Γεωστρατηγικά παιχνίδια με Sputnik V και Sinopharm

Ενώ η ΕΕ παλεύει να αναπληρώσει με επιπλέον παραγγελίες εκατομμυρίων δόσεων εμβολίων (από την Pfizer/BioNTech και τη Moderna) το χαμένο έδαφος των εμβολιασμών κατά της Covid-19, Ρωσία και Κίνα κινούνται γρήγορα ώστε να προωθήσουν τα εγχώριας παρασκευής εμβόλιά τους σε πρώην, νυν και μελλοντικές ζώνες επιρροής. Ακόμα και εντός της ΕΕ, η Ουγγαρία έχει ήδη παραγγείλει δύο εκατομμύρια δόσεις του ρωσικού Sputnik V και πέντε εκατομμύρια δόσεις από την κινεζική Sinopharm, με την Τσεχία να προσανατολίζεται επίσης στην αγορά δόσεων του κινεζικού εμβολίου και την Κροατία καθώς και τη Σλοβακία να συζητούν την αγορά του ρωσικού ομολόγου του – παρότι κανένα από τα δύο δεν έχει εγκριθεί από τον αρμόδιο Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Αυτός ο επαπειλούμενος πόλεμος επιρροής με όπλο τα εμβόλια καθώς και η ανάγκη για πολυμέρεια και αντιμετώπιση των παγκόσμιων ανισοτήτων είναι τα δύο επιχειρήματα που επικαλέστηκε ο Εμανουέλ Μακρόν προκειμένου να καλέσει χθες ΕΕ και ΗΠΑ να διαθέσουν κατεπειγόντως ένα 3%-5% των διαθέσιμων αποθεμάτων τους σε εμβόλια στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Παγκόσμιο σχέδιο

Η πρόταση του γάλλου προέδρου ενδεχομένως να ξενίζει, δεδομένων των καθυστερήσεων που εμφανίζει η παραγωγή και η διάθεση εμβολίων στην ΕΕ, γίνεται ωστόσο σαφώς πιο κατανοητή με φόντο τις προειδοποιήσεις του ΠΟΥ πως χρειάζεται ένα «παγκόσμιο σχέδιο εμβολιασμών» και τους πρόσφατους υπολογισμούς της Economist Intelligence Unit πως ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό των ενηλίκων θα έχει εμβολιαστεί στις προηγμένες οικονομίες έως τα μέσα του 2022, το χρονοδιάγραμμα αυτό φτάνει στις αρχές του 2023 για πολλές χώρες μέσου εισοδήματος και στο 2024 για κάποιες από τις φτωχότερες χώρες. Μιλώντας στους «Financial Times», ο Μακρόν επεσήμανε πως τα αφρικανικά έθνη αγοράζουν κάποιες φορές δυτικά εμβόλια σε «αστρονομικές τιμές» – δύο ή και τρεις φορές τις τιμές που πληρώνει η ΕΕ – και βλέπουν να τους προσφέρονται κινεζικά και ρωσικά εμβόλια αβέβαιης αποτελεσματικότητας κατά των νέων στελεχών του ιού. «Επιτρέπουμε να ριζώσει η ιδέα πως εκατοντάδες εκατομμύρια δόσεις εμβολίων παραδίδονται στις πλούσιες χώρες, ενώ οι εμβολιασμοί δεν ξεκινούν καν στις φτωχές χώρες», δήλωσε. «Είναι μια πρωτοφανής επιτάχυνση των παγκόσμιων ανισοτήτων και είναι επίσης πολιτικά μη βιώσιμο γιατί ανοίγει τον δρόμο σε έναν πόλεμο επιρροής με όπλο τα εμβόλια. Μπορείτε να δείτε την κινεζική στρατηγική και τη ρωσική στρατηγική».

Μια μικρή παροχέτευση εμβολίων, αναλογικά από όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, προς την Αφρική, επέμεινε ο γάλλος πρόεδρος, επ’ ουδενί δεν θα επηρεάσει το χρονοδιάγραμμα των εμβολιασμών σε αυτά. Αν δεν βοηθήσουν όμως τους γείτονές τους στην άλλη πλευρά της Μεσογείου, όπως και στη Μέση Ανατολή και στα Βαλκάνια, οι ευρωπαϊκές χώρες δεν θα καταφέρουν ποτέ να ανοίξουν ξανά με ασφάλεια τα σύνορά τους, προειδοποίησε, διότι θα καταλήξουν να επανεισαγάγουν στελέχη του ιού ανθεκτικά στα εμβόλιά τους. Ο Εμανουέλ Μακρόν είπε μάλιστα πως έχει συζητήσει «πολύ» την ιδέα αυτή με τη γερμανίδα καγκελάριο, η οποία «συμφωνεί» και ελπίζει να πείσει σχετικά και τις ΗΠΑ, που διαθέτουν άλλωστε επί του παρόντος μεγαλύτερα αποθέματα εμβολίων.

Διπλωματική μάχη

Δύσκολα μπορεί να μη δει κανείς πίσω από τις δηλώσεις Μακρόν, πέρα από την κοινή λογική, και μια ομολογία πως οι δυτικές χώρες χάνουν επί του παρόντος τη διπλωματική μάχη όσον αφορά τη διάθεση εμβολίων στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ρωσία και Κίνα αδυνατούν ακόμα να καλύψουν τη ζήτηση για εμβόλια στις αντίστοιχες εσωτερικές αγορές τους, παρ’ όλα αυτά εξάγουν εμβόλια σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο. Συνολικά 26 χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Αργεντινής, της Τυνησίας, του Τουρκμενιστάν και της Ουγγαρίας, έχουν εγκρίνει το Sputnik V. Η αντίστοιχη λίστα πελατών της Κίνας περιλαμβάνει από τη Βραζιλία, την Ινδονησία, την Ταϊλάνδη και τα ΗΑΕ μέχρι τη Σερβία, την πρώτη χώρα στην Ευρώπη, εκτός ΕΕ, που άρχισε να χρησιμοποιεί το εμβόλιο της Sinopharm – Μαυροβούνιο και Βόρεια Μακεδονία σκοπεύουν να το λανσάρουν εντός του μήνα.

Επιβεβαιώνοντας μάλιστα την προτεραιότητα που δίνει η Κίνα στην Ευρώπη, για προφανείς γεωπολιτικούς λόγους, πληροφορίες θέλουν την ίδια την κινεζική κυβέρνηση, και όχι τους παρασκευαστές, να ηγείται των συνομιλιών με τους υποψήφιους ευρωπαίους αγοραστές και να παραδίδει άμεσα και χωρίς καθυστερήσεις τις συμφωνημένες δόσεις – αντίθετα με ό,τι κάνει σε χώρες όπως η Αίγυπτος και το Μαρόκο. «Το θέμα δεν είναι η διπλωματία των εμβολίων, αυτό δεν είναι ένα παιχνίδι εξουσίας – είναι ένα ζήτημα δημόσιας υγείας», επέμεινε ο Εμανουέλ Μακρόν, από την αρχή ακόμα της κρίσης όμως, τότε που ο κόσμος πάλευε να αποκτήσει πρόσβαση σε μάσκες και προστατευτικό εξοπλισμό, τα τρία αυτά είναι μπλεγμένα.