Η Τουρκία είναι απομονωμένη στην Ανατολική Μεσόγειο

Της Μαρίας Βασιλείου

Η επίσκεψη Μπορέλ στη Μόσχα και η υπόθεση Ναβάλνι αναδεικνύουν πόσο βαθύ είναι το χάσμα στις σχέσεις ΕΕ – Ρωσίας, αλλά καμία πλευρά δεν θέλησε να προκαλέσει ρήξη, επισημαίνει ο Αντρέι Κορτούνοφ, γενικός διευθυντής του Ρωσικού Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων (RIAC), στη συνέντευξή του μέσω Skype στα «ΝΕΑ». Ο ρώσος ειδικός τοποθετεί χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών στις διερευνητικές επαφές Αθήνας – Αγκυρας και στην προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλίων για το Κυπριακό. Για τις σχέσεις Ρωσίας – Ελλάδας εκτιμά ότι παρά τις οπισθοδρομήσεις παραμένουν διαχρονικά καλές, ενώ λέει ότι «είναι κρίμα» να απουσιάζει ο Βλαντίμιρ Πούτιν από τους εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.

«Η επίσκεψη Μπορέλ και η υπόθεση Ναβάλνι δείχνουν το βαθύ χάσμα για το πώς προσεγγίζουν ΕΕ και Ρωσία τις διμερείς τους σχέσεις. Η ΕΕ θεωρεί ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα και η πολιτική ελευθερία είναι μέρος της διμερούς σχέσης και θα πρέπει να συζητούνται αν η Ρωσία παραβιάζει ανθρώπινα δικαιώματα ή κακοδιαχειρίζεται τους πολίτες της. Η θέση της Ρωσίας είναι ότι η ΕΕ δεν πρέπει να παρεμβαίνει σε εσωτερικά θέματα. Ο Μπορέλ έθεσε το ζήτημα ειδικά μετά τις σχετικές δηλώσεις Μέρκελ και Μακρόν και ο Λαβρόφ εξέφρασε τη ρωσική θέση. Η επίσκεψη δεν ήταν επιτυχής. Υπήρξαν υπερβολικές δηλώσεις, αλλά καμία πλευρά δεν θέλησε να διακόψει τις σχέσεις» δηλώνει ο Κορτούνοφ, τονίζοντας ότι υπήρξε προσπάθεια να υποβαθμιστεί η κρίση, ενώ οι κυρώσεις της ΕΕ ήταν το ελάχιστο δυνατόν. «Είναι περισσότερο συμβολικές και σίγουρα δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των υποστηρικτών του Ναβάλνι» συμπληρώνει, προβλέποντας ότι θα διατηρηθεί η υφιστάμενη κατάσταση μεταξύ ΕΕ – Ρωσίας. Σχετικά με τον αγωγό Nord Stream εκτιμά ότι «το μέλλον του εξαρτάται περισσότερο από τις σχέσεις ΗΠΑ – Γερμανίας, και όχι από τις σχέσεις ΕΕ – Ρωσίας» προβλέποντας ευελιξία από την πλευρά Μπάιντεν και παραχωρήσεις από το Βερολίνο. «Ο αγωγός θα προχωρήσει, αλλά θα υπάρξουν συμβιβασμοί στη λειτουργία του. Iσως να σταματά η παροχή γκαζιού σε περίπτωση μη καλής συμπεριφοράς της Ρωσίας. Η Gazprom δεν θα λάβει ό,τι προέβλεπε».

Η Τουρκία

Oσον αφορά την Aνατολική Μεσόγειο, ο Κορτούνοφ, ο οποίος θα συμμετάσχει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, ξεκαθαρίζει ότι η Ρωσία δεν υποστηρίζει τη συμφωνία Αγκυρας – Σάρατζ για τη χάραξη ΑΟΖ, βλέπει θετικά τη σταθερή αλλά εύθραυστη κατάσταση στη Λιβύη, ωστόσο δεν προβλέπει πολιτική λύση σύντομα. «Υπό πολλές πτυχές η Τουρκία είναι απομονωμένη στην Ανατολική Μεσόγειο καθώς οι διεκδικήσεις της στην υφαλοκρηπίδα της Μεσογείου είναι υπερβολικές και δεν σέβονται τα συμφέροντα των άλλων χωρών» τονίζει, χαρακτηρίζοντας «πρόβλημα» την απομόνωση της Αγκυρας. «Ως χώρα της περιοχής θα ήταν καλύτερο να έχει θέση στο τραπέζι, αλλά δεν έχει δύναμη βέτο στην περιοχή και δεν πρέπει να επιβάλλει τη βούλησή της σε άλλες χώρες».

Οι διαπραγματεύσεις

Για τις διερευνητικές επαφές Αθήνας – Αγκυρας εκτιμά ότι δεν θα επιλύσουν τα θεμελιώδη προβλήματα μεταξύ των δύο χωρών, αλλά μπορεί να βοηθήσουν να υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια και πιο ξεκάθαρη κατανόηση των συμφερόντων τους. «Το ζήτημα δεν είναι να υπάρξει τελική επίλυση των διαφορών, αλλά περισσότερο να αποφευχθεί ακούσια κλιμάκωση ή ακόμη και σύρραξη, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε παρεξήγηση και στα χειρότερα σενάρια». Ο επικεφαλής του RIAC, που συνδέεται με το υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας, προβλέπει ότι «θα παραταθεί η τωρινή αποκλιμάκωση, αλλά θα πρέπει να γίνει πιο δυναμική και λιγότερο εύθραυστη με μέτρα αμοιβαίας εμπιστοσύνης, πρόσθετες γραμμές επικοινωνίας σε πολλά επίπεδα, διπλωματικό, στρατιωτικό, διαβουλεύσεις σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, και την ίδια στιγμή να υπάρξει περισσότερη φαντασία από μη κρατικούς φορείς για προτάσεις πέρα από τον άμεσο στόχο των διερευνητικών».

Το Κυπριακό

Σε ανάλογο τόνο απαντά για τις προσπάθειες επανέναρξης των συνομιλιών για το Κυπριακό. «Αν η ελληνική πλευρά στην Κύπρο δεν υποστηρίξει τη λύση των δύο κρατών, τότε δεν θα υπάρξει αποτέλεσμα. Ο Ερντογάν πιέζει για τη δημιουργία δύο κρατών, διότι θα είναι μια μεγάλη πολιτική νίκη για αυτόν, είναι μέρος των πολιτικών του φιλοδοξιών, και θα ήθελε να δώσει στη Βόρεια Κύπρο νομιμότητα. Αν το κάνει ενάντια στη βούληση των Ελληνοκυπρίων, τότε θα υπάρξουν καταστροφικές συνέπειες για τις σχέσεις των δύο κοινοτήτων, ενώ η οντότητα δεν θα αναγνωριστεί πέρα από την Τουρκία. Αλλες χώρες δεν θα είναι διατεθειμένες να αναγνωρίσουν το ψευδοκράτος, αν γίνει μονομερώς από την Τουρκία, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Κύπρου και της ΕΕ» λέει ο Κορτούνοφ. Εκτιμά, μάλιστα, ότι η ελληνική πλευρά φαίνεται να αποδέχεται το τωρινό καθεστώς. «Δεν είναι έτοιμοι να λάβουν τελικές αποφάσεις» λέει, χωρίς να αποκλείει ότι κάποια στιγμή μπορεί να υπάρξει ευκαιρία εθνικής συμφιλίωσης και ενοποίησης του νησιού. «Δεν χρειάζεται να υπάρξει βιασύνη προς τη λύση των δύο κρατών, μπορεί να περιμένει η ελληνική πλευρά μέχρι να εξαντληθούν όλες οι ευκαιρίες» προτείνει.

Ελλάδα και Ρωσία

Για τις ελληνορωσικές σχέσεις λέει ότι «Ρωσία και Ελλάδα έχουν μακρά ιστορία φιλίας και διαχρονικά υποστήριζαν η μία την άλλη. Δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές, παρότι τα τελευταία χρόνια υπήρξαν οπισθοδρομήσεις». Εκτιμά ότι θα πρέπει να υπάρξει καλύτερη διαχείριση των προσδοκιών από τις δύο πλευρές. «Οι προσδοκίες μας είναι υψηλές. Στη Μόσχα πιστεύουν ότι θα πρέπει η Ελλάδα να βάλει τη Ρωσία πάνω από τους άλλους, ίσως στην Αθήνα εκτιμούν ότι η Ρωσία θα πρέπει να επιδεικνύει καλύτερη διάθεση, ώστε να διαφοροποιείται έναντι των κυρώσεων εις βάρος της, αλλά τα θεμέλια της σχέσης παραμένουν, ό,τι και να γίνει». Ερωτώμενος για την άρνηση του ρώσου προέδρου να παραστεί στους εορτασμούς των 200 χρόνων ελληνικής ανεξαρτησίας, απαντά: «Θα συμβούλευα τον Πούτιν ότι ο εορτασμός είναι σημαντικός. Η Ρωσία έπαιξε κρίσιμο ρόλο και, παρά τα προβλήματα, θα ήταν καλό να επισκεφτεί την Αθήνα για τον εορτασμό. Δεν γνωρίζω τον λόγο της μη συμμετοχής, ίσως να μην το επιτρέπει το πρόγραμμά του. Είναι κρίμα».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ