Λακωνική Μάνη : Το κάστρο της Κελεφάς και η μονή Τσίγκου

Όμορφο χωριό της Αποσκιερής Μέσα Μάνης, το Οίτυλο, χτισμένο στην κορυφή υψώματος, κατέχει τη θέση της αρχαίας πόλης Οιτύλου (Βοιτύλου), που μνημονεύεται από τον Όμηρο.

Το Οίτυλο έχει υπέροχη θέα στον ιδιαίτερα γραφικό, κλειστό όρμο της περιοχής, όπου οι ταξιδιώτες συναντούν, από βορράν προς νότον, τρεις παραλιακούς οικισμούς: το Καραβοστάσι, επίνειο του Οιτύλου, το Νέο Οίτυλο, παραθεριστικό οικισμό με ωραίο ηλιοβασίλεμα, και το Λιμένι, το ιστορικό επίνειο της Αρεόπολης.

Σε λόφο πάνω από το Νέο Οίτυλο ορθώνεται το κάστρο της Κελεφάς, σε μικρή απόσταση από το ομώνυμο χωριό με τα πετρόχτιστα σπίτια.

Το κάστρο οικοδομήθηκε από τους Τούρκους τη δεκαετία 1660-1670, με τη σύμπραξη του μανιάτη πειρατή Λυμπεράκη Γερακάρη.

Η στρατηγικής σημασίας θέση του καθιστούσε δυνατή την εποπτεία της ακτογραμμής και (σε συνδυασμό με το κάστρο του Πασσαβά, νοτιοδυτικά του Γυθείου) τον έλεγχο των προσβάσεων προς το νότιο τμήμα της βραχώδους και άνυδρης χερσονήσου της Μάνης.

Το κάστρο της Κελεφάς αποτέλεσε έδρα της τουρκικής διοίκησης και φρουράς από το έτος κατασκευής του έως το 1685, αλλά και έδρα των Ενετών κατά τα έτη 1685-1715.

Σε απόσταση 6 χιλιομέτρων βόρεια από το Οίτυλο, σε μια τοποθεσία σπάνιας φυσικής ομορφιάς, είναι χτισμένη η μονή Τσίγκου.

Το μοναστηριακό συγκρότημα με τη φρουριακή μορφή και την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο (Γενέθλιο) της Θεοτόκου.

Ως κτήτορας της μονής αναφέρεται ο Στέφανος Αλεξίου Κομνηνός, η δε αφιέρωση στο Γενέσιο της Θεοτόκου οφείλεται στην εικόνα της Παναγίας που είχε φέρει από την Τραπεζούντα στο Οίτυλο ο Νικηφόρος Κομνηνός το 1472.

Ο Στέφανος Κομνηνός αντιμετώπισε επιτυχώς την επίθεση των Οθωμανών κατά του Οιτύλου στις 7-8 Σεπτεμβρίου 1537 και έχασε τη ζωή του από ενέδρα το 1545, σε ηλικία μόλις 29 ετών.

Εξ όσων γνωρίζουμε από τις πηγές, ο Κομνηνός, μετά τη νίκη του επί των Τούρκων και θέλοντας να ευχαριστήσει την Παναγία για τη βοήθεια που του είχε προσφέρει, προέβη κατά τα έτη 1537-1540 στην ίδρυση ναού αφιερωμένου στο Γενέσιο της Θεοτόκου, όπως και στην οικοδόμηση οχυρωματικού περιβόλου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Κομνηνοί του Οιτύλου ήδη από το 1537, πολλώ δε μάλλον μετά τον αιφνίδιο χαμό του κτήτορα της μονής, το 1545, είχαν αρχίσει να υιοθετούν την προσωνυμία Στεφανόπουλοι, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί σταδιακά ο κλάδος των Στεφανόπουλων Κομνηνών.

Σύμφωνα με την επιθυμία που είχε εκφράσει ο κτήτορας του ναού στη διαθήκη του, στη θέση του οχυρού ιδρύθηκε μονή, με πρώτο μοναχό τον Παναγιωτάκη Στεφανόπουλο, γιο του Ιωάννη Νικολάου Στεφανόπουλου ή Τσίγκου (εξ ου και η ονομασία της μονής).

Η μονή Τσίγκου γνώρισε περίοδο ανάπτυξης από τα τέλη του 17ου αιώνα έως τα τέλη του 18ου αιώνα.