Οι «συμβολισμοί» στην πολιτική έχουν σημασία

Ο Γάλλος κοινωνιολόγος Πιέρ Μπουρντιέ υποστήριζε ορθά , ότι η πολιτική συνιστά «διαχείριση συμβολισμών»!

Και οι εκλεγμένοι πολίτικοί μας συνήθως αυτό το ξεχνούν (άλλοι  ασυνείδητα και  άλλοι από κυνισμό)!

Και θα αναφέρω ορισμένα περιστατικά , όπου οι συμβολισμοί (ή οι «εικόνες» ) έστειλαν το δικό τους κακό και ολέθριο μήνυμα στους πολίτες και την κοινωνία.

Έτσι, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης πριν από λίγο καιρό είχε επισκεφθεί την Ικαρία. Σύμφωνα με το κυβερνητικό σχεδιασμό θα επισκεπτόταν το κέντρο Υγείας , το   Δημαρχείο και άλλους φορείς.

Τι έμεινε στη δημόσια σφαίρα από αυτή την επίσκεψη (αν και ήταν η πρώτη επίσκεψη πρωθυπουργού μετά από 25 χρόνια);

Το καταλυτικό video, το οποίο εμφανίζει τον πρωθυπουργό να διασκεδάζει μαζί με άλλους κυβερνητικούς και κρατικούς παράγοντες σε μια συνάθροιση (ή ένα πάρτι), όπου ο ένας βρισκόταν δίπλα στον άλλο και τα περίφημα μέτρα «της κοινωνικής αποστασιοποίησης» για την αποτροπή διάδοσης του θανατηφόρου ιού δεν τηρούνταν από κανένα!

Ωστόσο, δεν είναι δυνατό μια κυβέρνηση και ένας πρωθυπουργός να επιβάλλουν στους πολίτες να φορούν μάσκες , να μη πλησιάζουν ο ένας τον άλλο και τα μέτρα τούτα να μη εφαρμόζονται από τους ίδιους!

Ο πρωθυπουργός παραδέχθηκε αργότερα ότι η «εικόνα» με το κυβερνητικό γλέντι πλήγωσε τους πολίτες , αλλά ήταν ήδη αργά!

Επιπλέον , ας θυμηθούμε ένα παρόμοιο ολέθριο «συμβολισμό» που αφορούσε τον πρώην πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.

Έτσι, τον Αύγουστο του 2018 , λίγες βδομάδες μετά τη φοβερή τραγωδία στο Μάτι με τους 101 νεκρούς, ο πρώην πρωθυπουργός είχε καταγραφεί  σε μια «φωτογραφία»  να κάνει χλιδάτες διακοπές στην πολυτελή θαλαμηγό ενός εφοπλιστή!

Η «εικόνα» τούτη ενός bon viveur πρωθυπουργού (και ο συμβολισμός της) δεν θα ξεχαστεί ποτέ.

Όχι γιατί ο κ. Τσίπρας δεν είχε το δικαίωμα να επιλέξει το είδος των καλοκαιρινών διακοπών που θα ήθελε να κάνει. Ζούμε άλλωστε στην εποχή της ανεκτικότητας.

Ωστόσο, όταν ένας πολιτικός όπως ο κ. Τσίπρας, υποστηρίζει ότι αντιπροσωπεύει και εκπροσωπεί τον κόσμο της φτώχειας και των αδυνάτων , δεν είναι δυνατό να προβάλλει στη δημόσια σφαίρα την «εικόνα» ενός ανέμελου πρωθυπουργού που κάνει τις διακοπές ενός πλούσιου αστού!

Και μάλιστα σε μια εποχή , όπου πολλοί Έλληνες ζούσαν μέσα σε μια τρομερή ένδεια (λόγω των προγραμμάτων λιτότητας που είχε προωθήσει  και ο ίδιος)!

Τέλος, δεν θα ήθελα να ξεχάσω στο επίπεδο τούτο τον ολέθριο «συμβολισμό» που είχε εκπέμψει παλιότερα σε ένα συνέδριο της η Σοσιαλιστική Διεθνής (παρόντος και του Γεωργίου Παπανδρέου).

Τι είχε συμβεί; Η νομενκλατούρα της Σοσιαλιστικής Διεθνούς προσερχόταν με τα πολυτελή της αυτοκίνητα σε ένα εξωτικό πορτογαλικό θέρετρο για να συζητήσει σε ένα ξενοδοχείο «πέντε αστέρων» τα ζητήματα της πείνας και της ανεργίας!

Η «εικόνα» τούτη (από μόνη της) ακύρωνε τη σοβαρότητα των προθέσεων των ηγετικών κύκλων της Διεθνούς. Εύποροι σοσιαλιστές που θα συζητούσαν για τη φτώχεια σε ένα υπερπολυτελές ξενοδοχείο!

Και τότε η Ισπανίδα Beatriz Talegon είχε πει το εξής:

«Μου προκαλεί έκπληξη που θέλετε να ξεκινήσετε την επανάσταση από ένα ξενοδοχείο πέντε αστέρων»!

Ποιο είναι το συμπέρασμα από όλα αυτά; Οι συμβολισμοί  έχουν τεράστια σημασία και οι πολιτικοί δεν είναι δυνατό άλλα να κάνουν στην προσωπική τους ζωή και άλλα να διακηρύσσουν δημόσια!

Διαφορετικά η πολιτική δεν «διαπαιδαγωγεί» τους πολίτες (για να θυμηθούμε και τον Αντόνιο Γκράμσι) και ταυτίζεται με τα ατομικά συμφέροντα και τον κυνισμό!

Γρηγόριος Καλφέλης – Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ (kalfelis@law.auth.gr)