Θα έρθει η επόμενη πανδημία από τους ωκεανούς; 

Πάνω από 10 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών «πνίγουν» τις θάλασσές μας, κάθε χρόνο. Μόνο στη Μεσόγειο, υπολογίζεται ότι ξεβράζονται περίπου 200 τόνοι στις ακτές, σε ετήσια βάση…

Στον δε πυθμένα της «η πυκνότητα των πλαστικών απορριμμάτων μπορεί να φτάνει έως και 1 εκατομμύριο κομμάτια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο», αποκάλυψε ο Φρανσουά Γκαλγκανί, ωκεανογράφος και οικοτοξικολόγος στο Κέντρο Ifremer της Κορσικής, μιλώντας προ ημερών σε ετήσιο συνέδριο.

Για την ακρίβεια, οι ειδικοί κατέληξαν λίγο-πολύ στο συμπέρασμα ότι η μόλυνση των ωκεανών από πλαστικά είναι πλέον μη αναστρέψιμη…

Εντάσσουν μάλιστα το φαινόμενο σε αυτό που αποκαλούν «Ανθρωποκένιο». Έτσι περιγράφουν την τρέχουσα γεωλογική εποχή, όπου οι ενέργειες των ανθρώπων έχουν άμεσο και σημαντικό αντίκτυπο στο οικοσύστημα ολόκληρου του πλανήτη.

Ως μεγαλύτερη απειλή, θεωρούν – δικαίως – τα μικροπλαστικά: μικρά κομμάτια, κάτω των 5 χιλιοστών, που συνήθως προέρχονται από τον κατακερματισμό πλαστικών απορριμμάτων, όπως είναι οι σακούλες, τα μπουκάλια, τα συνθετικά υφάσματα και τα δίχτυα.

Εξαιτίας του μικροσκοπικού μεγέθους τους και της μακράς παρουσίας τους στους ωκεανούς, έχουν πια διεισδύσει σε κάθε θαλάσσιο οργανισμό – από τα κήτοι, έως το ζωοπλαγκτόν – και, μέσω αυτών, στην τροφική μας αλυσίδα.

Ειδικά στη θάλασσα, τα πλαστικά απορρίμματα γίνονται διπλά τοξικά, επισημαίνει στη γαλλική εφημερίδα Les Echos η οικοτοξικολόγος Ίκα Πολ-Ποντ. «Επειδή είναι υδροφοβικά», εξηγεί, «λειτουργούν σαν “σφουγγάρια ρύπανσης», απορροφώντας και συγκεντρώνοντας ρύπους που υπάρχουν στο θαλασσινό νερό, όπως υδρογονάνθρακες, φυτοφάρμακα και μέταλλα».

Ως εφιαλτικό συμπλήρωμα, έρχεται σε αυτό να προστεθεί αυτό που επιστημονικά αποκαλείται «plastisphere», σε ελεύθερη απόδοση «πλαστίσφαιρα»: ένα προσαρμοσμένο σε τεχνητό περιβάλλον οικοσύστημα, που φτιάζουν σαν «βιοφίλμ» γύρω από πλαστικά απορρίμματα εκατομμύρια μικροοργανισμοί και μακροοργανισμοί. Από βακτήρια, μύκητες και πρωτόζωα, έως φύκια, ασπόνδυλα και καρκινοειδή.

Το 2016, δύο Ολλανδοί βιολόγοι εντόπισαν στην «πλαστίσφαιρα» βακτήρια Vibrio, στην οικογένεια των οποίων ανήκει και αυτό που ευθύνεται για τη χολέρα.

Τρία χρόνια μετά, ερευνητές στην Ανταρκτική διαπίστωσαν κάτι ακόμη πιο ανησυχητικό: τα βακτήρια ήταν ιδιαίτερα ανθεκτικά απέναντι στα αντιβιοτικά.

Εάν λάβει κανείς υπόψη του ότι «τα πλαστικά παραμένουν στο περιβάλλον πολύ περισσότερο από τα βιοδιασπώμενα υλικά», τονίζει η Ίκα Πολ-Ποντ, τότε αντιλαμβάνεται ότι αυτά τα βακτήρια «μπορούν να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις, σε βάθος χρόνου».

Μοιραία, ο φόβος είναι ότι αυτά τα ξένα είδη, μεταφερόμενα από το ένα οικοσύστημα στο άλλο, τείνουν να εξελίσσονται σε μικροσκοπικούς ύπουλους «εισβολείς», που φέρνουν μαζί τους επικίνδυνα παθογόνα. Και – το χειρότερο – ανθεκτικά στα αντιβιοτικά…