονάδων παραγωγής ρεύματος για την Πελοπόννησο, τη Δυτική Αττική, μέρος του κέντρου της Αθήνας και τον Πειραιά.

Η ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας, όπως προκύπτει από την επακόλουθη ανακοίνωση του αρμόδιου για την ηλεκτροδότηση υψηλής τάσης ΑΔΜΗΕ αλλά και έγγραφα του ίδιου του Διαχειριστή, κρέμεται από εξοπλισμό και Κέντρα Υπερυψηλής και Υψηλής Τάσης των δεκαετιών του ’70 και του ’80.

Η πρώτη προειδοποίηση

Η πρώτη προειδοποίηση για την ευστάθεια του συστήματος ήρθε στις 22 Αυγούστου του 2018 με την «αστοχία υλικού διακόπτη» στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης της Παλλήνης, όπως είχε τότε διαπιστώσει ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ ΑΕ) κατόπιν εργαστηριακών αναλύσεων. Το αποτέλεσμα του βραχυκυκλώματος που προκλήθηκε ήταν η μισή Αττική το μεσημέρι εκείνης της καλοκαιρινής ημέρας να μείνει για τουλάχιστον δύο ώρες χωρίς ρεύμα.

Η δεύτερη προειδοποίηση έσκασε  με το βραχυκύκλωμα που προκλήθηκε στο Κέντρο Υπερυψηλής Τάσης Κουμουνδούρου. Ο ΑΔΜΗΕ με ανακοίνωσή του απέδωσε το τουλάχιστον δύο ωρών μπλακάουτ στη μισή Αττική και σχεδόν σε όλους τους νομούς της Πελοποννήσου σε: «Ηλεκτρικό εσωτερικό σφάλμα σε αυτομετασχηματιστή 400/150/30 kV ισχύος 280 MVA. Επιπλέον, σημειώθηκε αδυναμία λειτουργίας του αντίστοιχου διακόπτη προστασίας ισχύος 150 kV. Ο συνδυασμός των δύο αυτών βλαβών είχε ως αποτέλεσμα την εκδήλωση πυρκαγιάς και την απώλεια της ηλεκτροδότησης μέσω υψηλής τάσης σε περιοχές της Αττικής και της Πελοποννήσου», αναφέρει ο Διαχειριστής.

Στα όριά τους και σε κανονικές συνθήκες

Τα δύο Κέντρα Υπερυψηλής Τάσης είναι καταπονημένα, όπως αποκαλύπτεται από τον ίδιο τον ΑΔΜΗΕ στα δύο τελευταία Δεκαετή Προγράμματα Ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, του 2019 και του 2020. Είναι χαρακτηριστικό, όπως αποκάλυψαν  «ΤΑ ΝΕΑ», ότι ο Διαχειριστής για το ΚΥΤ Κουμουνδούρου αναγνωρίζει πως «οι αυτομετασχηματιστές φτάνουν στα όρια λειτουργίας τους ακόμη και σε κανονικές συνθήκες». Και κρίνει επιβεβλημένη την ανακατασκευή της πλευράς των 400 kV του ΚΥΤ Κουμουνδούρου. Σημειωτέον ότι ο ΑΔΜΗΕ πρόσφατα ολοκλήρωσε τον διαγωνισμό ύψους 46 εκατ. ευρώ για την ανακατασκευή του ΚΥΤ και σύντομα θα υπογράψει τη σύμβαση με τον ανάδοχο του έργου.

Ανάλογο κίνδυνο διατρέχει και το ΚΥΤ Παλλήνης, το οποίο εξαιτίας των τοπικών αντιδράσεων στην ανακατασκευή του ΚΥΤ Αργυρούπολης σηκώνει το ένα τρίτο των φορτίων του Λεκανοπεδίου Αττικής, με την κατάσταση αυτή να προκαλεί «προβλήματα στατικής ασφάλειας και αστάθειας τάσεων με επιπτώσεις σε ολόκληρο το Νότιο Σύστημα».