Αστεροειδής ή κομήτης; Νέα θεωρία για το αντικείμενο που εξαφάνισε τους δεινοσαύρους

Το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι είχε διάμετρο μερικών δεκάδων χιλιομέτρων. Ήταν το αντικείμενο που έπεσε στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικούπριν 66 εκατομμύρια χρόνια και άλλαξε την πορεία της ζωής στη Γη.

Η πρόσκρουση στην περιοχή του Τσίξουλουμπ στο Μεξικό άνοιξε κρατήρα διαμέτρου 150 χιλιομέτρων και βάθους 20 χιλιομέτρων. Συντρίμμια εκτινάχθηκαν στο διάστημα και ξανάπεσαν φλεγόμενα στη Γη για να εξαφανίσουν τους δεινοσαύρους μαζί με τα τρία τέταρτα των φυτών και ζώων που ζούσαν τότε στον πλανήτη.

Μέχρι σήμερα όμως παραμένει ασαφές από πού προερχόταν το αντικείμενο και αν ήταν κομήτης ή αστεροειδής.

Τώρα, δύο ερευνητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ πιστεύουν ότι έφτασαν στην απάντηση.

Σε μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Scientific Reports των εκδόσεων Nature, το ερευνητικό δίδυμο προτείνει τη θεωρία ότι επρόκειτο για κομήτη που ήρθε από το Νέφος του Όορτ, ένα σφαιρικό σύννεφο από παγωμένα σώματα που περιβάλλει το Ηλιακό Σύστημα σε απόσταση μέχρι 3 έτη φωτός από τον Ήλιο.

Η έρευνα δείχνει έτσι να διαψεύδει προηγούμενες εκτιμήσεις που θέλουν η Γη να χτυπήθηκε από θραύσμα αστεροειδή που προερχόταν από τη Ζώνη των Αστεροειδών, ανάμεσα στις τροχιές του Άρη και του Δία.

Κοσμικό φλιπεράκι

Από το Νέφος του Όορτ είναι γνωστό ότι προέρχονται ορισμένοι κομήτες μακράς περιόδου, οι οποίοι ονομάζονται έτσι επειδή χρειάζονται εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια για να ολοκληρώσουν μια περιφορά γύρω από τον Ήλιο.

Στατιστικές αναλύσεις και προσομοιώσεις των βαρυτικών αλληλεπιδράσεων δείχνουν ότι το ισχυρό βαρυτικό πεδίο του Δία  μπορεί να αλλάξει πορεία σε ορισμένους εισερχόμενους κομήτες από το Νέφος του Όορτ και να τους στείλει στην κατεύθυνση του Ήλιου.

«Βασικά ο Δίας λειτουργεί σαν γιγάντιο φλιπεράκι» λέει ο λέει ο Αμίρ Σιράζ, προπτυχιακός φοιτητής Αστροφυσικής και πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης. «Ωθεί τους κομήτες μακράς περιόδου σε τροχιές που τους φέρνουν πολύ κοντά στον Ήλιο».

Σε αυτή την περίπτωση, ο κομήτης μπορεί να σπάσει σε κομμάτια. «Όταν βρεθεί τόσο κοντά στον Ήλιο, η πλευρά που βρίσκεται πλησιέστερα στον Ήλιο δέχεται ισχυρότερη βαρυτική έλξη σε σχέση με την πλευρά που απέχει περισσότερο απ΄ποπ το άστρο» εξηγεί ο Σιράζ.

«Εκδηλώνεται τότε αυτό που ονομάζεται ‘συμβάν παλιρροϊκής διατάραξης» και ο κομήτης που πλησίασε στον Ήλιο σπάει σε μικρότερους κομήτες.

Η μελέτη δείχνει ότι ο κίνδυνος να χτυπηθεί η Γη από τα θραύσματα κομητών μακράς περιόδου είναι δέκα φορές μεγαλύτερος από ό,τι είχε εκτιμηθεί ως σήμερα. Προσκρούσεις από τέτοια σώματα πρέπει να συμβαίνουν μια φορά ανά 250 με 730 χιλιάδες χρόνια.

Η εκτίμηση αυτή, λένε οι ερευνητές, βρίσκεται σε συμφωνία με τη χρονολόγηση συγκεκριμένων κρατήρων στη Γη: ο κρατήρας του Βρέντεφορτ στη Νότιο Αφρική, ο μεγαλύτερος που έχει αναγνωριστεί μέχρι σήμερα στη Γη, δημιουργήθηκε πριν από δύο δισεκατομμύρια χρόνια, ενώ ο κρατήρας του Ζάμανσιν στο Καζακστάν χρονολογείται στο ένα εκατομμύριο χρόνια πριν.

Επιπλέον, τα σώματα που σχημάτισαν αυτούς τους δύο κρατήρες, καθώς και τον κρατήρα του Τσίξουλουμπ, εκτιμάται ότι είχαν σύσταση ανθρακούχου χονδρίτη, κάτι που πιστεύεται ότι ισχύει για όλους τους κομήτες στο Νέφος του Όορτ. Στη Ζώνη των Αστεροειδών, αντίθετα, οι ανθρακούχοι χονδρίτες εκτιμάται ότι αντιστοιχούν μόλις στο ένα δέκατο του συνόλου.

Οι ερευνητές αναγνωρίζουν πάντως ότι η θεωρία τους είναι πρακτικά αδύνατο να αποδειχθεί ή να διαψευστεί πέραν πάσης αμφιβολίας. Επισημαίνουν όμως ότι νέα στοιχεία θα μπορούσαν να βρεθούν με έρευνες σε κρατήρες ή με αποστολές για τη συλλογή δειγμάτων από κομήτες. Μελλοντικά τηλεσκόπια θα μπορούσαν επίσης να καταγράψουν συμβάντα παλιρροϊκής διατάραξης κομητών μεγάλης περιόδου.

Όπως σχολιάζει ο καθηγητής Άβι Λεμπ, ο έτερος ερευνητής της μελέτης, η μελέτη αυτών των κομητών θα ήταν χρήσιμη όχι μόνο για τη διαλεύκανση του μυστηρίου της εξαφάνισης των δεινοσαύρων, αλλά και για την προστασία της Γης στο μακρινό μέλλον.

«Πρέπει να ήταν καταπληκτικό θέαμα, δεν θέλουμε όμως να το ξαναδούμε» είπε.