Η μεγαλύτερη αιχμαλωσία είναι η φαντασίωση. Αλλά εάν έχουμε μια πονηρή φαντασίωση ή ακόμα και μια φαντασίωση που συμφέρει πολλούς, τότε τα πράγματα, εκτός από καθηλωτικά, είναι και επικίνδυνα. Η εταιρεία γεωπολιτικών αναλύσεων Stratfor προβλέπει ότι η Τουρκία το 2050 θα είναι υπερδύναμη. H πρόβλεψη είναι του 2009, τώρα όμως χρειάστηκε να την ξεθάψει η τουρκική επικοινωνιακή μηχανή. Ο χώρος επιρροής, ή και κατάκτησης, περιλαμβάνει την Ελλάδα και την Κύπρο, περιοχές της Μέσης Ανατολής και περιοχές της τέως Σοβιετικής Ενωσης.

Πέρα από έναν καφενόβιο τούρκο «αναλυτή» που θα επιβεβαιώνεται, ποιον αφορούν το δημοσίευμα και ο χάρτης με τη μεγάλη πατρίδα (την κόκκινη βερσιόν της γαλάζιας) που αναπαράχθηκαν από πολλά ΜΜΕ; Φυσικά, το τουρκικό καθεστώς που πίσω από το νέφος εθνικισμού κρύβει τις τεράστιες διαρθρωτικές ασυμμετρίες που αποσυγκροτούν το κράμα νεοτουρκικού οθωμανισμού. Αλλά, πιθανόν, βολεύουν και τον κ. Πούτιν, ο οποίος θέλει ένα συμβολικό χτύπημα για να πάρουν ξανά την ανηφόρα οι δημοσκοπήσεις. Οι ανέξοδες και επιθετικές απαντήσεις του κ. Κράσοφ από τη ρωσική Δούμα και του κ. Γκέμπελ, από την επιτροπή εξωτερικών του κοινοβουλίου, κάτι τέτοιο περιγράφουν. «Μη δοκιμάζετε τη ρωσική δύναμη», περίπου έτσι. Πιθανόν ένα ρωσικό χτύπημα σε κάποιο θύλακο «κοινής αποδοχής», κάτι θεαματικό, αλλά μετρημένο.

Αφορούν όμως και τους Δυτικούς. Οχι μόνο τους Ευρωπαίους που θέλουν να λύσουν το πρόβλημα με τον Ερντογάν με «ρωσική δαπάνη», όπως έγραψε η ρωσική ιστοσελίδα vz.ru και αναδημοσίευσαν «ΤΑ ΝΕΑ», αλλά εν γένει τους νατοϊκούς. Η Τουρκία μπορεί να διακηρύττει τη δυνατότητά της να ασκεί επιρροή στις υπώρειες της Ρωσίας λόγω μεγαλοκρατικής φιλοδοξίας της, αλλά και γιατί έχει την ευκαιρία να δείξει στο ΝΑΤΟ πόσο ακριβή είναι και πόσο πρέπει να πληρώνεται. Είναι αυτό που έχω γράψει στη στήλη, για την ακριβή πώληση της απειθαρχίας της.

Ομως η ανάσυρση της παλιάς μελέτης του Stratfor συνδυάζεται με τον πρόσφατο ισχυρισμό του κ. Σρέντερ ότι η Τουρκία είναι κυρίαρχη στη Μεσόγειο «είτε αυτό αρέσει σε κάποιους είτε όχι». Οτι είναι διεθνής παίκτης όπως η Ρωσία και η Κίνα και ότι η Δύση δεν πρέπει να αντιμετωπίζει το φαινόμενο με όρους ψυχρού πολέμου. Το στέλεχος της Gazprom και Rosneft, στενός συνεργάτης του κ. Πούτιν και ενταφιαστής της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας, υπογραμμίζει και κάτι πολύ σημαντικό: η πολιτική Ερντογάν δεν είναι θνησιγενής, δεν είναι ένα τέχνασμα για να συσπειρώσει, ούτε για να αμβλύνει εσωτερικά προβλήματα. Εν μέρει, απηχεί την καφενόβια ή μιντιακή ανάγκη για ένα αφήγημα έξω από την επιδεινούμενη καθημερινότητα του λαού, είναι όμως σχεδιασμένη επιλογή, μακροχρόνια και με προοπτική. Απόδειξη είναι ότι ένα μεγάλο μέρος της αναπτυξιακής αναμόρφωσης της Τουρκίας σχετίζεται οργανικά με τον αυτοκρατορισμό διά μέσου της στρατιωτικής βιομηχανίας, που «οικονομικοποιεί» τη ρητορική. Και αυτό κάνει δομική και όχι ρηχό πυροτέχνημα την πολιτική επέκτασης. Οι συνδυασμοί των δειγμάτων είναι σκοτεινοί. Ο «πολυπολικός κόσμος», σε μεγάλο βαθμό, συσπειρώνει πολλές αναθεωρητικές δυνάμεις.

Ο Δημήτρης Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ

Headlines