Ερντογάν : Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια – το δόγμα του Σουλτάνου

«Το επόμενο διάστημα, θα βάλουμε την οικογένεια στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας, μαζί με την εκπαίδευση και τον πολιτισμό», δήλωσε την Παρασκευή ο Ταγίπ Ερντογάν. Τι ακριβώς εννοεί, όμως;

«Η κατάρρευση του θεσμού της οικογένειας στη Δύση ξεκίνησε με την εμπορευματοποίηση της γυναίκας και την απομάκρυνσή τους από αυτό το ιερό καθήκον. Τεράστιες εκστρατείες διεξάγονται εναντίον των δικών μας οικογενειών μέσω της τηλεόρασης, των ταινιών, των τηλεοπτικών σειρών και του Internet», δήλωσε ο ίδιος – επαναλαμβάνοντας παράλληλα, ότι αποτελεί περίπου πατριωτικό καθήκον κάθε οικογένειας να κάνει τουλάχιστον τρία παιδιά, έτσι ώστε η Τουρκία «να διατηρήσει το πληθυσμιακό πλεονέκτημα που διαθέτει».

Ισχυρίστηκε, επίσης, ότι ποτέ άλλοτε οι γυναίκες της Τουρκίας δεν απολάμβαναν περισσότερων δικαιωμάτων και μεγαλύτερης αναγνώρισης, υπονοώντας ότι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης είναι ό,τι καλύτερο μπορούν να έχουν για να τις κυβερνά.

Γυναίκες και οικογένεια

Πολλά θα μπορούσε να πει κανείς σε αυτό το σημείο για να τον αντικρούσει. Όπως, για παράδειγμα, ότι στο υπουργικό συμβούλιο υπάρχουν μόλις δύο γυναίκες, ενώ από τους βουλευτές του ΑΚΡ μόνο η μία στους έξι είναι γυναίκα. Ή, επίσης, ότι στην Τουρκία – και ειδικά στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές, όπου είναι πολύ ισχυρό το κυβερνόν κόμμα – η (συχνά δολοφονική) βία κατά των γυναικών αποτελεί πολύ ενδημικό φαινόμενο, όπως και ο εξαναγκασμός σε γάμο και τεκνοποίηση ανήλικων κοριτσιών.

Όσο για τις εκτρώσεις, τυπικά είναι νόμιμες από το 1983 – κάτι που, εκτός των άλλων, οφείλεται και στις ανάγκες του «ιατρικού τουρισμού» από τις γειτονικές αραβικές χώρες όπου κυριαρχούν αντιδραστικά καθεστώτα. Στην πράξη, όμως (ειδικά μετά το 2012), οι περισσότερες γυναίκες βρίσκουν τις πόρτες των δημόσιων νοσοκομείων κλειστές όταν τους απευθύνονται γι’ αυτό τον λόγο – ενώ ο ίδιος ο Ερντογάν τις έχει χαρακτηρίσει «έγκλημα».

Δεν θα μπορούσε, ωστόσο, να είναι διαφορετικά, με βάση τουλάχιστον την αντίληψη που έχει ο Ερντογάν και το ισλαμοσυντηρητικό κόμμα του για την Τουρκία και την κοινωνία της. Αντίληψη η οποία συνίσταται στο γνωστό σε εμάς (κάθε σύμπτωση είναι, βεβαίως, τυχαία…) τρίπτυχο «Πατρίς, Θρησκεία, Οικογένεια».

Στο μυαλό και την κοσμοθεωρία του «σουλτάνου», εξάλλου, αυτά τα τρία συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους και αποτελούν προϋπόθεση για την υλοποίηση του οράματός του: Θεωρεί την (Μεγάλη) Τουρκία μια κατά βάση ισλαμική δημοκρατία, η κοινωνία της οποίας βασίζεται κυρίως στον «πυρήνα» της οικογένειας.

Καθημερινή πρακτική

Ο ρόλος της θρησκείας είναι κάτι που δεν μπορεί να κρυφτεί – φροντίζει δε να μας το θυμίζει διαρκώς ο ίδιος ο Ερντογάν, έχοντας υιοθετήσει δημοσίως τον χαιρετισμό των Αδελφών Μουσουλμάνων, με τα τέσσερα δάχτυλα.

Και όχι μόνο αυτό. Μόλις πρόσφατα, με αφορμή την ψήφιση του νέου νόμου για το Ισλάμ στη Γαλλία, ο Ερντογάν εμφανίστηκε σε ρόλο προστάτη των μουσουλμάνων της Ευρώπης, κατηγορώντας τον Μακρόν ότι στοχεύει να τους υποτάξει, να περιορίσει το δικαίωμά τους να πιστεύουν και να προσεύχονται ελεύθερα και, τελικά, να σβήσει τη θρησκευτική τους πίστη.

Όσο για τον πατριωτισμό, με την έννοια φυσικά που του δίνει ο Ερντογάν, επίσης δεν χρειάζονται ιδιαίτερες διευκρινίσεις. Οι θεωρίες της «Γαλάζιας Πατρίδας», των «συνόρων της καρδιάς μας» και του – κρυφού αλλά πανταχού παρόντος – παντουρκισμού – είναι τα στοιχεία που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την εξωτερική πολιτική της Άγκυρας.

Και όχι μόνο σε διπλωματικό επίπεδο, αλλά και σε στρατιωτικό, καθώς η Τουρκία, του Ερντογάν, επικαλούμενη παντού και πάντα τα συμφέροντά της, έχει επέμβει ανοιχτά σε Λιβύη, Συρία, Ιράκ και Καύκασο, διατηρεί βάσεις σε Σομαλία και Κατάρ, έχει παρουσία στα Βαλκάνια και άλλες περιοχές.

Αν μη τι άλλο, πάντως, οφείλει να του αναγνωρίσει κανείς ότι το αφήγημα εξακολουθεί να έχει απήχηση, σε εκατομμύρια ανθρώπους, πολλούς από τους οποίους συναρπάζει. Κι αυτό δεν θα αλλάξει εύκολα – τουλάχιστον όχι μέχρις ότου να υπάρξει ένα άλλο, εξίσου πειστικό και ελκυστικό, αλλά πιο ανθρώπινο και σύγχρονο.