Βιασμός και σεξουαλικά εγκλήματα κατά ανηλίκων

Θα κάνω καταρχήν κάποιες νομικές παρατηρήσεις (επ’ ευκαιρία της υποθέσεως του συλληφθέντος πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου για το αποδιδόμενο σε αυτόν αδίκημα του βιασμού κατά συρροή). Τι εννοώ; H προκαταρκτική εξέταση είναι δυνατό – επί κακουργημάτων – να τελειώσει και χωρίς να δώσει «εξηγήσεις» ο ύποπτος, με βάση τη νέα ρύθμιση του άρθρου 244 παρ.2 του ΚΠΔ. Είναι μια αρνητική ρύθμιση, αλλά πάντως ισχύει και είναι προφανές ότι στην παραπάνω διάταξη «στηρίχθηκε» η αρμόδια εισαγγελική αρχή (και δεν κάλεσε τον συλληφθέντα για παροχή εξηγήσεων). Επιπλέον: Εναντίον του εντάλματος σύλληψης δεν επιτρέπεται προσφυγή (πράγμα το οποίο είναι γνωστό και στους άπειρους φοιτητές μιας Νομικής Σχολής).

Υπό την έννοια τούτη δεν βλέπω σε θεωρητικό επίπεδο να έχουν διαπραχθεί μέχρι στιγμής κάποιες δικονομικές παρατυπίες.

Ωστόσο μετά τον απίστευτο ορυμαγδό των καταγγελιών που έχουν γίνει εναντίον κάποιων γνωστών και καταξιωμένων καλλιτεχνών για βιασμούς ή άλλα απεχθή εγκλήματα κατά ανηλίκων είναι σαφές ότι το ζήτημα τούτο δεν αφορά μόνο ένα άτομο, αλλά είναι ευρύτερο.

Και το απλό ερώτημα το οποίο έρχεται στα χείλη πολλών απλών ανθρώπων είναι το εξής: πώς είναι δυνατό καταξιωμένοι καλλιτέχνες ή μορφωμένοι άνθρωποι να υιοθετούν τέτοιες πολιτισμικά αποτρόπαιες συμπεριφορές που θυμίζουν τις χυδαίες σεξουαλικές περιγραφές του Μαρκήσιου Ντε Σάντ (αν βεβαίως επαληθευθούν οι επίμαχες καταγγελίες);

Η απάντηση έχει δοθεί – εδώ και καιρό – από τον μεγάλο άγγλο φιλόσοφο Τζορτζ Στάινερτ. Δηλαδή, ότι πολλές φορές κάποια φανερά χαρίσματα μιας μορφωτικής ευφυίας ή μιας καλλιτεχνικής λεπτότητας είναι δυνατό να συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο με μια βάρβαρη ή εκχυδαϊσμένη ατομική συμπεριφορά.

Επομένως, η καταξίωση δεν αποκλείει την υιοθέτηση μιας τερατώδους κοινωνικής συμπεριφοράς από ορισμένους καλλιτέχνες («Στάινερτ, Η βαρβαρότητα της άγνοιας»).

Ωστόσο αυτό το βαθύτερο θέμα «αδικήθηκε» έντονα κατά τη συζήτηση η οποία έγινε στη Βουλή, αφού ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και άλλοι προσπάθησαν να αποδώσουν απλώς στην υπουργό Πολιτισμού κάποιες πολιτικές ευθύνες (λόγω του ότι είχε προσλάβει, άνευ διαγωνισμού, τον συλληφθέντα για βιασμούς κατά συρροή καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου). Οι κυβερνητικές ευθύνες μπορεί όντως να υπάρχουν. Αλλά όταν «κομματικοποιείται» απαράδεκτα ένα ζήτημα το οποίο αφορά τα χυδαία πολιτισμικά πρότυπα των «ανθρώπων που έχουν εξουσία» στους διάφορους εργασιακούς χώρους, τότε είναι σαφές ότι κάποιοι διακατέχονται απλώς από την κομματική τους τύφλωση!

Τέλος, ενόψει των ανωτέρω καταγραφών, τίθεται ένα σημαντικό νομικό ζήτημα: Μήπως με άλλα λόγια είναι αναγκαίο να διευρυνθεί ο χρόνος της παραγραφής -ιδίως – των «σεξουαλικών αδικημάτων» τα οποία στρέφονται κατά των ανηλίκων; Το ζήτημα τούτο είχε επανέλθει στην επιφάνεια ιδίως μετά την αποκάλυψη του διεστραμμένου σκανδάλου της σεξουαλικής κακοποίησης πολλών παιδιών από τους ιερείς της Καθολικής Εκκλησίας.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πιστεύω ειλικρινά, ότι στο ζήτημα τούτο είναι απαραίτητο να υιοθετήσουμε την «ισορροπημένη λύση» την οποία προσφέρει o γερμανικός Ποινικός Κώδικας. Δηλαδή ο ανήλικος να έχει τη δυνατότητα να καταγγέλλει τον βιασμό (ή άλλα «σεξουαλικά εγκλήματα») μέχρι τη συμπλήρωση των 30 ετών. Το συμπέρασμα; Η Δικαιοσύνη ας κάνει «τη δουλειά της» και ας παλέψουμε για να αλλάξουν τα χυδαία πολιτισμικά πρότυπα των ανθρώπων που έχουν εξουσία στους διάφορους εργασιακούς χώρους.

Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ