Προσφυγικό : «Σκιές» στην έρευνα για την συμμετοχή της Frontex σε παράνομες επαναπροωθήσεις

H ειδική ομάδα της ΕΕ που ερευνά τις δράσεις της Frontex, όσο αφορά τις καταγγελίες για συμμετοχή σε περιστατικά επαναπροωθήσεων προσφύγων και μεταναστών, φαίνεται πως δεν κατάφερε να βρει, προς το παρόν, καμία σύνδεση του Οργανισμού με παράνομες ενέργειες.

Ωστόσο, διαπιστώνει ότι σε πέντε περιπτώσεις δεν μπορεί να έχει καθαρή εικόνα για τον ρόλο της.

Την ίδια στιγμή μια ακόμα ανατριχιαστική καταγγελία για επαναπροώθηση μικρών παιδιών έρχεται στην επιφάνεια από τον βρετανικό Independent.

Δύο παιδιά που ζητούν άσυλο απομακρύνθηκαν από στρατόπεδο προσφύγων στην Ελλάδα από αξιωματούχους, μεταφέρθηκαν στη θάλασσα όπου τους άφησαν μόνα τους να παρασυρθούν σε λέμβος μέχρι να βρουν τη γη, σύμφωνα με καταγγελία κατά της Αθήνας που κατατέθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι τουρκικές αρχές βρήκαν δύο Αφγανούς εφήβους, ηλικίας 15 και 16 ετών, να κολυμπούν κοντά στο Κουσάντασι στην τουρκική ακτή στις 9 Σεπτεμβρίου μετά την φερόμενη επαναπροώθηση.

Αναπάντητα ερωτήματα

Η έκθεση συντάσσεται από μια ειδική ομάδα εργασίας που έχει συσταθεί για να διερευνήσει ισχυρισμούς των μέσων ενημέρωσης ότι το προσωπικό, τα πλοία ή τα αεροσκάφη που συνεργάστηκαν με τον Frontex συμμετείχαν ή ήταν κοντά σε περισσότερα από δώδεκα περιστατικά επαναπροωθήσεων στα ελληνοτουρκικά σύνορα πέρυσι, κυρίως στο Αιγαίο Πέλαγος .

Το ζήτημα θα συζητηθεί στο διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού την Παρασκευή.

Η Frontex απέρριψε τις κατηγορίες σχετικά με τις επανπροωθήσεις και ισχυρίζεται μέσω της δικής της εσωτερικής έρευνας δεν μπορούσε να βρει αποδεικτικά στοιχεία για να τεκμηριώσει τους ισχυρισμούς. Η Ελλάδα, η οποία είναι υπεύθυνη για επιχειρήσεις που εμπλέκουν την Frontex στην επικράτειά της, αρνήθηκε επίσης αναφορές για push-backs.

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή ομάδα έρευνας, σε οκτώ υποθέσεις για τις οποίες κατηγορείται η Frontex, φαίνεται να μην προέκυψε σύνδεση μετά του Οργανισμού και των επαναπροωθήσεων.

Όσον αφορά όμως πέντε υποθέσεις, «δεν ήταν δυνατό να επιλυθούν πλήρως τα περιστατικά πέρα από κάθε λογική αμφιβολία».

Οι ανακριτές δεν μπόρεσαν να προσδιορίσουν εάν τα άτομα που εμπλέκονται στα πέντε περιστατικά συνελήφθησαν από τις τουρκικές αρχές ή έφτασαν με ασφάλεια στο ελληνικό έδαφος. «Δεν υπάρχει ένδειξη ότι κάποιος τραυματίστηκε ή έχασε τη ζωή του πέθανε σε σχέση με τα αντίστοιχα περιστατικά», ανέφερε η έκθεση.

Ο επικεφαλής της Frontex, Φαμπρίς Λεγκερί, είπε στους νομοθέτες της ΕΕ την Πέμπτη ότι «δεν βλέπω καμία τεκμηριωμένη παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε αυτήν την έκθεση». 

Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν ειδικοί από επτά ευρωπαϊκές χώρες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγινε έπειτα από ρεπορτάζ για ομαδικές επαναπροωθήσεις τον περασμένο Οκτώβριο από τους δημοσιογραφικούς οργανισμούς Bellingcat, Lighthouse Reports, Der Spiegel, ARD και TV Asahi.

Μερικά από τα φερόμενα περιστατικά συνέβησαν σε χαοτικές στιγμές στο Αιγαίο γύρω από τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2020, όταν η Τουρκία εκβιάζοντας την ΕΕ επέτρεψε σε χιλιάδες πρόσφυγες να κατευθυνθούν προς τα σύνορα με την Ελλάδα.

Σε μια από τις υποτιθέμενες υποθέσεις επαναπροώθησης στις 28-29 Απριλίου, μια ομάδα προσφύγων και μεταναστών λέγεται ότι επέστρεψε σε μια ακατάλληλη σωσίβια σχεδία χωρίς κινητήρα ή κουπιά και ρυμουλκήθηκε προς την Τουρκία από το νησί της Σάμου.

Ωστόσο η ευρωπαϊκή ομάδα δεν μπόρεσε να βρει αποδεικτικά στοιχεία ότι ο Frontex είχε εμπλακεί ή ότι είχε ενημερωθεί για αυτό.

Έρευνα της Spiegel για την εμπλοκή της Frontex

Σύμφωνα με την έρευνα, η Frontex βρισκόταν κοντά σε τουλάχιστον επτά από αυτά τα λεγόμενα pushbacks, σε ορισμένες περιπτώσεις οι Ευρωπαίοι συνοριοφύλακες σταμάτησαν ακόμη και τους ίδιους τους πρόσφυγες και στη συνέχεια τους παρέδωσαν στην ελληνική ακτοφυλακή.

Εσωτερικά έγγραφα σχετικά με τα περιστατικά που ερευνήθηκαν δείχνουν ότι η ελληνική ακτοφυλακή σταματά τα σκάφη προσφύγων, μερικές φορές τα περνάει με μεγάλη ταχύτητα, ρυμουλκεί τις μερικές φορές εντελώς γεμάτες βάρκες προς την Τουρκία και στη συνέχεια εγκαταλείπει τους ανθρώπους στη θάλασσα.

Η έκθεση δείχνει επίσης ότι η ηγεσία της Frontex το γνωρίζει αυτό. Αντίστοιχες εικόνες παρακολούθησης μεταδόθηκαν ζωντανά στα κεντρικά γραφεία του οργανισμού.

Οι ελληνικές αρχές ζήτησαν επανειλημμένα από την Frontex, σύμφωνα με την Spiegel, να μην παρατηρήσει τις ενέργειες από εναέρια μέσα. Όταν οι Ευρωπαίοι συνοριοφύλακες ήθελαν να αναφέρουν παραβιάσεις του νόμου στις επιχειρήσεις του Frontex, αυτό οδήγησε σε αντίσταση εντός του οργανισμού.