Στις αρχές Ιανουαρίου, ένας πασίγνωστος άνδρας, που γεννήθηκε στο αυστριακό χωριό Ταλ, ανάρτησε ένα βίντεο οκτώ λεπτών γύρω από την εισβολή στο Καπιτώλιο. Το ένα πράγμα φέρνει το άλλο, προειδοποίησε, δίνοντας έμφαση στο γεγονός ότι μιλά από προσωπική εμπειρία: «Μεγάλωσα στην Αυστρία».

Η υπεράσπιση της δημοκρατίας και των θεσμών της από τον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ, παρουσία του σπαθιού που κράδαινε ως «Κόναν», περιλάμβανε έναν παραλληλισμό με τη Νύχτας των Κρυστάλλων, τον Νοέμβριο του 1938, όταν συμμορίες επιτέθηκαν σε Εβραίους σε ολόκληρο το Ράιχ, από το Βερολίνο μέχρι τη Βιέννη. Το βίντεο συγκέντρωσε δεκάδες εκατομμύρια προβολές σε όλο τον κόσμο, όμως όπως εξηγεί ο Φίλιπ Σάντς, καθηγητής νομικής στο UCL και συγγραφέας του βιβλίου «The Ratline: The Exalted and Mysterious Death of a Nazi Fugitive», ελάχιστα από αυτά αφορούσαν την Αυστρία.

Ο Σβαρτσενέγκερ υπήρξε πολύ αποκαλυπτικός, μιλώντας για μια παιδική ηλικία με την παρέα «διαλυμένων ανδρών που έπνιγαν στο ποτό τις ενοχές τους για τη συμμετοχή τους στο πιο σατανικό καθεστώς της ιστορίας».


Ήταν συνηθισμένοι άνθρωποι, δήλωσε, όχι απαραιτήτως εξαιρετικά αντισημίτες ή ναζιστές, άνθρωποι που απλώς «ακολούθησαν το ρεύμα». «Ποτέ δεν έχω μιλήσει τόσο ανοιχτά για αυτό, γιατί πρόκειται για μια επώδυνη ανάμνηση», συνέχισε, συστήνοντάς μας τον δικό του, αλκοολικό, βίαιο πατέρα. Πώς εξήγησε ο Σβαρτσενέγκερ αυτή τη συμπεριφορά; Βάσει του πόνου από των τραυμάτων του πολέμου ή ίσως «των πραγμάτων που είδαν ή έκαναν».

Των πραγμάτων που έκαναν. Αυτή η φράση παραπέμπει σε πράγματα σκοτεινά. Ο Σβαρτσενέγκερ παρέλειψε να αναφέρει ότι ο λόγος που τα γνωρίζει, είναι το γεγονός ότι και ο πατέρας του υπήρξε μέλος του ναζιστικού κόμματος. Όπως σημειώνει ο Σαντς, στο άρθρο του στον New Yorker, αυτού του είδους η σιωπή, μαζί με τα «ψέματα και ψέματα και ψέματα» στα οποία αναφέρθηκε ο Σβαρτσενέγκερ, αποτελούν ακόμη τα βασικά μέσα με τα οποία η Αυστρία διαχειρίζεται το παρελθόν της.

Ο Σαντς συγκρίνει την περίπτωση του πατέρα του Σβαρτσενέγκερ με εκείνη της οικογένειας του Ότο Βέχτερ, του υψηλόβαθμου ναζιστή αξιωματικού που δεν συνελήφθη ποτέ. Το υλικό για το βιβλίο του γύρω από τον ναζί, που πέθανε υπό μυστηριώδεις συνθήκες στην Ρώμη, πριν προλάβει να βρει καταφύγιο στη Λατινική Αμερική, όπως και τόσοι και τόσοι άλλοι ομοϊδεάτες του πριν από αυτό, παραχωρήθηκε στον Σαντς, από τον γιο του Βέχτερ, Χορστ.

Όπως αναφέρει στο άρθρο του στον New Yorker ο Σαντς, αν και η σύζυγος του Βέχτερ, Σάρλοτ, είχε αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής της στην αποκατάσταση της μνήμης του νεκρού συζύγου της, ο Χορστ πίστευε ακράδαντα ότι ο πατέρας του ήταν όντως ναζί.

Όμως αρνείται πεισματικά την οποιαδήποτε εμπλοκή του στο Ολοκαύτωμα, παρά τα αμέτρητα στοιχεία που την αποδεικνύουν – μεγάλο μέρος των οποίων ήταν κρυμμένο στις χιλιάδες σελίδες προσωπικής αλληλογραφίας του πατέρα του, που ο ίδιος παραχώρησε στον Σαντς.

Η αποκάλυψη της σκοτεινής ιστορίας της οικογένειας μέσα από το βιβλίο του Σαντς προκάλεσε αγωνίες και τριγμούς. Όμως ο Χορστ, παρόλο που βρήκε το βιβλίο «απαίσιο» δεν μετάνιωσε ποτέ για τα όσα είπε και έδειξε στον Σαντς. Μάλιστα, τον περασμένο Οκτώβριο, ζήτησε από το Μουσείο Μνήμης του Ολοκαυτώματος να αναρτήσει το οικογενειακό αρχείο. Επιπλέον, οι δύο άνδρες συζήτησαν για το βίντεο του Σβαρτσενέγκερ. Το βίντεο άρεσε στον Χορστ, όχι όμως και το σπαθί: «Μείνετε μακριά από τα όπλα, γιατί προσελκύουν τη βία».

Από την πλευρά της, η Μαρί-Τερές Άρνμπομ, μια ιστορικός και δισεγγονή του Ρόμπερτ Βίντερσταϊν, ο οποίος είχε χάσει τη θέση του ως ανώτατος εισαγγελέας της Αυστρίας εξαιτίας του Βέχτερ και στη συνέχεια συνελήφθη και απελάθηκε, δήλωσε:

«Είναι απολύτως φυσιολογικό στο πλαίσιο των αυστριακών συγκειμένων. Κανείς δεν θα δήλωνε ποτέ ανοιχτά ότι ο πατέρας του ήταν ναζί». Αφού έκανε μια παύση, συνέχισε λέγοντας: «Όμως, τρομερό! Ήταν τόσο ανοιχτός – ήταν πολύ εντυπωσιακό, πολύ ασυνήθιστο».

Ο Σαντς επιχείρησε να προσεγγίσει και τον Σβαρτσενέγκερ. Ο προσωπάρχης του, Ντάνιελ Κέτσελ, που είχε επιμεληθεί ένα προσχέδιο της ανακοίνωσης του βίντεο, ανταποκρίθηκε άμεσα. Η αλήθεια για τον πατέρα του Σβαρτσενέγκερ «υπονοήθηκε εντόνως», υποστήριξε και αυτή η αλήθεια είναι ένα ζήτημα που μερικές φορές κάνει τον Σβαρτσενέγκερ «να σκοτεινιάζει».

Πράγματι, χρόνια πριν, ο Σβαρτσενέγκερ ζήτησε από τον Σάιμον Βίσενταλ να διερευνήσει την ιστορία του πατέρα του. Ο Κέτσελ θεωρεί ότι οι λέξεις που επιλέχθηκαν αντανακλούν το υποσυνείδητο του Σβαρτσενέγκερ, όμως υπάρχει περίπτωση να αποτελούν μια αντανάκλαση του υποσυνειδήτου του… λογογράφου του.

«Για εμάς που έχουμε δουλέψει μαζί του για τόσο καιρό», εξηγεί ο Κρέτσελ, το παρελθόν της οικογένειας του πρώην κυβερνήτη «ήταν γνωστό».

Το παρελθόν και οι αλήθειες του είναι φορτία που φέρονται μέχρι να έρθει η στιγμή της αντιμετώπισής τους. «Αυτά που μας στοιχειώνουν δεν είναι νεκρά, είναι τα κενά που άφησαν μέσα μας τα μυστικά των άλλων», έγραφε ο Νίκολας Άμπραχαμ, ο διακεκριμένος ψυχαναλυτής της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας. Στη Βιέννη, και σε άλλα μέρη του κόσμου, τα φαντάσματα είναι ακόμη ζωντανά.

Headlines