«Ρόζμαρι» online για λίγες παραστάσεις

Ως η «μητέρα» όλων των δαιμονισμένων ταινιών εκεί έξω «Το μωρό της Ρόζμαρι» (1968) – ένα ορόσημο του σινεμά τρόμου – φαντάζει το ίδιο στοιχειωμένο και σατανικό ακόμα και σήμερα, 53 χρόνια μετά την πρώτη προβολή του.

«Το μωρό της Ρόζμαρι» του Πολάνσκι, η αγαπημένη ταινία του Στάνλευ Κιούμπρικ, είναι μια πειστική και τρομακτική ιστορία σατανισμού και εγκυμοσύνης που έχει πολλές αναγνώσεις και αγγίζει τόσα θέματα: την ψύχωση, την πατριαρχία, τη μητρότητα, το όριο λογικής και παραφοράς, τη φεμινιστική μελέτη, την αλήθεια και πραγματικότητα.

Ορμώμενο από αυτήν την ταινία, ένα σύνολο ηθοποιών, δημιουργεί ένα νέο αφήγημα. Μια σύγχρονη Ρόζμαρι, αναγκασμένη να ζήσει, καταναγκασμένη να πράξει, να περιοριστεί και να οριστεί σ ένα παρόν που αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Να επιβιώσει κόντρα σ΄ έναν τοξικό περίγυρο. Και στα δύο αφηγήματα – σε αυτό του Πολάνσκι και σε αυτό που παρουσιάζεται – τα ερωτήματα παραμένουν κοινά. Η γυναίκα αυτή κυοφορεί ένα σπόρο. Τον σπόρο της γέννησης ενός ανθρώπου; Ενός νέου Θεού; Ενός ιδεολογήματος; ή μιας βιβλικής καταστροφής;

Μια παράσταση «θέατρο σε μονό πλάνο», το project αποπειράται να ενώσει επί σκηνής τέσσερις αφηγηματικές γλώσσες: τη θεατρική, την κινηματογραφική, τη λογοτεχνική και τη μουσική. Η συνομιλία μεταξύ μουσικών και ηθοποιών μέσα από επαναλαμβανόμενα αυτοσχεδιαστικά ηχητικά μοτίβα δημιουργεί το μουσικό σύμπαν που ενέχει το θεατρικό δράμα και αντίστροφα.

Η λήψη σε ένα μόνο πλάνο, που ακολουθεί τους ηθοποιούς και τους μουσικούς και τη γενικότερη δράση της παράστασης, τοποθετεί το θεατή στη θέση των πρωταγωνιστών. Ο θεατής έχει έτσι την ευκαιρία να «ζήσει» οπτικά τα γεγονότα.

Ο ρεαλισμός συνάγεται από την κίνηση της κάμερας, καθώς το πλάνο απομακρύνεται, ζουμάρει και περιστρέφεται, όπως θα έκανε το ανθρώπινο μάτι, παρακολουθώντας τα γεγονότα από κοντά. Αυτό το είδος κινηματογράφησης καταργεί την απόσταση δίνοντας την εντύπωση ότι ανοίγει ένα παράθυρο στα γεγονότα.

O Μάρκος Παπαδοκωνσταντάκης και η Υβόννη Τζάθα μιλούν στο in.gr για την παράστασή στους.

Τι πραγματεύεται το θεατρικό έργο Ρόζμαρι; Ποιες είναι οι διαφορές σε σχέση με την ταινία;

Μάρκος: Την αιώνια μάχη του καλού και του κακού, τον αποκλεισμό που δέχεται το άτομο από τον κοινωνικό του περίγυρο, την καταπίεση του αδύναμου και την χειραγώγησή του από τον ισχυρό. Ενώ η ταινία αναρωτιέται αν πέθανε ο Θεός και νίκησε το κακό έναντι του καλού, εμείς διερευνούμε αν έχει επέλθει ο θάνατος του ίδιου του ανθρώπου.
Υβόννη: Η ταινία έχει πολλές αναγνώσεις, το ίδιο και η παράσταση. Εγώ στάθηκα περισσότερο στην καταπίεση που δέχεται η Ρόζμαρι και την ανάγκη της για απομόνωση από όσους την εκμεταλλεύονται για να ικανοποιήσουν τα συμφέροντά τους ως πιο ισχυροί. Οι διαφορές είναι πολλές, καθώς η ταινία τελικά δεν αποτελεί παρά μόνο μια αφορμή για την παράσταση.

Ποιους προβληματισμούς θίγει η θεατρική σας μεταφορά;

Μάρκος: Μια γυναίκα κυοφορεί ένα σπόρο. Ένα μελλοντικό ον. Το σπόρο ενός νέου θεού; ενός νέου ιδεολογήματος ή μιας βιβλικής καταστροφής; Ποιά είναι τα όρια μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας; Πως αλληλεπιδρούμε με τον υπαρκτό και ορατό κόσμο γύρω μας; Τι σημαίνει διαλεκτική μεταξύ των ανθρώπων; Με ποιόν τρόπο θα ανοίξουμε έναν τόπο που θα ορίζεται από δύο αξίες, τη σύμπραξη και τη δημιουργία;
Υβόννη: Η παράσταση και λόγω της θεματικής της, αλλά και με τον τρόπο που κινηματογραφείται, εστιάζει στο ρόλο της γυναίκας που φαίνεται ανίσχυρη μέχρι ένα σημείο από τα κοινωνικά στερεότυπα που της επιβάλλονται, εστιάζει επίσης στην πίστη όχι μόνο τη θρησκευτική, αλλά και την πίστη στα θέλω μας, στον εαυτό μας και στην τέχνη μας.

Ποιο είναι το προφίλ των ηρώων;

Μάρκος: Ένα νεαρό ζευγάρι τον Γκαί και τη Ρόζμαρι με ένα κοινό όνειρο. Την υποκριτική. Ένα ζευγάρι ηλικιωμένων, τη Μίνι και τον Ρόμαν, που καπηλεύονται αυτό το όνειρο. Αυτοί είναι οι βασικοί ήρωες του έργου.
Υβόννη: Έχουμε ένα νέο σε ηλικία ζευγάρι, τη Ρόζμαρι και τον Γκάι που παλεύει με τη σχέση του αλλά και με τα κοινωνικά και επαγγελματικά τους πρέπει. Ένα μεγαλύτερο σε ηλικία ζευγάρι, τον Ρόμαν και τη Μίνι, που ψάχνει την ευκαιρία να ζήσει μέσα από το νεότερο, εισβάλλει στις ζωές τους και τους χειραγωγεί. Αλλά και ένα τρίτο που ενεργεί σα καταλύτης μεταξύ των δύο πρώτων.

Τι αναφορές έχει στο σήμερα;

Μάρκος: Όλα τα θέματα είναι διαχρονικά και αναπάντητα. Βασική αναφορά στο σήμερα είναι η βίαιη συμπεριφορά του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο και η αποξένωση του ατόμου από τον κοινωνικό περίγυρο.
Υβόννη: Η παράσταση είναι δομημένη με τέτοιο τρόπο ώστε να αφορά κυρίως στο σήμερα. Ο χρόνος είναι παροντικός και τα προβλήματα που θίγονται διαχρονικά. Φαίνεται σα να μην έχουν βρει λύσεις οι προβληματισμοί του 1969 που γυρίστηκε η ταινία μέχρι και σήμερα.

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να έχει πάρει ο θεατής όταν δει την παράσταση;

Μάρκος: Δεν θα ήθελα ο θεατής να »φύγει» από την παράσταση με κάποιο μήνυμα. Δεν πιστεύω στα μηνύματα, θέλω να γεννηθούν ερωτήματα. Σε αυτά πιστεύω.
Υβόννη: Ελπίζω περισσότερο οι θεατές να βιώσουν την παράσταση. Να ξυπνήσουν μνήμες και ίσως να επιτευχθεί έστω και μια μικρή μετατόπιση

Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή;

Μάρκος: Δεν έχω αγαπημένη σκηνή, αγαπάω το όλον.
Υβόννη: Ο καθένας από τα παιδιά που παίζουν αλλά και οι μουσικοί μου έχουν χαρίσει και από μια αγαπημένη σκηνή.

Κάποια σκέψη με αφορμή τα γεγονότα των ημερών;

Μάρκος: Ένα συγνώμη από τον καθένα ξεχωριστά προς το σύνολο της κοινωνίας και προς τον εαυτό του για να συνεχίσουμε.
Υβόννη: Πίστη στην τέχνη.