Η ελληνική εκδοχή του #ΜeΤoo

Ας συμφωνήσουμε πως αν θέλουμε να μιλήσουμε για την ελληνική εκδοχή του #ΜeΤoo, αυτό αφορά τη σεξουαλική παρενόχληση που ακουμπάει πάνω σε μια πατριαρχική λογική και άρα η βία του έχει (και) έμφυλη χροιά.

Στις συντριπτικές δε περιπτώσεις τα περιστατικά αφορούν ως θύτη τον φορέα κάποιας εξουσίας με την οποία συναρτάται το θύμα. «Θεσμοθετήθηκε» ως μορφή κινήματος εξάλλου και έπειτα από αποκάλυψη του Τύπου για τον διάσημο παραγωγό και χρηματοδότη των Δημοκρατικών Χάρβεϊ Γουάινστιν, που το στόρι του ήταν επίσης αφορμή για συνολικό ανασχηματισμό δυνάμεων στο Χόλιγουντ.

Προηγήθηκε ή ιδρύθηκε το μακρινό 2006 από την Αφροαμερικανή Tarana Burke. Τα σημειώνω όλα αυτά, γιατί ο τυφώνας Μπεκατώρου που κατήγγειλε περιστατικό σεξουαλικής έμφυλης βίας από τέως δυνατό άνδρα της Ομοσπονδίας όπου ανήκε η ίδια δεν μπορεί να μπερδεύεται με όλες τις εκφάνσεις βίας σε ενδοεργασιακό πεδίο. Κάτι τέτοιο, όπως και η πολλαπλότητα των καταγγελιών χωρίς οριοθέτηση ή τεκμηριωμένη κατηγορία, αδυνατίζουν την ίδια τη μορφή του κινήματος και αναποδογυρίζουν κάθε ειδικό του βάρος. Το άθλιο ερώτημα «γιατί τώρα;» απαντιέται απλά: έλειπε και λείπει το προστατευτικό θεσμικό πλαίσιο στους χώρους εργασίας που θα διασφάλιζε(-ει) την ισοτιμία, τον σεβασμό της γυναίκας, την αξιοπρεπή συνθήκη σε πρόβες, προπονήσεις, εργασία εν γένει.

Πάμε παρακάτω. Αν η πατριαρχία είναι μέρος μιας λογικής που υπάρχει δομικά στον καπιταλισμό, οι κλασικές δυνάμεις ανυποταξίας λένε πως το #ΜeΤoo δεν έχει νόημα αν δεν συνδέεται με ευρύτερο ταξικό πλαίσιο. Και ο αλκοολικός φτωχός που δέρνει τη γυναίκα του; Μα σου λένε οι ίδιοι: αν αλλάξει η κοινωνία δεν θα έχουμε βία. Καλώς. Μέχρι να αλλάξει όμως; Εδώ συναντάμε τους κήρυκες του #ΜeΤoo – και καλώς τους συναντάμε. Τι περίπου λένε; Το κίνημα θα αλλάξει τις σχέσεις πατριαρχίας – γυναικών – ματσίλας – βίας. Θα ανασχέσει την τοξική αρρενωπότητα και θα φοβίσει τους εν δυνάμει θύτες. Σημείωση: παίρνουμε ως δεδομένη την εκδοχή του λογικού #ΜeΤoo, όχι διαφόρων που θεωρούν κάθε άνδρα εν δυνάμει βιαστή ή των νέων συντηρητικών που ονειρεύονται το μίσος των φύλων ή την αποερωτικοποίηση. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει στο όνομα του εν λόγω ρεύματος να ξεκαθαρίζονται λογαριασμοί άλλων γενεών.

Συνεχίζουμε: Ο νέος κόσμος, μια φάμπρικα data και αλγορίθμων θα έχει περιορισμένες δυνατότητες. Η Τέχνη ως έκφραση και ως αποτύπωση ενός συναισθήματος και άρα μιας Ιδέας θα απολέσει τον ζωτικό της χώρο, όπως το απώλεσε ήδη το τραγούδι ή ο δημόσιος χώρος και η άμεση διαβούλευση. Θα πρέπει να γίνει πιο επινοητική, εικονοκλαστική, τολμηρή για να υπερβεί τον εαυτό της, το κέντρο της, το νόημά της.

Είναι ίσως η πρώτη φορά που αμφισβητείται η Τέχνη για την αναγκαιότητά της και αυτό δεν θα είναι κάτι απλό. Η άυλη μαγεία της, παρηγορητική, προωθητική, λυτρωτική, χάνει έδαφος πλάι σε ένα νέο είδος κυνισμού και απομάγευσης των σχέσεων.

Τέλος: Η περίπτωση του σκηνοθέτη-ηθοποιού Λιγνάδη δεν είναι #ΜeΤoo, απλώς έρχεται σε μια στιγμή όπου μπορεί να αποκαλυφθεί λόγω χρονικότητας. Είναι αυτοτελής υπόθεση φερόμενων εγκληματικών πράξεων και λόγω του Ποινικού Κώδικα του 2019 – επειδή έχει μεταβληθεί ο όρος της συναίνεσης προς το αυστηρότερο – μπορούμε σήμερα να μιλάμε για εισαγγελική έρευνα που ξεκινά (αργοπορημένα αλλά ξεκινά) και που θα έχει κάποιο πόρισμα. Μακάρι για τις ψυχές των ανθρώπων.