Κοροναϊός : Ποιες είναι οι πιο βασικές μεταλλάξεις που απειλούν

Η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής ανέβαλε τη διαδικασία εμβολιασμού του πληθυσμού με το σκεύασμα της AstraZeneca, εκτιμώντας πως δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα αναφορικά με την αποτελεσματικότητά του απέναντι στη μετάλλαξη που «γεννήθηκε» στη συγκεκριμένη χώρα. Η εταιρεία και ο Μπόρις Τζόνσον διαβεβαίωσαν πως δεν υπάρχει πρόβλημα, τουλάχιστον όσον αφορά τις σοβαρές μορφές του COVID-19, ενώ «ψήφο εμπιστοσύνης» έσπευσαν να δώσουν στο συγκεκριμένο εμβόλιο τόσο ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων όσο και ο γάλλος υπουργός Υγείας. Το ίδιο και ο ΠΟΥ, που κάλεσε τις χώρες της Αφρικής να το χρησιμοποιήσουν ευρέως.

Οι επιστήμονες, από την πλευρά τους, δεν διακινδυνεύουν να προχωρήσουν σε ασφαλείς εκτιμήσεις και προβλέψεις, συνεχίζοντας σε μεγάλο βαθμό να προχωρούν σε αχαρτογράφητες περιοχές, ενίοτε και στα «τυφλά». Ετσι, τονίζουν πως ναι μεν οι μεταλλάξεις καθιστούν τον ιό πιο επιθετικό και μεταδοτικό, όμως αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι τον κάνουν και πιο θανατηφόρο. Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουν ότι όσο πιο γρήγορα προχωρήσουν οι εμβολιασμοί και «θωρακιστεί» όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού, τόσο πιο εύκολα θα περιοριστούν και θα ελεγχθούν και οι – φυσιολογικές και αναμενόμενες – μεταλλάξεις.

Πιθανότατα, λοιπόν, το τοπίο θα παραμείνει θολό για αρκετό ακόμη διάστημα, ενδεχομένως και για χρόνια. Μέχρι δε να ξεκαθαρίσει, καλό και χρήσιμο είναι, αν μη τι άλλο, να γνωρίζουμε ποιος είναι σήμερα ο «χάρτης» των σημαντικότερων μεταλλάξεων στα στελέχη του κορονοϊαύ, με τη βοήθεια της «Washington Post».

Η μετάλλαξη της Κίνας

D614G

Είναι η πρώτη μετάλλαξη που εντοπίστηκε· πλέον στις τάξεις των επιστημόνων είναι γνωστή και απλά ως «G». Εντοπίστηκε στην Κίνα τον Ιανουάριο του 2020 και σύντομα εμφανίστηκε σε ΗΠΑ και Ευρώπη, ενώ πολύ γρήγορα ήταν πανταχού παρούσα, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι έχει ληφθεί υπόψη στην ανάπτυξη των εμβολίων. Ορισμένοι επιστήμονες – όχι όλοι, πάντως – θεωρούν πως αυτό το στέλεχος είναι αρκετά πιο μεταδοτικό από το αρχικό, καθώς διαθέτει 4-5 φορές περισσότερες ακίδες στην επιφάνειά του.

Η μετάλλαξη της Νότιας Αφρικής

Β.1.351

Η μετάλλαξη ανακαλύφθηκε στη Νότια Αφρική στις αρχές Οκτωβρίου και ανακοινώθηκε επισήμως τον Δεκέμβριο. Εκτοτε, κρούσματα έχουν διαπιστωθεί σε περίπου 25 χώρες. Φαίνεται πως έχει ορισμένα κοινά στοιχεία με το μεταλλαγμένο στέλεχος που ταυτοποιήθηκε στη Βρετανία, ενώ πιθανότατα είναι πιο μεταδοτικό – όχι, όμως, πιο θανατηφόρο, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία. Σύμφωνα με κάποιους αμερικανούς αξιωματούχους, εμφανίζει μεγαλύτερη ανθεκτικότητα απέναντι στις θεραπείες με αντισώματα. Οσον αφορά την αποτελεσματικότητα των διάφορων εμβολίων στο συγκεκριμένο στέλεχος, το σύνολο σχεδόν των εταιρειών παραδέχονται πως αυτή είναι – κατά τι έστω – μικρότερη.

Η μετάλλαξη της Βρετανίας

Β.1.1.7

Το στέλεχος ταυτοποιήθηκε αρχικά στην περιοχή του Λονδίνου και στην κομητεία του Κεντ τον περασμένο Σεπτέμβριο. Η εξάπλωσή του σε γειτονικές χώρες – Δανία, Ιρλανδία κ.λπ. – ήταν ραγδαία από τον Δεκέμβριο, ενώ πλέον εμφανίζεται σε δεκάδες χώρες. Το αμερικανικό CDC, μάλιστα, εκτιμά ότι ενδεχομένως τον Μάρτιο το συγκεκριμένο στέλεχος να κυριαρχεί στις ΗΠΑ. Φαίνεται πως είναι σαφώς πιο μεταδοτικό, ενώ ο βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον ισχυρίστηκε ότι ίσως είναι και πιο επικίνδυνο. Πάντως, οι μέχρι στιγμής ενδείξεις οδηγούν στο συμπέρασμα πως τα υπάρχοντα εμβόλια προφυλάσσουν αποτελεσματικά απέναντί του.

Η μετάλλαξη της Βραζιλίας

Ρ.1

Το στέλεχος εμφανίστηκε αρχικά στην περιοχή του Ρίο τον περασμένο Ιούλιο. Εκτοτε έχει εμφανιστεί σε πολλές χώρες και μάλιστα με αρκετές εναλλακτικές μορφές, κάποιες από τις οποίες αφορούν την πρωτεΐνη-ακίδα, με την οποία ο ιός προσκολλάται στα κύτταρα. Υπάρχουν, επίσης, κάποιες ενδείξεις ότι τα αντισώματα ενδέχεται να μην τον αναγνωρίζουν, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί κάποιος να νοσήσει εκ νέου. Αυτή η πλευρά έκανε τη Moderna να ανακοινώσει ότι θα αναπτύξει ένα νέο εμβόλιο, προσαρμοσμένο στη συγκεκριμένη μετάλλαξη.

Η μετάλλαξη της Δανίας

L452R

Εκανε την πρώτη της εμφάνιση στη Δανία πριν από περίπου έναν χρόνο, τον Μάρτιο του 2020. Το συγκεκριμένο στέλεχος έχει κάνει ιδιαιτέρως αισθητή την παρουσία του στις ΗΠΑ και έχει συνδεθεί με εξάρσεις της πανδημίας σε μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων, σωφρονιστικά ιδρύματα και ένα νοσοκομείο στη Βόρεια Καλιφόρνια. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι είναι πιο μεταδοτικό ή θανατηφόρο, όμως εκφράζονται φόβοι πως ίσως είναι πιο ανθεκτικό απέναντι στα εμβόλια, καθώς η μετάλλαξη αφορά την πρωτεΐνη-ακίδα.

Η μετάλλαξη «Eeek»

Ε484Κ

Μπορεί να χαρακτηριστεί και ως μια μετάλλαξη εντός της μετάλλαξης. Δεν είναι ακριβώς ένα νέο στέλεχος, καθώς έχει εμφανιστεί αρκετές φορές από την έναρξη της πανδημίας, όπως οι επιστήμονες ανησυχούν, ειδικά αφότου άρχισε να συμπίπτει με άλλα, πιο μεταδοτικά στελέχη, όπως του Ηνωμένου Βασιλείου, της Νότιας Αφρικής και της Βραζιλίας. Η ιδιαιτερότητά του συνίσταται στο ότι μεταλλάσσει την πρωτεΐνη-ακίδα, η οποία αποτελεί και τον στόχο των εμβολίων. Ετσι, όταν συνδυάζεται με άλλα μεταλλαγμένα στελέχη, μπορεί να βοηθά τον ιό να μένει «αόρατος» και να αποδυναμώνει την ανοσοποίηση του ανθρώπινου οργανισμού. Οσον αφορά την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, δεν υπάρχει ακόμη ξεκάθαρη εικόνα,. Πάντως, μια μελέτη στη Νότια Αφρική έδειξε πως υπάρχουν ασθενείς που είχαν νοσήσει με το «κλασικό» στέλεχος, οι οποίοι διαγνώστηκαν θετικοί και δεύτερη φορά μετά την έκθεσή τους στη συγκεκριμένη μετάλλαξη.