Στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» ένα μοναδικό αφιέρωμα: Μονές και Εκκλησίες των Κυκλάδων

«ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» σε συνεργασία με τις Εκδόσεις Μίλητος

παρουσιάζουν ένα συναρπαστικό ταξίδι σε πολιτιστικά μνημεία της Eλλάδας!

Aυτή την εβδομάδα

Μονές και Εκκλησίες των Κυκλάδων

Για πρώτη φορά στον ελληνικό Τύπο τα άγνωστα Προσκυνήματα των πανέμορφων κυκλαδίτικων νησιών μας.

Ένα οδοιπορικό από την Εκατονταπυλιανή της Πάρου, ως την Χοζοβιώτισσα της Αμοργού.

Τα σκαρφαλωμένα στα βράχια εκκλησάκια του Αιγαίου, τα επιβλητικά μοναστήρια, αλλά και οι άγνωστες γωνιές της Παναγίας της Τήνου.

Μοναδικές φωτογραφίες και αποκαλυπτικά κείμενα για την πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά μας.

Ο Χριστιανισμός στο Αιγαίο διαδόθηκε κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ., προφανώς από μαθητές αρχικά του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, οι οποίοι συχνά ταξίδευαν από την Πάτμο στα γύρω νησιά. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές εκκλησίες των Κυκλάδων τιμούν τη μνήμη του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου αλλά και μαθητών του συγγραφέα του ιερού βιβλίου της Αποκάλυψης, οι οποίοι διέδωσαν τη χριστιανική θρησκεία και δίδαξαν τους πρώτους πιστούς της, στα Κυκλαδονήσια.

Η πρώτη θρησκευτική οργάνωση των νησιωτών είχε ως έδρα τη Ρόδο, της οποίας η Μητρόπολη ιδρύθηκε το 395 μ.Χ. και της οποίας, πλην άλλων, εκκλησιαστικές επαρχίες υπήρξαν η Νάξος, η Πάρος, η Τήνος, η Άνδρος, η Σίφνος, η Μήλος, η Αμοργός κι η Αστυπάλαια, η οποία τότε αλλά και μετέπειτα λογιζόταν στις Κυκλάδες νήσους. Σταδιακά άρχισαν, όταν το εκκλησίασμα έγινε πολυπληθές και οι ενορίες πολλές, να δημιουργούνται αυτόνομες Μητροπόλεις, όπως η Μητρόπολη Παροναξίας, η οποία ιδρύθηκε το 1083 επί Αυτοκράτορος Αλέξιου του Κομνηνού. Η χριστιανική δραστηριότητα στις Κυκλάδες μαρτυρείται κυρίως από τους πολλούς πρωτοχριστιανικούς ναούς. Αρχικά μετατράπηκαν σε χώρους λατρείας αρχαιοελληνικοί ναοί και ρωμαϊκά κτίσματα, ενώ μετά τον 5ο αιώνα αρχίζουν να χτίζονται ναοί, τρίκλιτες βασιλικές με επιπεδόσχημες στέγες και αργότερα σε σχήμα σταυρού, στις οποίες κατά την ανατολική τέχνη προστέθηκε και τρούλος. Λογικό ήταν οι πρώτοι ναοί να χτισθούν κοντά σε λιμάνια ή πλούσιες παραγωγικά περιοχές ή, λόγω των διωγμών και των πειρατών, σε απρόσιτες περιοχές ή κατακόμβες (Μήλος), καθώς και σε πόλεις που ήταν διοικητικά κέντρα.

Η συμμετοχή στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο δύο επισκόπων από το Αιγαίο καταδεικνύει ότι ήδη από τον 3ο αιώνα υπήρχε οργανωμένη χριστιανική κοινότητα. Το πόσο γρήγορα και το πόσο σημαντικά εξαπλώθηκε η νέα θρησκεία αποδεικνύεται από τους νέους ναούς της πρωτοχριστιανικής περιόδου, αλλά και από την αρχιτεκτονική και την εσωτερική διακόσμηση ορισμένων εξ΄ αυτών, όπως οι τοιχογραφίες της Παναγίας Δροσιανής της Νάξου (6ο-7ο αιώνα μ.Χ.). Οι Κυκλάδες συνολικά, αλλά ιδιαίτερα η Νάξος και η Πάρος, αποτελούν μια απέραντη βυζαντινή πινακοθήκη, στην οποία αποτυπώνονται πρωτοχριστιανικά σχήματα και εικόνες, ανεικονικές παραστάσεις, τοιχογραφίες αρχικά και φορητές εικόνες μετέπειτα όλων των εκφραστικών περιόδων, από την πρωτοχριστιανική εποχή, την περίοδο των Μακεδόνων και Κομνηνών (867-1204), την περίοδο των Παλαιολόγων (1204-1453) και ιδιαίτερα την περίοδο της Κρητικής Σχολής (1453-1821).

Το Αιγαίο ήταν πάντα σταυροδρόμι πολιτισμών. Από τον Πρωτοκυκλαδικό πολιτισμό, την κοιτίδα του ελληνικού πολιτισμού, μέχρι και την εμφάνιση και επικράτηση του χριστιανισμού ως κύριας θρησκείας, τα ευρήματα αλλά και τα κείμενα αποδεικνύουν ότι εδώ άνθισαν οι τέχνες και οι δεξιότητες σε οικισμούς και πόλεις, υπό συνθήκες μάλιστα πολύχρονων και ποικίλων κατακτητών.