Χρέος: Τα έχει… 200 η Ελλάδα, και τώρα τι κάνουμε; 

Η Ελλάδα τα έκανε… 200 στο χρέος το οποίο εκτιμάται πως θα εκτιναχθεί στο δυσθεώρητο 208,9% το 2020 (340 δισ. ευρώ), έναντι 180,5% (331 δισ. ευρώ) το 2019 λόγω των αυξημένων κρατικών μέτρων στήριξης της οικονομίας. Εδω υπάρχει μία τραγική ειρωνεία.

Το 2010, μετά τον αποκλεισμό από τις αγορές, η Ελλάδα μπήκε στο Μνημόνιο και το χρέος ήταν 147% του ΑΕΠ (126% το 2009), ενώ το 2011 έφτασε το 175%. Αν και τώρα αρκετά πιο πάνω η χώρα δανείζεται με ιστορικά χαμηλά επιτόκια και μέχρι το 2032, οι ετήσιες χρηματοδοτικές ανάγκες του χρέους δεν ξεπερνούν σε μέσα επίπεδα το 15%. Οι προβλέψεις για φέτος δείχνουν πως το χρέος θα μειωθεί στο 199% (343 δισ. ευρώ), το έλλειμμα για το 2021 προβλέπεται στο 3,9%και το ΑΕΠ θα “τρέξει” με 3,5% – 5% από -10% ύφεση το 2020.

Ποια η διαφορά; Κομισιόν, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης και οίκοι αξιολόγησης χαρακτηρίζουν το ελληνικό χρέος «βιώσιμο». Παρά την αύξηση του χρέους λόγω της πανδημίας τα κλειδιά για τη βιωσιμότητα είναι η μακρά διάρκεια αποπληρωμής, η σύνθεσή του, το ύψος των ταμειακών διαθεσίμων και το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησής του. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι η πανδημία θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στο δημόσιο χρέος της Ελλάδας, το οποίο υπολογίζει ότι αυξήθηκε από το 180,5% του ΑΕΠ το 2019 στο 207% το 2020 και αναμένει να επανέλθει από φέτος σε πτωτική τροχιά, καθώς προβλέπεται να αρχίσει η ανάκαμψη της οικονομίας. Θα διατηρηθεί σε επίπεδα πάνω από το 120% του ΑΕΠ έως το 2040 για να συγκλίνει το 2060 με τα επίπεδα που αναμένονταν πριν την πανδημία.

Η σύγκλιση του χρέους θα στηριχθεί και από τις αναμενόμενες ευνοϊκές χρηματοδοτικές συνθήκες που αναμένονται μεσοπρόθεσμα καθώς και τους υψηλότερους μακροπρόθεσμα ρυθμούς ανάπτυξης.   Οι προβλέψεις για φέτος δείχνουν πως το χρέος θα μειωθεί στο 199% (343 δισ. ευρώ), το έλλειμμα για το 2021 προβλέπεται στο 3,9%και το ΑΕΠ θα “τρέξει” με 3,5% – 5% από -10% ύφεση το 2020.

Το άλμα που προκαλεί το σοκ της πανδημίας ξυπνά ανησυχίες ωστόσο υπάρχουν πολύ σημαντικά «μαξιλάρια» τα οποία κάνουν το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους χαμηλό και άρα βιώσιμο, πέραν της συμβολής του Ταμείου Ανάκαμψης στο ΑΕΠ.

Αυτά τα «μαξιλάρια» αφορούν κυρίως ότι η Ελλάδα συμμετέχει στο έκτακτο πρόγραμμα PEPP της ΕΚΤ το οποίο έχει βοηθήσει στη μείωση των επιτοκίων και στη μείωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων. Εκτιμάται πως η Ελλάδα θα έχει επιτόκιο αναχρηματοδότησης 1,6% εφέτος, το 2022 1,6% και για το 2030 στο 2,1%. Για το 2020 η Ελλάδα δανείστηκε περί τα 12 δισ. ευρώ, ενώ, φέτος, μέχρι στιγμής έχει αντλήσει 5,5 δισ. ευρώ, με στόχο έως το τέλος του έτους να έχει “μαζέψει” συνολικά 12 ή και 15 δισ. ευρώ ώστε το ύψος των ταμειακών διαθεσίμων να είναι σταθερά πάνω από 30-31 δισ. ευρώ.

Η επίπτωση της υγειονομικής κρίσης στην ελληνική οικονομία είναι η ισχυρότερη στην ευρωζώνη με τις απώλειες να υπολογίζονται στο 12% του ΑΕΠ και η συνολική κρατική στήριξη μέχρι το τέλος Μαρτίου να φτάνει τα 30 δισ. ευρώ. Το ελληνικό δημόσιο καλύπτει το “φάγωμα” του μαξιλαριού με εξόδους στις αγορές και παρά τα χαμηλά επιτόκια δεν παύει να αποτελεί δανεισμός προσθέτοντας βάρος στο ήδη φορτωμένο χρέος. Η χρηματοδότηση της οικονομίας για να μείνει όρθια κοστίζει και τα ταμειακά διαθέσιμα ανέρχονται στα 30-31 δισ. ευρώ, από τα περίπου 37 δισ. ευρώ πριν την κρίση, ενώ τον Ιανουάριο του 2021, με την άντληση 3,5 δισ. ευρώ με την έκδοση του 10ετους και των 2 δισ. ευρώ μέσω της νέας ανταλλαγής κρατικών ομολόγων, το επίπεδο ρευστότητας διαμορφώνονταν στα 35 -36 δισ. ευρώ.

Πλέον η υγειονομική κρίση κλείνει ένα χρόνο και το άνοιγμα του τουρισμού για λίγους μήνες δεν κατάφερε να μαζέψει τις απώλειες με την πτώση στις εισπράξεις να εκτιμάται κοντά στα 15 δισ. ευρώ και τα διαρκή περιοριστικά μέτρα ανεβάζουν το κόστος ανα μήνα στα 2-3 δισ. ευρώ. Στο 9μηνο του 2020 το έλλειμμα εκτοξεύτηκε στα 11,269 δισ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 1,544 δισ. ευρώ και ελλείμματος 119 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2019.

Οι συνολικές δαπάνες για το 2020 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 69 δισ. ευρώ αυξημένες κατά 12,1 σε σχέση με το στόχο, ενώ για το 2021 εκτιμάται να μειωθούν στα 67,184 δισ. ευρώ.