Βρετανία : Πώς η ακροδεξιά τρομοκρατία στρατολογεί εφήβους μέσω των ηλεκτρονικών παιχνιδιών

Ο Τζον ήταν 15 ετών, όταν ένα μέλος της ομάδας του στο Facebook προσφέρθηκε να γίνει ο «πρώτος λευκός βομβιστής αυτοκτονίας» στη Βρετανία. Ένας άλλος προέτρεψε τα μέλη να παραστούν στην προσευχή της Παρασκευής σε τζαμί της περιοχής και να «σφάξουν όποιον βρουν μπροστά τους». Ένας τρίτος ήθελε να ρίξει βόμβες μολότοφ στον ιερό χώρο.

Εντέλει, δεν υπήρξε αιματοχυσία. Λίγο αργότερα, η αστυνομία εισέβαλε σε αρκετά σπίτια που συνδέονταν με την ομάδα. Ο Τζον και ένας φίλος του –επίσης δεκαπέντε ετών και ήδη ακροδεξιός- έκαψαν μια θήκη με μαχαίρια και ματσέτες για να βεβαιωθούν ότι οι αστυνομικοί δεν θα κατάφερναν ποτέ να τα βρουν.

Ο Τζον ριζοσπαστικοποιούνταν όλο και περισσότερο, μέσω του καθημερινού του βομβαρδισμού από ακροδεξιά παραπληροφόρηση. «Αναρτήσεις έδειχναν άστεγους βρετανούς στρατιώτες σε αντιδιαστολή με οικογένειες μουσουλμάνων που λάμβαναν δωρεάν στέγη. Τώρα ξέρω ότι όλες οι αναρτήσεις ήταν ψευδείς, όμως ο 15χρονος εαυτός μου δεν ασχολιόταν να ελέγξει τις πηγές».

Αυτό που τον ανησυχεί, είναι ότι δεν θα το κάνουν ούτε οι σημερινοί 15χρονοι. Η άνοδος του διαδικτυακού εξτρεμισμού και της παραπληροφόρησης με αντίστοιχο ιδεολογικό πρόσημο έχει εκτοξευθεί σε μια εποχή που το lockdown έχει οδηγήσει αμέτρητους εφήβους στην απομόνωση και την τηλεκπαίδευση -«τέλεια καταιγίδα», αποκαλούν αυτές τις συνθήκες οι αστυνομικοί. Μια βρετανική ακροδεξιά ομάδα έχει αρχίσει ακόμη και να προωθεί ένα εναλλακτικό, βαθιά ρατσιστικό, σχολικό πρόγραμμα για την εκπαίδευση σε περίοδο lockdown.

Την περασμένη εβδομάδα, καταδικάστηκε ο νεότερος άνθρωπος στη Βρετανία που έχει διαπράξει τρομοκρατική ενέργεια. Ήταν μόλις 13 ετών όταν κατέβασε από το διαδίκτυο ένα εγχειρίδιο για την κατασκευή εκρηκτικών μηχανισμών, ενώ σύντομα έγινε ο ηγέτης του βρετανικού παραρτήματος μιας απαγορευμένης νεοναζιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης που «αγιοποιούσε» τους δράστες μαζικών δολοφονιών με ρατσιστικά κίνητρα.

Το ταχύτατο ταξίδι του, από μοναχικός έφηβος σε ηγέτη του Τάγματος Feuerkrieg (πόλεμος φωτιάς) είναι ανησυχητική όχι εξαιτίας της μοναδικότητάς του, αλλά επειδή ακριβώς δεν είναι παρά ένα κομμάτι ενός ολοένα και διευρυνόμενου παζλ.

Τουλάχιστον 17 παιδιά, ηλικίας ακόμη και 14 ετών, έχουν συλληφθεί με κατηγορίες τρομοκρατίας στη διάρκεια των τελευταίων 18 μηνών. Μια νέα νεοναζιστική οργάνωση, υπό την ηγεσία ενός 15χρονου από το Ντέρμπι αναδύθηκε στη διάρκεια της περσινής χρονιάς. Η οργάνωση προγραμμάτιζε επιθέσεις εις βάρος μεταναστών στο Ντόβερ, ενώ έψαχνε τρόπους να αποκτήσει και να τροποποιήσει όπλα.

Μεταξύ των οργανώσεων που επιτηρούν τη ριζοσπαστικοποίηση των εφήβων είναι και η Επιτροπή Ενάντια στον Εξτρεμισμό, του βρετανικού υπουργείου εσωτερικών. Η Σάρα Καν, η επικεφαλής επίτροπος της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του εξτρεμισμού, επιβεβαίωσε μιλώντας στον Observer ότι η ακροδεξιά «ριζοσπαστικοποιεί ενεργά και στοχευμένα τα παιδιά της Βρετανίας». Η Καν, που πρόκειται να δημοσιεύσει έκθεση αυτό το μήνα στην οποία θα καταγράφονται οι αμέτρητες αποτυχίες της στρατηγικής της κυβέρνησης κατά του εξτρεμισμού, αναφέρει ότι έχουν εντοπίσει σημαντικό εξτρεμιστικό περιεχόμενο, μεγάλο μέρος του οποίου ενδημεί σε πλατφόρμες στις οποίες το κράτος έχει περιορισμένο έλεγχο και το οποίο προωθείται από αλγόριθμους που μπορούν με ευκολία να πείσουν νεανικά μυαλά, όπως αυτό του Τζον, παρασύροντάς τα σε ακόμη πιο έντονη εξτρεμιστική δραστηριότητα.

«Χιλιάδες βίντεο, memes, GIFS και άλλο περιεχόμενο προωθούν βίντεο με αποκεφαλισμούς ισλαμιστών, υλικό υπέρ των νεοναζί που καλεί σε εξόντωση των Εβραίων, βίντεο που συγχαίρουν τις πράξεις τρομοκρατών, όπως ο Τόμας Μερ (ο ακροδεξιός που δολοφόνησε τη βουλεύτρια Τζο Κοξ)», εξηγεί η Καν.

Ταυτόχρονα, νέα έρευνα αποκαλύπτει τις νέες μεθόδους που αξιοποιούν οι ακροδεξιοί για να στρατολογήσουν μικρά παιδιά. ερευνητές από πρωτοβουλία που χρηματοδοτήθηκε από την εκτελεστική διεύθυνση του ΟΗΕ κατά της τρομοκρατίας, διαπίστωσε ότι το σύστημα δημιουργίας online παιχνιδιών Roblox χρησιμοποιείται από ακροδεξιούς εξτρεμιστές για να αναπαράγει διαβόητες φρικαλεότητες της ακροδεξιάς με τη μορφή παιχνιδιών.

Οι ερευνητές της ομάδας Tech Against Terrorists ανακάλυψαν ότι οι χρήστες καλούνταν να αναπαραστήσουν την επίθεση του Άντερς Μπρέιβικ το 2011 στο νορβηγικό νησί Ουτόγια, τη μαζική δολοφονία στο τζαμί στο Κράισττσερτς της Νέας Ζηλανδίας και την τρομοκρατική επίθεση του 2019 στο Ελ Πάσο του Τέξας.

Εξίσου σημαντική είναι και η ραγδαία άνοδος της ρατσιστικής ομάδας Πατριωτική Εναλλακτική που επιχειρεί ενεργά να στρατολογεί νεότερα άτομα, ενώ πρόσφατα άρχισε να διοργανώνει τουρνουά Call of Duty Warcraft για τους υποστηρικτές της.

Το πιο πρόσφατο γεγονός καταγράφηκε μόλις την περασμένη Δευτέρα, όταν οι παίκτες απηύθυναν προσωπική πρόσκληση στον 40χρονο ιδρυτή της οργάνωσης, Μαρκ Κολέτ, πρώην διευθυντή επικοινωνίας του Βρετανικού Εθνικού Κόμματος. Το τουρνουά πραγματοποιήθηκε λίγες ώρες μετά την καταδίκη του 13χρονου που υποστήριζε μια ομάδα που επεδίωκε την κατάρρευση της κοινωνίας μέσω της τρομοκρατικής βίας και που ο καθοδηγούνταν από έναν άλλο 13χρονο Εσθονό, γνωστό με το όνομα «ο Διοικητής».

Στο δικαστήριο, οι δικηγόροι του Βρετανού εφήβου αναφέρθηκαν στο περίπλοκο πλέγμα συναισθηματικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων που μπορεί να καταστήσει τους νέους ευάλωτους στη ριζοσπαστικοποίηση. Ο έφηβος, που περιγράφεται ως κοινωνικά απομονωμένος και συναισθηματικά ανώριμος, είχε βιώσει μια «φρικτή παιδική ηλικία» και ήταν αποξενωμένος από τους γονείς του.

Ο Τζον αναγνωρίζει την αίσθηση απελπισίας που έκανε και τον ίδιο επιρρεπή στα μηνύματα της ακροδεξιάς. Σε ηλικία 15 ετών, αισθανόταν «ξεγραμμένος» εξαιτίας των χαμηλών σχολικών του επιδόσεων. Οι καθηγητές του τον ενημέρωσαν ότι δεν περίμεναν να γράψει τίποτα στις εξετάσεις, γεγονός που τον έκανε να αισθάνεται ότι δεν θα είχε την παραμικρή ευκαιρία στη ζωή του. Η ακροδεξιά του υποσχόταν ένα καλύτερο μέλλον.

«Στηριζόμουν στην ακροδεξιά για να βρω μια δουλειά. Έλεγαν ότι όταν κατακτήσουν την εξουσία, θα δώσουν δουλειές σε ανθρώπους σαν κι εμένα», αποκαλύπτει στον Guardian.

Η Πατριωτική Εναλλακτική, οι υποστηρικτές της οποίας περιλαμβάνουν έναν πρώην ακτιβιστή της νεοναζιστικής οργάνωσης Εθνική Δράση, προσφέρει στους εφήβους που αισθάνονται ότι έχουν αποτύχει στο σχολείο μια εναλλακτική μέθοδο μάθησης. Σχεδιασμένη για να καλύπτει το διάστημα «από τα πρώτα χρόνια μέχρι το ζωτικό στάδιο 4», το πρόγραμμα εκπαίδευσης στο σπίτι δίνει έμφαση στους Αγγλοσάξονες και σε διάσημες φιγούρες όπως ο βικτωριανός ποιητής Άλφρεντ, Λορντ Τένισον.

Οι επικριτές του προειδοποιούν ότι η απουσία επιτήρησης της εκπαίδευσης των παιδιών στο σπίτι, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο έφηβοι να εκτεθούν στον εξτρεμισμό. Ο νεαρός ηγέτης του Τάγματος Feuerkrieg στη Βτρετανία έκανε εκπαίδευση κατ’ οίκον από το σπίτι των παππούδων του στην Κορνουάλη.

Οι διακριτικές απόπειρες της ακροδεξιάς να στρατολογήσει εφήβους σημειώνουν κατακόρυφη αύξηση. Η Πατριωτική Εναλλακτική ενθαρρύνει τους νέους να γίνουν οικοδεσπότες «βραδιών για zoomers», δηλαδή για παιδιά που ανήκουν στην «Γενιά Ζ», όντα γεννημένα μεταξύ του τέλους της δεκαετίας του 1990 και των αρχών της δεκαετίας του 2010. Οπτικοακουστικό υλικό από την αντιφασιστική οργάνωση Hope Not Hate αποκαλύπτει ότι έφηβοι συζητούσαν περί «γενοκτονίας των λευκών», ενώ εξέφραζαν φόβους ότι οι μειονότητες των μαύρων και ασιατών πολιτών θα καταστούν οι «επόμενοι αφέντες τους».

Ο Τζον εξηγεί στον Guardian ότι και ο ίδιος είχε πάθει εμμονή με την ιδέα ενός πολέμου μεταξύ φυλών και θρησκειών. «Όλοι σκέφτονταν σαν στρατιώτες, μιλούσαν για την υπεράσπιση της κουλτούρας μας, την υπεράσπιση της χώρας μας». Η προσωπική του οδύσσεια τον μετέφερε από ομάδες μίσους στο Facebook στην ακροδεξιά Νοτιοανατολική Συμμαχία, στη φασιστική ομάδα Πρώτα η Βρετανία και τέλος στην ισλαμοφοβική Αγγλική Αμυντική Λέγκα (EDL).

Η αρχή του ταξιδιού του μοιάζει με εκείνη πολλών συνομηλίκων του αφού, όπως τονίζει στον Guardian ο Πάτρικ Χέρμανσον της οργάνωσης Hope Not Hate.

«Οι νέοι άνθρωποι έχουν βρει μια φθηνή δίαυλο μέσω της οποίας μπορούν να φαίνονται ακραίοι και να ασκούν δυσανάλογη επιρροή και φόβο σε άλλα μέλη. Δεν έχει σημασία αν είναι 13 ή 30 ετών», σημειώνει. Προσθέτει: «Είναι εύκολο να το απορρίψουμε ως προσποίηση, όμως τα παιδιά αυτά προκαλούν προβλήματα, ηγούνται ακροδεξιών εκστρατειών, παράγουν προπαγάνδα και ριζοσπαστικοποιούν άλλα παιδιά».

Η έρευνα των Tech Against Terrorism διαπίστωσε επίσης ότι οι εξτρεμιστές χδρησιμοποιούνταν τη γλώσσα των πλατφόρμων gaming, όπως το Roblox, το οποίο υποστηρίζει ότι παρεμβαίνει άμεσα για κάθε μορφής ακατάλληλο περιεχόμενο, για να στρατολογήσουν νέους μέσω του internet.

Διαπίστωσαν ότι οι εξτρεμιστές χρησιμοποιούσαν αναφορές από το παιχνίδι Minecraft προκειμένου να κρύψουν τα μηνύματά τους, κάνοντάς τα να θυμίζουν διάλογο γύρω από τα παιχνίδια.

Ένα παράδειγμα, που εντοπίστηκε στο Telegram, αφορά έναν χρήστη που προωθούσε οδηγίες κατασκευής εκρηκτικών μηχανισμών σε νεαρούς χρήστες, συνοδεύοντάς τες με το μήνυμα: «Έι, μικρέ, θέλεις να φτιάξεις μια βόμβα για το Roblox;»

Επίσης στο Telegram κυκλοφορούσε μια προσομοίωση επίθεσης εις βάρος διαδηλωτών με αυτοκίνητο, μια μέθοδος που εμφανίζεται συχνά και σε memes της ακροδεξιάς, και η οποία χρησιμοποιήθηκε επανειλημμένα εναντίον των διαδηλωτών του κινήματος Black Lives Matter στις ΗΠΑ.

«Κάθε μέρα βλέπουμε βίαιες εξτρεμιστικές και τρομοκρατικές ομάδες να εκμεταλλεύονται την κουλτούρα των νέων, όχι μόνο για να αποφύγουν τον έλεγχο των πλατφόρμων, αλλά και για να ριζοσπαστικοποιήσουν αποτελεσματικότερα τους ίδιους τους νέους», τονίζει στον Guardian ο Άνταμ Χάντλεϊ, διευθυντής του Tech Against Terrorism.

Θέλει οι κυβερνήσεις να είναι σε θέση να απομακρύνουν το υπερβολικά εξτρεμιστικό ακροδεξιό περιεχόμενο, μέσω του χαρακτηρισμού περισσότερων οργανώσεων ως τρομοκρατικών.

Άλλο ένα φλέγον ζήτημα αφορά τη διάσωση των νέων που έχουν ήδη γοητευτεί από τον εξτρεμισμό. Ο έφηβος που καταδικάστηκε την περασμένη εβδομάδα, πρόκειται να περάσει 24 μήνες σε πρόγραμμα επανένταξης νέων, με σκοπό την αποριζοσπαστικοποίησή του.

Το Exit UK, ένας οργανισμός υπό τη διοίκηση πρώην ακροδεξιών που αντιλαμβάνονται πόσο δύσκολο είναι να αποχωρήσει κανείς από τον συγκεκριμένο πολιτικό χώρο, έχει λάβει 241 εκκλήσεις για βοήθεια από τον περασμένο Απρίλιο, λίγο καιρό μετά το πρώτο lockdown. To 2019 είχε λάβει συνολικά μόλις 61 αντίστοιχα αιτήματα.

«Προσφέροντας εύκολες απαντήσεις σε πολύ δύσκολα προβλήματα, η ακροδεξιά και άλλοι εξτρεμιστές προωθούν το μήνυμα του μίσους και του διχασμού, εργαλειοποιώντας ένα δύσκολο και μοναχικό διάστημα για να στοχοποιήσουν ευάλωτα άτομα», ανέφερε εκπρόσωπος της οργάνωσης.

Ο Τζον ξέρει πόσο μπορεί να επηρεάσει έναν άνθρωπο η ιδεολογία. Μέχρι να γίνει 18, το 2019, είχε πειστεί σε τέτοιο βαθμό από τα μηνύματα της ακροδεξιάς, ώστε να μην διστάζει να προχωρά ανοιχτά σε ρατσιστικά και αντιμεταναστευτικά σχόλια ενώπιον των συμφοιτητών του στο κολέγιο. Περήφανα, είχε δηλώσει σε καθηγητές το ότι ανήκε στο EDL και ήταν μέλος της οργάνωσης Πρώτα η Βρετανία. Οι αρμόδιες αρχές του κολεγίου ενημερώθηκαν σχετικά. Ο Τζον, ως απάντηση, τους πρόσφερε ένα αυτοκόλλητο του EDL και τους κάλεσε σε μια συνάντηση ακροδεξιών.

Ο Τζον παραπέμφθηκε στο πρόγραμμα αντι-ριζοσπαστικοποίησης της κυβέρνησης, Prevent and then Channel, που προσφέρει υποστήριξη και επιτήρηση. Τα 20 «αποσπάσματα» από το κοράνι που ο Τζον πίστευε ότι καλούσαν σε πόλεμο εναντίον των Βρετανών, σύντομα αποδείχθηκαν ψευδή.

Ο μέντοράς του του ζήτησε να εντοπίσει τα χωρία σε μια ηλεκτρονική εκδοχή του κορανίου. Μόνο ένα ήταν υπαρκτό και «είχε αποκοπεί σε απίστευτο βαθμό από τα συγκείμενά του».

Ο Τζον τονίζει στον Guardian: «Ήταν η στιγμή που όλα έγιναν κατανοητά. Κατάλαβα ότι μου είχαν πει ψέματα». Στη διάρκεια των επόμενων πέντε εβδομάδων, έκανε την έρευνά του και διέψευσε όλα τα «στοιχεία» με τα οποία τον τροφοδοτούσαν.

«Αφού αποκάλυψα την αλήθεια, κατάλαβα ότι έπρεπε να αποκοπώ. Δεν ήθελα να μισώ το Ισλάμ, δεν ήθελα να μισώ τους μουσουλμάνους. Δεν ήθελα να μισώ, τελεία».