Βρετανία : Απουσία ενημέρωσης προς τις χώρες της ΕΕ για σχεδόν 200 βιαστές και δολοφόνους

Την καταδίκη 109 δολοφόνων, 81 βιαστών και ενός άνδρα που κρίθηκε ένοχος και για τα δύο εγκλήματα από βρετανικά δικαστήρια παρέλειψε να κοινοποιήσει η Βρετανία στις χώρες προέλευσης των εγκληματιών που είναι κράτη-μέλη της ΕΕ. Αιτία για αυτό ήταν ένα τεράστιο υπολογιστικό σφάλμα, που στη συνέχεια συγκαλύφθηκε, όπως αποκαλύπτει η βρετανική εφημερίδα Guardian.

Τα πιο σοβαρά περιστατικά ανάμεσα στις συνολικά 112.490 καταδίκες για εγκλήματα δεν κοινοποιήθηκαν στις ενδιαφερόμενες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες για διάστημα οκτώ ετών, εξαιτίας ενός καταστροφικού υπολογιστικού σφάλματος, εγείροντας ανησυχίες ότι ανθρώπινες ζωές έχουν τεθεί σε κίνδυνο.

Το σκάνδαλο αφορά κυρίως άτομα διπλής υπηκοότητας, που σπανίως απελαύνονται ακόμη και αφού εκτίσουν μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης. Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ πιθανώς δεν γνωρίζουν αν οι εγκληματίες αυτοί, που καταδικάστηκαν στη Βρετανία, στη συνέχεια έχουν αφιχθεί εντός των συνόρων τους.

Η αποκάλυψη είναι ιδιαιτέρως επιβαρυντική για τη φήμη της Βρετανίας, οι αστυνομικές δυνάμεις της οποίας, όπως αναφέρει ο Guardian, αυτή τη στιγμή στηρίζονται στην καλή διάθεση συνεργασίας προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες, καθώς πλέον δεν έχουν το δικαίωμα εισόδου στις βάσεις δεδομένων της ΕΕ λόγω του Brexit.

Όπως αποκαλύπτει ο Guardian:

• Η αποτυχία συμμόρφωσης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία που υποχρεώνει σε ενημέρωση των κρατών μελών έγινε αρχικά αντιληπτή τουλάχιστον πριν από έξι χρόνια και ένα πρώτο σχέδιο επικαιροποίησης εκπονήθηκε την ίδια εποχή από την Υπηρεσία Ποινικού Μητρώου. Ωστόσο, δεν εφαρμόστηκε ποτέ εξαιτίας ανησυχιών για τις «επιπτώσεις στη φήμη» της Βρετανίας.
• Η απουσία ενημέρωσης αφορά μεταξύ άλλων και τις περιπτώσεις 191 ατόμων που καταδικάστηκαν είτε για ιδιαζόντως επαχθείς φόνους, ιδιαζόντως επαχθείς βιασμούς, φόνους εκ προ μελέτης, βιασμούς ανηλίκων και φόνους εξ αμελείας. Από αυτούς, οι 109 ήταν καταδικασμένοι δολοφόνοι, οι 81 βιαστές και «ένα πρόσωπο καταδικάστηκε και για τους δύο τύπους αδικημάτων».
• Τα κράτη-μέλη της ΕΕ ενημερώθηκαν για το πρόβλημα μόλις το περασμένο φθινόπωρο, μετά από δημοσίευμα του Guardian που αναφερόταν σε σχετική σύσκεψη της Υπηρεσίας Ποινικού Μητρώου. «Ίσως γνωρίζετε για την δημοσιογραφική κάλυψη από βρετανικά ΜΜΕ στη διάρκεια της χρονιάς, για έναν αριθμό κοινοποιήσεων που δεν εστάλησαν σε κράτη-μέλη της ΕΕ από τη στιγμή που εισήχθη το ευρωπαϊκό σύστημα πληροφοριών ποινικών μητρώων τον Απρίλιο του 2012», αναφέρει η επιστολή που απηύθυνε η υπηρεσία προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ. «Πρόκειται προφανώς για έναν σημαντικό αριθμό που θα έχει επιπτώσεις για εσάς».
• Από το σύνολο των 112.490 καταδικών στα δικαστήρια της Βρετανίας που δεν κοινοποιήθηκαν στα κράτη-μέλη της ΕΕ, έγγραφα δείχνουν ότι μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου είχαν γίνει καθυστερημένα ενημερώσεις για 81.706 υποθέσεις, εκ των οποίων 19.565 αφορούσαν την Πολωνία, 17.96 την Ιρλανδία, 12.466 τη Ρουμανία, σύμφωνα με το FOI. Η υπηρεσία ποινικών μητρώων της Βρετανίας ανέφερε ότι άλλες 7.100 ενημερώσεις πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα των δύο τελευταίων εβδομάδων.
• Η αποτυχία αφορά κυρίως άτομα με διπλή υπηκοότητα ή άτομα τα δακτυλικά αποτυπώματα των οποίων απουσιάζουν από τον αστυνομικό φάκελο. Όμως μια σειρά από άλλα προβλήματα του συστήματος επίσης έχουν οδηγήσει στην απουσία ενημέρωσης. Για παράδειγμα, η Πολωνία δεν ενημερώθηκε για 15 καταδίκες υπηκόων της, επειδή αυτές καταγράφηκαν κατά λάθος στο κεντρικό σύστημα της αστυνομίας της Βρετανίας ως ποινές που αφορούσαν άτομα από τις Νήσους Πιτκέρν.

Αξιωματούχοι επεσήμαναν το 2015 ότι το σύστημα ήταν επιρρεπές σε λάθη, με αρκετούς καταδικασμένους εγκληματίες να εμφανίζονται ως προερχόμενοι από μια μικροσκοπική ατόλη στον Ειρηνικό Ωκεανό, τη Νήσο Γουέικ, ενώ στην πραγματικότητα κατάγονταν από το Γουέικφιλντ, στο Δυτικό Γιορκσάιρ.

Το πρόβλημα δημιουργήθηκε από τον κεντρικό υπολογιστή της αστυνομίας, μια βάση δεδομένων που χρησιμοποιούνταν από οργανισμούς της αστυνομίας σε όλη τη Βρετανία και που βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Εσωτερικών. Το σύστημα αυτό δημιουργεί καθημερινά φακέλους βάσει των τελευταίων ενημερώσεων για νέες καταδίκες.

Στην περίπτωση που ο καταδικασθείς προέρχεται από μια άλλη χώρα, το Acro Criminal Records Office, ένα βρετανικό σώμα που είναι επιφορτισμένο με τον διεθνή διαμοιρασμό δεδομένων της αστυνομίας, είναι υποχρεωμένο βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας να ενημερώνει τις αστυνομικές αρχές στη χώρα προέλευσης του εγκληματία.

Πριν από έξι χρόνια, αξιωματούχοι συνειδητοποίησαν ότι υπήρχαν σοβαρά προβλήματα με το σύστημα και προειδοποίησαν το Υπουργείο Εσωτερικών. Σχετικά έγγραφα βρίσκονται στη διάθεσή του Guardian.

Ένα σημείωμα γραμμένο στις 10 Φεβρουαρίου του 2015 για τη στρατηγική σύσκεψη της Acro αποκαλύπτει ότι πολλοί από αυτούς τους φακέλους που θα έπρεπε να δημιουργούνται καθημερινά, στην πραγματικότητα δεν δημιουργήθηκαν ποτέ.

Όταν δεν υπήρχαν δακτυλικά αποτυπώματα ή ο εγκληματίας είχε διπλή υπηκοότητα, το σύστημα δεν κατάφερνε να δημιουργήσει φάκελο.

Επιπλέον, φάκελοι δεν δημιουργούνταν όταν οι εγκληματίες προέρχονταν από 49 μικρά κράτη και άλλα 92 κράτη που έχουν έκτοτε μετονομαστεί ή δεν υπάρχουν πια, όπως η Ροδεσία.

Η έκθεση καθιστά εμφανές ότι το πρόβλημα είχε γίνει γνωστό σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους του υπουργείου από έμπειρα στελέχη της Υπηρεσίας Ποινικών Μητρώων που είχαν ζητήσει «σημαντικά ποσά και πόρους για την επεξεργασία των χαμένων αρχείων».

Μια δεύτερη εσωτερική έκθεση της Acro δείχνει ότι ένα λεπτομερές «αίτημα αλλαγής» για τη διόρθωση του software της Acro είχε σταλεί στο Υπουργείο Εσωτερικών τον Ιανουάριο του 2017, όμως εντέλει η διόρθωση καθυστέρησε.

Η αστυνομία συνέχισε να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στην κυβέρνηση, όμως οι αστυνομικές υπηρεσίες της ΕΕ δεν ενημερώθηκαν για το γεγονός, παρά τη σχετική νομική υποχρέωση. Υπόμνημα της Acro από τον Μάιο του 2019 αναφέρει: «Υπάρχει μια νευρικότητα στο Υπουργείο Εσωτερικών γύρω από την αποστολή ιστορικών ενημερώσεων που φτάνουν μέχρι και το 2012 εξαιτίας των επιπτώσεων που θα είχε κάτι τέτοιο επί της φήμης της χώρας».

Μόνο μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου των χαμένων ενημερώσεων, που ήρθε στο φως από τον Guardian ένα χρόνο νωρίτερα, οι υπουργοί ενημέρωσαν το κοινοβούλιο και δεσμεύθηκαν να διορθώσουν το πρόβλημα. Εκείνη την εποχή, ο αριθμός των χαμένων ποινικών μητρώων εκτιμούνταν στα 75.000.

Η Σοφί ιν’τα Βελντ, μια Ολλανδή ευρωβουλεύτρια που ανήκει στην επιτροπή πολιτικών ελευθεριών, δικαιοσύνης και εσωτερικών υποθέσεων, δήλωσε: «Θα έρθει μια μέρα που ένας από αυτούς τους ανθρώπους θα διαπράξει κάποιο σοβαρό έγκλημα και τότε όλοι θα γίνουν πυρ και μανία και θα αναρωτιούνται: γιατί δεν ξέραμε τίποτα για αυτό;»

Η Ιν’τα Βελντ δήλωσε ακόμη ότι το σκάνδαλο εγείρει ερωτήματα για το κατά πόσον η Βρετανία θα συμμορφωθεί με τους όρους της συμφωνίας ασφαλείας και ανταλλαγής δεδομένων που συνάφθηκε στο πλαίσιο του Brexit.

«Ανησυχώ και είμαι εκνευρισμένη. Τι νόημα έχει να έχουμε μια συμφωνία αν πριν καλά-καλά στεγνώσει το μελάνι, δεν την ικανοποιούμε;», αναρωτιέται μιλώντας στον Guardian. «Ήδη η Βρετανία δεν ανταποκρινόταν στις υποχρεώσεις της όταν ήταν μέλος της ΕΕ και τώρα έχουμε ακόμη λιγότερους τρόπους να την αναγκάσουμε να το κάνει».

Ο Λόρδος Κένεντι του Σάουθγουαρκ, ένας σκιώδης υπουργός εσωτερικών, δήλωσε σχετικά: «Αισθάνομαι αποτροπιασμό για τα όσα αποκαλύπτονται και για την καταστροφική αποτυχία του υπουργείου εσωτερικών να ενημερώσει τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες για τους ανθρώπους που καταδικάστηκαν για τα πιο στυγερά εγκλήματα, όπως είναι οι δολοφόνοι και οι βιαστές».

«Η καταστροφή που προκλήθηκε για τη φήμη της βρετανικής αστυνομίας από αυτή την αποτυχία και τη συγκάλυψη δεν μπορεί να περιγραφεί».

Ένας εκπρόσωπος της βρετανικής κυβέρνησης, από την πλευρά του, ανέφερε: «Το υπουργείο εσωτερικών συνεργάζεται με την Acro προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα αναγκαία δεδομένα κοινοποιούνται στα κράτη-μέλη που επηρεάζονται από αυτά».

«Η πλειοψηφία τους έχει πλέον κοινοποιηθεί και επεξεργαζόμαστε τους υπόλοιπους φακέλους δεδομένων, που απαιτούν προσεκτική, αναλογική επεξεργασία. Τα άτομα που σχετίζονται με τα δεδομένα αυτά, έχουν στο σύνολό τους δικαστεί στη Βρετανία και έχουν λάβει τις ποινές που αναλογούν στα εγκλήματά τους».