22 Φεβρουαρίου 1821: Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ξεκινά την Ελληνική Επανάσταση

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, βλέποντας πως υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις και στην Πελοπόννησο και στην Κωνσταντινούπολη, ήδη από τις 16 Φεβρουαρίου, παίρνει την οριστική απόγαση, η επανάσταση των Ελλήνων να ξεκινήσει από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες της Μολβαβίας και της Βλαχίας, που βρίσκονται υπό οθωμανική κτήση.

Δεν υπήρχε πλέον η δυνατότητα για αναμονή, οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση θα απέβαινε μοιραία.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 12.5.1930, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η κατάσταση στα Βαλκάνια

Οι επιστολές της περιόδου εκείνης, από τον έλληνα λόγιο και πολιτικό της Βλαχίας, Ιάκωβο Ρίζο Νερουλό προς τον Υψηλάντη, για τον χαρακτήρα που είχαν λάβει οι προετοιμασίες των Ελλήνων στα Βαλκάνια είναι ενδεικτικές της κατάστασης που επικρατούσε:

«Προς Θεού, δώσατε σφοδράν προσταγήν να φερθούν με φρόνησιν και μυστικότητα τουλάχιστον εις το εξής, μέχρι της ρητής εκείνης ημέρας.

»Καμμία από τας διαταγάς σας δεν εμπήκεν εις τάξιν.Ο Καραβιάς (σ.σ. Βασίλειος Καραβίας, μέλος Φιλικής Εταιρείας και στρατιωτικός διοικητής στο Γαλάτσι της Μολοδοβλαχίας) ήρχισεν εις το Γαλάτσι ν’ ατακτή, τον καταγγέλλει ο Τοπουντζής ότι έχει αχρείους σκοπούς».

Την ανησυχία του στον Αλέξανδρο Υψηλάντη είχε εκφράσει και ο Μιχαήλ Σούτσος (ή Βόδας), μέγας διερμηνέας της Υψηλής Πύλης και ηγεμόνας της Μολδαβίας από το 1919 ως το 1821.

«Μεγάλη αταξία τρέχει εις τα εδώ. Επί ματαίως εξοδεύονται χρήματα, δημιουργούντα θόρυβον πολύν. Οι ενεργούντες αναφανδόν την στατολογίαν έφεραν ολεθρίαν εκφαύλισιν του όλου πράγματος»

Ταυτόχρονα με τις επιστολές αυτές, φτάνει στον Υψηλάντη και μια ανησυχητική φήμη.

«Σαν να μην ήσαν αρκετά όλ’ αυτά είδησις φθάνει ότι δεν είνε απίθανο, σύμφωνα με αποφάσεις του ανακτοβουλίου στην Πετρούπολι, ν’ ανακαλέσουν την άδεια ή και να συλλάβουν ακόμα τον Υψηλάντη.

Η έναρξη της επανάστασης

Στις 22 Φεβρουαρίου του 1821, ο κύβος για την έναρξη της ελληνικής επανάστασης ρίπτεται.

Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, φορώντας τη στολή του Ιερού Λόχου, περνά με την ολιγομελή του συνοδεία τον ποταμό Προύθο, το φυσικό σύνορο μεταξύ της Ρωσίας και των παραδουνάβιων ηγεμονιών της Μολδαβίας και της Βλαχίας. Εισερχόμενος δηλαδή από τη Ρωσία στην υπό οθωμανικής κτήσης Μολδαβία, εισέρχεται ουσιαστικά σε οθωμανικό έδαφος.

»Ο καιρός δεν περιμένει πια. Ο αρχηγός, με τα δυό του αδέρφια, το Γεώργιο και το Νικόλαο, το Μάνο, τον Καντακουζηνό, τον Πολωνό αξιωματικό Γαρνόφσκυ και ολίγους άλλους, διαβαίνουν το απόγευμα της 22 Φεβρουαρίου 1821 τον παγωμένο Προύθο».

Στη Μολδαβία τον υποδέχτηκε η φρουρά του ηγεμόνα Μιχαήλ Σούτσου και τον συνοδεύει ως το Ιάσιο, εκεί δηλαδή που δύο ημέρες αργότερα θα λάβει χώρα η επίσημη, κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Γράφει ο Σπύρος Μελάς στο «ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ»:  «Η φρουρά ολόκληρη του ηγεμόνα είχε τιμητικά παραταχθή από την όχθη του Προύθου ως το Ιάσιο για να δεχθή τον Υψηλάντη. Και διακόσιοι ιππείς, με τους αξιωματικούς Ορφανό και Θεοδώρου τον συνώδευσαν, νύχτα, ως την πόλι»

Οι πρώτες κινήσεις του Υψηλάντη

«Ο αρχηγός έστησε το στρατηγείο του στο μοναστήρι του Γαλατά, σε λόφο ψηλό, απάνω από την πολιτεία, ένα τέταρτο της ώρας απόστασι. Χρεμετισμοί αλόγων, περάσματα στρατιωτών, κίνησις ξεσήκωσαν τους ανύποπτους κατοίκους. Στον αέρα υπήρχε αόριστη ανησυχία και συγκίνησις.

»Ο Υψηλάντης σκέφτηκε ότι πρέπει να προλάβη παρεξηγήσεις. Κάλεσε αμέσως τον πρόξενο της Ρωσίας.  Η έκπληξις του ανθρώπου ήταν μεγάλη να ιδή άξαφνα ένα Ρώσσο στρατηγό, εγκαταστημένο στο μεγάλον οντά του μοναστηριού, τριγυρισμένον από αντάρτες ωπλισμένους. Και η έκπλήξις τους έγινεν ακόμα μεγαλείτερη, όταν άκουσε τον Υψηλάντη να λέη:

 -Σας φώναξα, κύριε, για να σας πω μόνον, ότι δεν έχω σκοπό, μπαίνοντας στο Ιάσιο, να καταλύσω το καθεστώς, αλλά για να συγκεντρώσω το στρατό μου και να περάσω από το Δούναβι στης αντικρυνές χώρες.

»Ο πρόξενος πήρε σημείωσι, χωρίς να πη τίποτα για ν’ αναφερθή στην κυβέρνησί του. Στο μεταξύ αφωπλίσθηκαν οι σαράντα Τούρκοι της ηγεμονικής φρουράς και πιάστηκαν άλλοι τριάντα Μουσουλμάνοι πρόκριτοι, εμπορευόμενοι. Εθελονταί, ειδιοποιημένοι, άρχισαν κιόλας να φθάνουν και να γράφωνται με μεγάλο ενθουσιασμο. Οι Έλληνες πούξεραν τους σκοπούς του Υψηλάντη, δεν έκρυβαν τη χαρά τους».

«Μαχαίρι στο Γαλάτσι»

Επίσης στις 22 Φεβρουαρίου, ο Βασίλειος Καραβίας σε μία κίνηση που από πολλούς χαρακτηρίστηκε ως «ανυπόμονη» και «αχρείαστα βίαιη» επιτίθεται στους Τούρκους του Γαλατσίου.

«Ο Καραβίας έβαζε μαχαίρι στο Γαλάτσι: Έσφαξε εκατόν εξήντα Τούρκους. Η εθνική επανάστασι δεν ήταν όνειρο πια. Η ιδέα του Σκουφά ντύνεται την τραγική πορφύρα των αιμάτων».

Επιστροφή πλέον δεν υπήρχε. Οι παρασκηνιακές προετοιμασίες έδιναν τη θέση τους στις μάχες. Το όραμα και οι αξίες του Αγώνα για την Ελευθερία των Ελλήνων θα έπρεπε να βουτηχτούν στο αίμα και τη λάσπη των πεδίων των μαχών.