Κοροναϊός: Κλινικές έρευνες σε 4 εμβόλια για μείωση της μεταδοτικότητας και της ασθένειας

Ενόσω οι χώρες ξεκίνησαν τους εμβολιασμούς για να προφυλάξουν τους πολίτες από την πανδημία, μελέτες σε εξέλιξη διερευνούν εάν τα εμβόλια μπορούν να εμποδίσουν τη μόλυνση και τη μετάδοση του κοροναϊού. Εμβόλια που εμποδίζουν τη μετάδοση θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην καταπολέμηση της πανδημίας εάν δοθούν σε αρκετά άτομα.

Τα παραπάνω επισημαίνονται σε άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Nature, σχετικά με τη δυνατότητα συμβολής των εμβολίων στην ανάσχεση της πανδημίας.

Στο άρθρο σημειώνεται ότι οι προκαταρκτικές αναλύσεις δείχνουν ότι τουλάχιστον ορισμένα εμβόλια είναι πιθανό να αποκλείουν τη μετάδοση. Ωστόσο, η επιβεβαίωση αυτού του ευρήματος και του μεγέθους της ισχύος του είναι δύσκολη, διότι μια πτώση των λοιμώξεων σε μια συγκεκριμένη περιοχή μπορεί να αποδοθεί και σε άλλους παράγοντες, όπως τα lockdown και οι αλλαγές συμπεριφοράς. Και δεν είναι μόνο αυτό. Ο ιός εξαπλώνεται και από τους ασυμπτωματικούς φορείς, δυσχεραίνοντας την ανίχνευση αυτών των λοιμώξεων.

«Αυτές είναι από τις πιο δύσκολες μελέτες. Όλοι μας αναμένουμε με αγωνία έστω και τα ελάχιστα δεδομένα που προκύπτουν», επισημαίνει ο Marc Lipsitch, επιδημιολόγος στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ. Τα αποτελέσματα από σχετικές μελέτες αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες.

Διακοπή λοιμώξεων;

Παρόλο που οι περισσότερες κλινικές δοκιμές εμβολίων κατά της COVID-19 έδειξαν ότι τα εμβόλια εξασφάλισαν πρόληψη της ασθένειας, άλλα αποτελέσματα δείχνουν ενδείξεις για πρόληψη και από τη μόλυνση. «Ένα εμβόλιο που είναι πολύ αποτελεσματικό στην πρόληψη της μόλυνσης θα βοηθούσε στη μείωση της μετάδοσης» δήλωσε ο Larry Corey, ειδικός στα εμβόλια στο Fred Hutchinson Cancer Research Center στο Σιάτλ της Ουάσινγκτον.

Κατά τη διάρκεια της κλινικής δοκιμής του εμβολίου της Moderna, οι ερευνητές έλεγξαν όλους τους συμμετέχοντες για να δουν αν είχαν ιικό RNA. Παρατήρησαν μείωση των ασυμπτωματικών λοιμώξεων κατά τα δύο τρίτα, σε σύγκριση με εκείνους που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Όμως τα τεστ έγιναν με απόσταση ενός μηνός, οπότε μπορεί να είχαν «χάθηκαν» πιθανές λοιμώξεις.

Κατά την κλινική μελέτη για το εμβόλιο από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και την AstraZeneca γινόταν τεστ τους συμμετέχοντες ανά εβδομάδα και διαπιστώθηκε μείωση των ασυμπτωματικών λοιμώξεων κατά 49,3% στους εμβολιασμένους συμμετέχοντες έναντι εκείνων που δεν εμβολιάστηκαν.

Η Pfizer, από την πλευρά της ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει τεστ στους συμμετέχοντες στην κλινική μελέτη στις ΗΠΑ και την Αργεντινή, ανά δύο εβδομάδες,  για να διαπιστωθεί αν το εμβόλιό της μπορεί να αποτρέψει τη μόλυνση.

Λιγότερο μολυσματικό;

Είναι πιθανό τα εμβόλια να μην σταματούν ή να μην μειώνουν σημαντικά τις πιθανότητες μόλυνσης. Μπορεί όμως να κάνουν όσους μολύνονται, να είναι λιγότερο μολυσματικοί και να μειώνουν έτσι τη μετάδοση.

Ερευνητικές ομάδες στο Ισραήλ μετρούν το «ιικό φορτίο» – τη συγκέντρωση των ιογενών σωματιδίων σε εμβολιασμένα άτομα που αργότερα εμφανίζονται θετικά στον SARS-CoV-2. Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι το ιικό φορτίο δείχνει αποτελεσματικά τη μολυσματικότητα.

Σε προκαταρκτική εργασία, μια ομάδα παρατήρησε σημαντική μείωση του ιικού φορτίου σε μικρό αριθμό ατόμων που έχουν μολυνθεί με τον ιό, δύο έως τέσσερις εβδομάδες μετά την πρώτη δόση του εμβολίου της Pfizer, σε σύγκριση με εκείνους που κόλλησαν τον ιό τις δύο πρώτες εβδομάδες μετά την ένεση.

«Τα δεδομένα είναι ενδιαφέροντα και υποδηλώνουν ότι ο εμβολιασμός μπορεί να μειώσει τη μολυσματικότητα των περιστατικών COVID-19, ακόμη και αν δεν αποτρέψει εντελώς τη μόλυνση», λέει η Virginia Pitzer, μοντελιστής μολυσματικών ασθενειών στο Yale School of Public Health στο New Haven του Κονέκτικατ.

Η δοκιμή της Oxford-AstraZeneca παρατήρησε επίσης μεγαλύτερη μείωση του ιικού φορτίου σε μια μικρή ομάδα εμβολιασμένων συμμετεχόντων από ό, τι στη μη εμβολιασμένη ομάδα.

Αλλά αν αυτές οι παρατηρούμενες μειώσεις στο ιικό φορτίο είναι αρκετές για να κάνουν κάποιον λιγότερο μολυσματικό στην πραγματική ζωή δεν είναι ακόμη σαφές, λένε οι ερευνητές.

Χρυσός κανόνας

Για να εντοπίσουν πραγματικά εάν τα εμβόλια εμποδίζουν τη μετάδοση, οι ερευνητές παρακολουθούν τις στενές επαφές των εμβολιασμένων ατόμων για να δουν αν προστατεύονται έμμεσα από μολύνσεις.

Στο πλαίσιο μιας συνεχιζόμενης μελέτης εκατοντάδων εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στην Αγγλία, γνωστή ως PANTHER, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Nottingham εξέτασαν υγειονομικούς και ανθρώπους που είχαν αναρρώσει και είχαν αντισώματα SARS-CoV-2 και ιικό RNA μεταξύ Απριλίου και Αύγουστος πέρυσι, περίπου την εποχή του πρώτου πανδημικού κύματος. Τώρα θα επανεξετάσουν ορισμένους από τους υγειονομικούς αυτούς μετά τη λήψη του εμβολίου της Pfizer, καθώς και τις στενές επαφές τους που δεν θα είχαν εμβολιαστεί, για να δουν αν ο κίνδυνος μόλυνσης έχει μειωθεί για τις στενές επαφές, λέει η Ana Valdes, γενετική επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Nottingham. Εάν μειωθεί ο κίνδυνος, αυτό σημαίνει ότι τα εμβόλια πιθανώς εμποδίζουν τη μετάδοση, λέει η Valdes.

Άλλες ομάδες, στο Ισραήλ, σχεδιάζουν επίσης να μελετήσουν νοικοκυριά στα οποία ένα μέλος έχει εμβολιαστεί. Εάν αυτοί οι άνθρωποι μολυνθούν, οι ερευνητές μπορούν να δουν αν μεταδίδουν τον ιό σε άλλα μέλη του νοικοκυριού.

Στη Βραζιλία, μια δοκιμή θα διανέμει τυχαία δόσεις του κινεζικού εμβολίου της Sinovac στην πόλη Serrana σταδιακά τους επόμενους μήνες για να διαπιστωθεί αν μείωση των λοιμώξεων σε περιοχές που έχουν γίνει εμβολιασμοί, μπορούν να συμβάλλουν σε μείωση της μετάδοσης σε ανεμβολίαστες περιοχές.  Αυτό θα καταδείξει τις έμμεσες επιδράσεις των εμβολίων, λέει η Nicole Basta, επιδημιολόγος στο Πανεπιστήμιο McGill στο Μόντρεαλ του Καναδά. Τονίζει όμως ότι «Απαιτούνται μελέτες περισσότερων ατόμων για να δούμε πόσο καλά προστατεύουν τα εμβόλια από τη μετάδοση. Χρειαζόμαστε πραγματικά στοιχεία που να καλύπτουν όλο το φάσμα».