Ρας Λίμπο : Απεβίωσε ο ακροδεξιός που μεταμόρφωσε την αμερικανική πολιτική – Εφηύρε τον όρο «φεμιναζί»

Σκωπτικός, διχαστικός και ενοχλητικός, ο Ρας Λίμπο, ο ακροδεξιός σταρ του αμερικανικού ραδιοφώνου που έχασε χθες τη ζωή του σε ηλικία 70 ετών, πέρασε την καριέρα του εξαπολύοντας επιθέσεις κατά των Δημοκρατικών, των οικολόγων, των «φεμιναζί» (δικός του όρος) και άλλων προοδευτικών πολιτών, ενώ παράλληλα άνοιγε τον δρόμο για την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.

Τον θάνατό του ανακοίνωσε η σύζυγός του Κάθριν στην έναρξη της εκπομπής του στο ραδιόφωνο, που επί δεκαετίες συγκέντρωνε περισσότερους από 15 εκατ. ακροατές. «Γνωρίζω ότι σε καμιά περίπτωση δεν είμαι ο Λίμπο που θέλατε να ακούσετε σήμερα, όταν ανοίξατε το ραδιόφωνο», είπε η ίδια πριν προσθέσει ότι ο σύζυγός της απεβίωσε το ίδιο πρωί από επιπλοκές του καρκίνου του πνεύμονα, από τον οποίο υπέφερε.

Ο ίδιος είχε αποκαλύψει ότι πάσχει από καρκίνο του πνεύμονα σε προχωρημένο στάδιο πέρσι τον Φεβρουάριο. Μια ημέρα αργότερα, ο Ντόναλντ Τραμπ του απένειμε το Προεδρικό Μετάλλιο Ελευθερίας, την υψηλότερη τιμή που μπορεί να λάβει ένας Αμερικανός πολίτης.

Από την ανάδυσή στη δεκαετία του 1980, ως ένας από τους πρώτους παρουσιαστές ραδιοφωνικής πολιτικής εκπομπής εθνικής κάλυψης που δεχόταν τηλεφωνήματα ακροατών, ο Λίμπο μεταμόρφωσε το μέχρι τότε μάλλον βαρετό πολιτικό ραδιόφωνο σε μια ακατάσχετη μηχανή ακροδεξιών επιθέσεων. Η φωνή του μετατράπηκε σε σταθερό στοιχείο της αμερικανικής καθημερινότητας, γεμίζοντας την ατμόσφαιρα σπιτιών και εργασιακών χώρων, συχνά ακόμη και των μέσων μεταφοράς που μετέφεραν τους πολίτες από το ένα μέρος στο άλλο, αποκτώντας εκατομμύρια αφοσιωμένους ακροατές.

Μετατράπηκε σε μια από τις πιο σημαντικές φιγούρες της αμερικανικής δημοσιογραφίας, θρέφοντας τη δυσπιστία, τις εντάσεις και τελικά το μίσος προς εκείνους που δεν μοιράζονταν τις συχνά εμπρηστικές του απόψεις, ενώ διέδιδε αβάσιμους ισχυρισμούς και τοξικές φήμες ολόκληρες δεκαετίες πριν το Twitter και το Reddit μετατραπούν σε κόμβους διάχυσης παραπληροφόρησης. Σε ό,τι αφορά την πολιτική του σημασία, δεν ήταν ένας απλός σύμμαχος του Τραμπ, αλλά και πρόδρομός του, έχοντας συνδυάσει πριν από αυτόν τη δημοσιότητα, τις ακροδεξιές τακτικές εκφοβισμού και τις υπερβολικές κορώνες για να οικοδομήσει μια αχανή βάση οπαδών και να εξαπολύσει επιθέσεις ενάντια στην αλήθεια και τα ντοκουμέντα.

Οι θεωρίες συνωμοσίας του περιλάμβαναν τα γνωστά ψεύδη για τον τόπο γέννησης του Μπαράκ Ομπάμα – ο πρόεδρος «ακόμη δεν έχει αποδείξει ότι είναι πολίτης», είχε δηλώσει ψευδώς το 2009 – μέχρι και τους ισχυρισμούς ότι το νομοσχέδιο του Ομπάμα για τη δημόσια υγεία θα ενίσχυε τις «επιτροπές θανάτου» και θα οδηγούσε σε… ευθανασία τους ηλικιωμένους Αμερικανούς. Λίγο πριν τις περσινές εκλογές, αναπαρήγαγε και μεγέθυνε τους αβάσιμους ισχυρισμούς του Τραμπ περί νοθείας. Την ημέρα της ορκωμοσίας του Τζο Μπάιντεν, σε μια από τις τελευταίες εκπομπές του, επέμεινε απευθυνόμενος στους ακροατές του ότι η νέα διοίκηση «δεν είχε νικήσει νόμιμα».

Το 1995, τις ημέρες που προηγήθηκαν του βομβαρδισμού της Πόλης της Οκλαχόμα, ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον αποκήρυξε τους «διακινητές της παράνοιας» μιλώντας σε ραδιοφωνική εκπομπή, ένα σχόλιο που πολλοί είχαν θεωρήσει ότι αφορούσε τον Λίμπο.

«Ακούμε τόσο πολλές δυνατές και θυμωμένες φωνές στην Αμερική του σήμερα που μόνος στόχος τους μοιάζει να είναι το να παρανοήσουν ορισμένοι άνθρωποι όσο το δυνατόν περισσότερο και οι υπόλοιποι από εμάς να είμαστε διαλυμένοι και θυμωμένοι μεταξύ μας», είχε δηλώσει ο Κλίντον.

Η τεράστια δημοτικότητα του Λίμπο είχε σημαντικές επιπτώσεις για τη σημερινή εικόνα των αμερικανικών ΜΜΕ. Δεκάδες ακροδεξιοί ομιλητές εμφανίστηκαν σε τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς, μιμούμενοι τον διχαστικό σχολιασμό του. «Το πολιτικό ραδιόφωνο όπως το ξέρουμε δεν θα υπήρχε χωρίς τον Ρας Λίμπο», επεσήμανε ο συντηρητικός παρουσιαστής του Fox News και σταρ του ραδιοφώνου, Σον Χάνιτι, μιλώντας εις μνήμην του Λίμπο την Τετάρτη. «Και θα υποστήριζα ακόμη και ότι από πολλές απόψεις δεν θα υπήρχε το Fox News ή ακόμη και ορισμένα τηλεοπτικά δίκτυα που στηρίζονται σε εκπομπές γνώμης».

Στην ορολογία του Λίμπο, οι υποστηρικτές των αστέγων ήταν «φασίστες της συμπόνιας», οι γυναίκες που διεκδικούσαν το δικαίωμα στην άμβλωση ήταν «φεμιναζί», οι οικολόγοι ήταν «τρελάρες που αγκαλιάζουν δέντρα». Είχε υποστηρίξει ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια απάτη και είχε γελοιοποιήσει βάναυσα τον Μάικλ Τζ. Φοξ, μιμούμενος το τρέμουλο του ηθοποιού, το οποίο ήταν σύμπτωμα της Νόσου του Πάρκινσον από την οποία πέφερε.

Την εποχή που το AIDS στερούσε τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων Αμερικανών, ο Λίμπο διατηρούσε τακτική στήλη με τίτλο «Ενημερώσεις για το AIDS», στην οποία γελοιοποιούσε τους γκέι άνδρες που έχαναν τη ζωή τους, παίζοντας το κομμάτι της Ντιόν Γουόργουικ: «I’ll Never Love This Way Again» (Δεν θα ξαναγαπήσω ποτέ με αυτόν τον τρόπο). Αργότερα δήλωσε μετανιωμένος για τη συγκεκριμένη στήλη, όχι όμως και για τα ομοφοβικά σχόλια εν γένει, τα οποία αποτελούσαν πάντα μέρος της εκπομπής του. Το 2020 απέρριψε την υποψηφιότητα του Πιτ Μπάτιγκιγκ για την προεδρία, υποστηρίζοντας ότι οι Αμερικανοί θα αισθάνονταν αηδία απέναντι σε «έναν γκέι που φιλά τον άντρα του μπροστά στις κάμερες».

Το 2012, ο Λίμπο επιτέθηκε στην Σάντρα Φλουκ, μια φοιτήτρια νομικής του Georgetown Univercity, αποκαλώντας την «τσούλα» και «πόρνη», μετά την κατάθεσή της σε ακρόαση του Κογκρέσου, στην οποία υποστήριξε την πρόταση της κυβέρνησης Ομπάμα για κάλυψη των αντισυλληπτικών χαπιών από τα ασφαλιστικά ταμεία.

«Αν πρόκειται να πληρώσουμε για τα αντισυλληπτικά σου, δηλαδή να σε πληρώσουμε για να κάνεις σεξ, θέλουμε κάτι ως αντάλλαγμα. Θέλουμε να αναρτήσεις τα βίντεο στο διαδίκτυο για να μπορέσουμε να τα δούμε και όλοι εμείς», είχε πει. Αφού αποκηρύχθηκε από τον πρόεδρο Ομπάμα και ισχυρούς γερουσιαστές, και αφού μια σειρά από εταιρείες απέσυραν τις διαφημίσεις τους από την εκπομπή του, ο Λίμπο, σε μια σπάνια κίνηση, αναγνώρισε το λάθος του μεν, χρησιμοποίησε μια από τις πιο συνηθισμένες δικαιολογίες δε: Απλώς έκανε πλάκα!

«Οι λέξεις που επέλεξα δεν ήταν οι πιο σωστές», υποστήριξε, «και στην προσπάθειά μου να κάνω χιούμορ, δημιούργησα ένταση σε όλη τη χώρα. Απολογούμαι ειλικρινά στην κυρία Φλουκ για τις προσβλητικές επιλογές λέξεων».

Πολυτελής ζωή

Ο Λίμπο αυτοπαρουσιαζόταν ως εκπρόσωπος της αμερικανικής εργατικής τάξης, παρά το γεγονός ότι η εκπομπή του τον έκανε εξαιρετικά πλούσιο. Τα έσοδά του έφταναν τα $85 εκατ. ανά έτος, ενώ ζούσε σε έπαυλη 22.200 τ.μ. επάνω στο κύμα του Παλμ Μπιτς.

Παρόλα αυτά, και παρά το γεγονός ότι είχε αμέτρητους οπαδούς που προέρχονταν από τη βάση του ρεπουμπλικανικού κόμματος, συχνά το συντηρητικό κατεστημένο δεν τον έπαιρνε στα σοβαρά. Αυτό, όμως, σταμάτησε να ισχύει από το 2015 και έπειτα, με τη μετεωρική άνοδο του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος λάτρευε την εκπομπή του και – φυσικά – υιοθέτησε το εκρηκτικό, δημαγωγικό στιλ του κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, μέχρι που τελικά κατάφερε να πάρει το ρεπουμπλικανικό χρίσμα για την προεδρία.

Μετά τη σοκαριστική νίκη του Τραμπ, ο Λίμπο μιλούσε με τεράστια χαρά στην εκπομπή του για τον νέο σύμμαχο που είχε αποκτήσει εντός του Λευκού Οίκου. Τον συνέχαιρε για τις προσπάθειές του να περιορίσει την μετανάστευση των μουσουλμάνων στη χώρα, να μειώσει τη φορολογία, να αυξήσει τις αμερικανικές θέσεις εργασίας, να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες, να καταργήσει το Obamacare και να αποσαθρώσει τις περιβαλλοντικές νομοθεσίες. Μάλιστα, ο Λίμπο είχε και μια «εξήγηση» για τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης για την ατζέντα του Τραμπ και για την εμπλοκή της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές του 2016.

«Αυτή η επίθεση έρχεται από το σκιώδες βαθύ κράτος, ενώ στην κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών εξακολουθούν να εργάζονται πρώην υπάλληλοι του Ομπάμα».

Πέρσι, όταν ο κοροναϊός εξαπλωνόταν σαν πυρκαγιά στις ΗΠΑ, ο Λίμπο συνέχισε να διαδίδει επικίνδυνα ψέματα, παρομοιάζοντάς τον με ένα απλό κρυολόγημα. Τον Οκτώβριο, με την Ημέρα των Εκλογών να πλησιάζει και τον Τραμπ να αναρρώνει ακόμη από κοροναϊό, ο πρόεδρος εμφανίστηκε στην εκπομπή του για μια δίωρη «ψηφιακή προεκλογική εκστρατεία», που σε μεγάλο βαθμό εστίασε στις καταγγελίες του.

«Σας αγαπάμε», τον διαβεβαίωσε ο Λίμπο, εκ μέρους των ακροατών του.

Τον περασμένο μήνα, ο Λίμπο προσπάθησε να υποβαθμίσει την επίδραση του Τραμπ επί των υποστηρικτών του που εισέβαλαν στο Καπιτώλιο, λέγοντας ότι οι Δημοκρατικοί «λένε ψέματα για τον ρόλο του στα επεισόδια της 6^ης Ιανουαρίου ή όπως αλλιώς θέλετε να τα πείτε». Πριν την πολιορκία, είχε διαδώσει και ο ίδιος θεωρίες συνωμοσίας που είχαν καταρριφθεί σε σχέση με την εκλογική νοθεία, λέγοντας στους ακροατές του τον Δεκέμβριο ότι «ο Μπάιντεν δεν νίκησε δίκαια» και παίζοντας με την ιδέα ότι η χώρα «κινείται προς την ανταρσία».

Ο Τραμπ του ξεπλήρωσε την αφοσίωσή του, παίρνοντας ένα αυθόρμητο τηλέφωνο στo Fox News και επαινώντας τον ως «εξαιρετικό κύριο» που «πραγματικά το έχει». Ο πρώην πρόεδρος ήταν ένας από τους πολλούς Ρεπουμπλικάνους που έγραψαν κάτι εις μνήμην του Λίμπο, αποδεικνύοντας ότι η εμπρηστική του ιστορία δεν έχει μειώσει τη γοητεία που ασκεί στους συντηρητικούς. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Γ. Μπους επίσης έγραψε το τελευταίο αντίο προς τον Λίμπο, αποκαλώντας τον «φίλο» που «έλεγε τη γνώμη του, ων η φωνή εκατομμυρίων Αμερικανών».

Οι πιο παθιασμένοι οπαδοί του τον έβλεπαν ως αδάμαστο πατριώτη, προσωποποίηση της εξυπνάδας και της σοφίας. Η πολιτική του ισχύς, σύμφωνα με εκείνους, προκύπτει από τις αντιδράσεις που κατάφερνε να προκαλέσει –χιονοστιβάδες από κλήσεις, επιστολές και οργισμένα σχόλια, αμέτρητα εξώφυλλα και ενίοτε επαίνους ή οργή εκ μέρους του Λευκού Οίκου ή του Καπιτωλίου.

Για τους haters του, από την άλλη, δεν ήταν τίποτα παραπάνω από φαρισαϊκός τσαρλατάνος, ο πιο επικίνδυνος άνδρας στην Αμερική –τον τελευταίο τίτλο τον είχε αγκαλιάσει και ο ίδιος. Και ορισμένοι επικριτές του επέμεναν ότι δεν είχε την παραμικρή πολιτική δύναμη, μόνο μια απειλητική παρουσία που ξεσήκωνε το γερασμένο, ακροδεξιό περιθώριο, που μπορεί να είναι μεγάλο σε αριθμούς, όμως δεν είναι και τόσο μεγάλο ώστε να επηρεάζει την έκβαση των εθνικών εκλογών.

Είχε παντρευτεί τέσσερις φορές, χωρίς ποτέ να αποκτήσει παιδιά. Είχε στην κατοχή του πέντε αυτοκίνητα, ένα εκ των οποίων κόστισε $450.000, και ένα ιδιωτικό τζετ αξίας $54 εκατ. Ήταν γνωστό ότι άφηνε πουρμπουάρ $5.000 στα εστιατόρια που πήγαινε για φαγητό.

Παυσίπονα και απώλεια ακοής

Ο ραδιοφωνικός του πόλεμος ξεκίνησε σε εκπομπή που παρουσίαζε στο Σακραμέντο το 1984 και έγινε διάσημος σε όλη τη χώρα το 1988. Για περισσότερα από 20 χρόνια ήταν η πιο δημοφιλής εκπομπή κάθε κατηγορίας στο ραδιόφωνο των ΗΠΑ, αναζωογονώντας το μέσο που είχε παραγκωνιστεί από την τηλεόραση.

Όμως κατά την αλλαγή της χιλιετίας, ο Λίμπο αντιμετώπισε προβλήματα που απείλησαν την αυτοκρατορία του. Το 2001 παραδέχτηκε ότι είχε χάσει σχεδόν τελείως την ακοή του, ως αποτέλεσμα, όπως είπε, ενός αυτοάνοσου νοσήματος. Συνέχισε να παρουσιάζει την εκπομπή του χρησιμοποιώντας ισχυρά ακουστικά, όμως ούτε αυτό ήταν αρκετό. Εντέλει έλυσε το πρόβλημα με τοποθέτηση κοχλιακού εμφυτεύματος, ενώ έμαθε να διαβάζει χείλη.

Πέρασε χρόνια εθισμένος σε παυσίπονα, μέχρι που τελικά συνελήφθη στη Φλόριντα με την κατηγορία ότι προσπαθούσε να πείσει διάφορους γιατρούς να του τα χορηγήσουν. Δήλωσε αθώος, όμως πλήρωσε ο κόστος της πολιτειακής διερεύνησης της υπόθεσης και μπήκε σε κέντρο απεξάρτησης. Μετά από έξι εβδομάδες που πέρασε εκεί, μίλησε ανοιχτά στους ακροατές του για την εξάρτηση, τη θεραπεία και τα νομικά του προβλήματα.

Το 2008, εξαπέλυσε τη λεγόμενη Επιχείρηση Χάος, παροτρύνοντας τους ακροατές του να ψηφίσουν την Χίλαρι Ρόνταμ Κλίντον στις εσωκομματικές εκλογές των Δημοκρατικών για να παρατείνουν τους καβγάδες εντός του κόμματος, ενώ πίστευε ότι ο γερουσιαστής Τζον Μακέιν θα μπορούσε να νικήσει με μεγαλύτερη ευκολία τον Ομπάμα στις εθνικές εκλογές. Φυσικά, είχε άδικο, όμως και πάλι υποστήριξε ότι του άξιζε επιβράβευση για την αναστάτωση που προκάλεσε στους Δημοκρατικούς.

Για την περίπλοκη ζωή του, που συμπεριέλαβε πολλαπλούς γάμους και επαγγελματικές επιτυχίες έχουν γραφτεί αμέτρητα αφιερώματα στα ΜΜΕ, αλλά ακόμη και βιβλία.

Ο ίδιος λάτρευε τη δόξα που λάμβανε, πράγμα που δεν δίστασε και να παραδεχτεί με το γνωστό του, υπερβολικό ύφος.

«Σας χαιρετώ, συζητητές της εύφορης πεδιάδας», είχε δηλώσει στην αρχή μιας εκπομπής του, με την αστερόεσσα να ανεμίζει στο βάθος.

«Είμαι ο Ρας Λίμπο, ο πιο επικίνδυνος άνδρας στην Αμερική, με τον μεγαλύτερο υποθάλαμο στη Βόρεια Αμερική, υπηρετώ την ανθρωπότητα απλώς ανοίγοντας το στόμα μου, είμαι προορισμένος να έχω το δικό μου δωμάτιο στο Μουσείο Αμερικανών Παρουσιαστών, εκτελώ ότι και αν κάνω άψογα, με μηδενικά λάθη, παρουσιάζω αυτή την εκπομπή με το μισό μου μυαλό δεμένο πίσω από την πλάτη μου για να κάνω τα πράγματα λίγο πιο δίκαια, επειδή έχω δανειστεί ταλέντο από τον Θεό».

Με πληροφορίες από τους Times της Νέας Υόρκης