Καρκίνος του προστάτη: Διάγνωση και αντιμετώπιση

Γενικά 

Ο καρκίνος του προστάτη είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη κακοήθεια στους άνδρες στην Ευρώπη. Αποτελεί ένα σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα στις προηγμένες χώρες λόγω της ύπαρξης μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων που αποτελούν υποψήφιους για να διαγνωστούν με καρκίνο και των πιθανών επιπλοκών που μπορεί να προκύψουν εξαιτίας της υπέρ διάγνωσης και κατ’ επέκταση της υπέρ θεραπείας.

Υπάρχουν τρεις παράγοντες που προδιαθέτουν στην ύπαρξη καρκίνου του προστάτη : η ηλικία , η εθνικότητα και η ύπαρξη κληρονομικότητας. Χαρακτηριστικά η ύπαρξη ενός συγγενή 1ου βαθμού με διαγνωσμένο καρκίνο διπλασιάζει τις πιθανότητες για ανίχνευση κακοήθειας ενώ η  ύπαρξη δύο ατόμων οκταπλασιάζει τον κίνδυνο .

Διάγνωση

Γρηγόρης Δελλής

Η παρακολούθηση του ανδρικού πληθυσμού για την ανίχνευση πιθανότητας ύπαρξης καρκίνου γίνεται σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής και Αμερικανικής Ουρολογικής Εταιρίας με την δακτυλική Εξέταση του προστάτη και με το PSA κάθε δυο χρόνια μετά την ηλικία των 50. Το PSA είναι το Ειδικό Προστατικό Αντίγονο (Prostate Specific Antigen ) είναι δηλαδή μία πρωτεΐνη που εκκρίνεται από τον προστάτη και αυξάνεται όχι μόνο στην κακοήθεια αλλά και μετά την εκσπερμάτωση αλλά και στην Προστατίτιδα. Παρόλο λοιπόν που είναι μία ειδική εξέταση για την κακοήθεια η ευαισθησία της επηρεάζεται και από άλλους παράγοντες. Αυτό πάντως που πρέπει να έχει κατά νου ο κάθε ασθενής, αφού ενημερωθεί από τον ιατρό του για την διάγνωση και τους κινδύνους του καρκίνου του προστάτη, είναι τα ακόλουθα :

• Το PSA θα πρέπει να γίνεται σε όλους τους ασθενείς μετά την ηλικία των 50 ετών ή εναλλακτικά μετά τα 45 εφ’ όσον υπάρχει κληρονομικό ιστορικό.
• Έλεγχος θα πρέπει να γίνεται ανεξάρτητα από την ύπαρξη συμπτωμάτων γιατί ο καρκίνος έχει αργή εξέλιξη χωρίς την εμφάνιση συμπτωματολογίας που θα οδηγήσει στον Ουρολόγο.
• Η ανίχνευση της πιθανότητας για PCA σταματάει μετά την ηλικία των 75 ετών .
• Η διάγνωση του PCA γίνεται με την υπέρηχο γραφικά καθοδηγούμενη Βιοψια του προστάτη.

Μια καινούργια μέθοδος που κερδίζει έδαφος στην ανίχνευση κλινικά σημαντικών νεοπλασιών στον προστάτη είναι η Πολυπαραμετρική Μαγνητική Τομογραφία προστάτη , η οποία θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν από τον θεράποντα ιατρό, ειδικά στην περίπτωση της επαναληπτικής βιοψίας, χωρίς όμως να την υποκαθιστά, αλλά με το να μας καθοδηγεί στην λήψη στοχευμένων και όχι τυχαίων βιοψιών.

Με την βιοψία γίνεται όχι μόνο η ιστολογική διάγνωση αλλά προσδιορίζουμε και την έκταση του καρκίνου και τη διαφοροποίηση του ( Gleason Score),  παράγοντες που μας βοηθούν να προβλέψουμε την πιθανότητα για βιοχημική υποτροπή στους τοπικά εκτοπισμένους ή τοπικά προχωρημένους καρκίνους.

Αναλυτικότερα :

• Ασθενείς χαμηλού κινδύνου είναι αυτοί με PSA<10ng/mL GS<7 και στάδιο νόσου cT1-2a
• Ενδιάμεσου κινδύνου είναι αυτοί με PSA10-20 , GS 7 και στάδιο cT2b ,
• Υψηλού κινδύνου είναι αυτοί με PSA>20 , GS>7 στάδιο νόσου >T2c ή θετικούς λεμφαδένες

Θεραπεία

• Παρακολούθηση

Προτείνεται σε ασθενείς με μικρή πιθανότητα για πρόοδο της νόσου ή εκείνους με προχωρημένη νόσο που δεν είναι κατάλληλοι για ριζική θεραπεία λόγω μικρού προσδόκιμου ή συν νοσηρότητας.

• Χειρουργείο

Είτε ανοιχτά , είτε με κάποια ελάχιστα επεμβατική τεχνική ( λαπαροσκοπικά ή Ρομποτικά Υποβοηθούμενη Da Vinci ). Οι στόχοι του χειρουργείου είναι καταρχήν το βέλτιστο ογκολογικό αποτέλεσμα αλλά και η διατήρηση της εγκράτειας και της στυτικής λειτουργίας. Κατά το χειρουργείο αφαιρείται ο προστάτης με τις σπερματοδόχους κύστεις και αναστομώνεται η κύστη με την ουρήθρα. Είναι μια επιλογή που προτείνεται σε όλους τους ασθενείς με εκτοπισμένη ή τοπικά προχωρημένη νόσο στα πλαίσια πολυπαραγοντικής  αντιμετώπισης

(Multimodality Treatment) σε συνδυασμό με λεμφαδενικό καθαρισμό και διατήρηση των αγγείων νευρώδων δεματιών .

• Ακτινοβολία

Στην περίπτωση αυτή ακτινοβολείται η περιοχή του προστάτη και μπορεί να γίνει είτε εναλλακτικά του χειρουργείου σε τοπικά εκτοπισμένη νόσο, είτε συμπληρωματικά σε τοπικά προχωρημένη νόσο στα πλαίσια πολυπαραγοντικής  αντιμετώπισης .

• Ορμονοθεραπεία

Στην ορμονοθεραπεία γίνεται Άνδρο γονικός αποκλεισμός, ουσιαστικά χημικός ευνουχισμός και έχει απόλυτη ένδειξη στην αντιμετώπιση της μεταστατικής νόσου.

• Χημειοθεραπεία

Χρησιμοποιείται όταν πλέον τα καρκινικά κύτταρα αναπτύξουν αντοχή στην ορμονοθεραπεία και έχει θέση στην προχωρημένη μεταστατική νόσο.

Γρηγόριος Δελλής
MD, MSc, PhD, FEBU
Χειρούργος Ουρολόγος – Ανδρολόγος
Επιμελητής Ουρολογικής Κλινικής 251 ΓΝΑ
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών
dellis-urology.gr