Τι συμβαίνει, τελικά, με το εμβόλιο της AstraZeneca;

Ανάμεσα στα εμβόλια που κυκλοφορούν, αναμφίβολα αυτό που έχει την πρωτοκαθεδρία όσον αφορά στις αντιδράσεις και τις αμφιβολίες που έχει προκαλέσει είναι αυτό που κατασκεύασαν η βρετανο-σουηδική φαρμακευτική AstraZeneca και το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Θα έλεγε, μάλιστα, κανείς ότι είναι περισσότερες και από εκείνες που αφορούν στο ρωσικό Sputnik-V, το οποίο βρίσκεται στο στόχαστρο και για γεωπολιτικούς λόγους.

Αρχικά, το πρόβλημα έδειξε να επικεντρώνεται στις καθυστερήσεις που έχει ανακοινώσει η εταιρεία αναφορικά με τις παραδόσεις των συμφωνηθέντων με την ΕΕ δόσεων. Η πιο πρόσφατη περιορίζει στα 30 εκατ. τις δόσεις που θα παραδοθούν μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου – αριθμός που είναι κατά 10 εκατ. μικρότερος σε σύγκριση με τον αντίστοιχο που είχε ανακοινωθεί τον προηγούμενο μήνα και αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο αυτού που προβλέπει το σχετικό συμβόλαιο.

Όπως είναι ήδη γνωστό, η εξέλιξη αυτή έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση των Βρυξελλών (που είναι οργισμένη επίσης με τις κυβερνήσεις Βρετανίας και ΗΠΑ) και μιας σειράς κυβερνήσεων. Ανάμεσά τους και της ιταλικής, η οποία ήταν από τις πρώτες που προχώρησε σε εμπάργκο εξαγωγών του συγκεκριμένου εμβολίου.

Μήπως δεν είναι ασφαλές;

Αυτή, όμως, είναι μόνο η μία πλευρά. Η άλλη – και προφανώς η πιο σημαντική – έχει να κάνει με τις «σκιές» που έχουν δημιουργηθεί όσον αφορά στην ασφάλεια του συγκεκριμένου εμβολίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μέχρι στιγμής, δέκα χώρες της Ευρώπης έχουν ανακοινώσει ότι αναστέλλουν προσωρινά τους εμβολιασμούς με το συγκεκριμένο σκεύασμα.

Πρόκειται για τις Αυστρία, Δανία Λουξεμβούργο, Ιταλία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία, Νορβηγία και Ισλανδία, οι κυβερνήσεις των οποίων έλαβαν τη σχετική απόφαση μετά από αναφορές για θρομβοεμβολικά περιστατικά (και κάποιους θανάτους) σε ανθρώπους που έχουν ήδη λάβει τουλάχιστον μία δόση του. Όσο για την Ελβετία, δεν έχει καν εγκρίνει τη χρήση του και σχεδιάζει να εξάγει τα 5 περίπου εκατ. δόσεις που έχει παραγγείλει.

Η αλήθεια, βεβαίως, είναι πως τρεις από τις μεγάλες χώρες της Ευρώπης – Γερμανία, Γαλλία και Ισπανία – στηρίζουν το συγκεκριμένο εμβόλιο. «Όλα όσα γνωρίζουμε μέχρι στιγμής οδηγούν στο συμπέρασμα πως τα οφέλη από το εμβόλιο είναι μεγαλύτερα από τους κινδύνους», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Γερμανός υπουργός Υγείας, Γενς Σπαν.

Τη συνέχιση της χορήγησης του συγκεκριμένου εμβολίου συνέστησαν και οι γαλλικές αρχές, ενώ οι αντίστοιχες ισπανικές ανακοίνωσαν ότι έχουν χορηγήσει ήδη όλες τις δόσεις που έχουν παραλάβει, χωρίς να διαπιστωθεί κάποια αύξηση στις γνωστές ή μη παρενέργειες.

Δεν είναι αυξημένες οι θρομβοεμβολές

Από την πλευρά του, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκου σημείωσε επίσης πως δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι το εμβόλιο των AstraZeneca και πανεπιστημίου της Οξφόρδης είναι μη ασφαλές. «Τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των θρομβοεμβολικών επεισοδίων μεταξύ των εμβολιασμένων ατόμων δεν είναι υψηλότερος αυτού που έχει παρατηρηθεί στον γενικό πληθυσμό» αναφέρει η ευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή.

Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να σημειωθεί ότι, με νεότερη ανακοίνωσή του, ο ΕΟΦ σημείωσε πως σοβαρές αλλεργίες θα πρέπει να προστεθούν στον κατάλογο των ενδεχόμενων παρενεργειών του εμβολίου, έπειτα από αντιδράσεις αυτού του τύπου που εντοπίσθηκαν στο Ηνωμένο Βαασίλειο. Αναφέρει δε πως «συνέστησε να επικαιροποιηθούν οι πληροφορίες για το προϊόν ώστε να περιλάβουν ως παρενέργειες την αναφυλαξία και την υπερευαισθησία (αλλεργικές αντιδράσεις)».

Την πιο ουσιαστική «ψήφο εμπιστοσύνης» πήρε όμως το συγκεκριμένο εμβόλιο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. «Είναι σημαντικό να καταλάβουν όλοι ότι θα πρέπει να συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε το εμβόλιο της AstraZeneca» δήλωσε η εκπρόσωπος του ΠΟΥ, Μάργκαρετ Χάρις.

Ανάλογες δηλώσεις έκανε ένας από τους κορυφαίους παράγοντες της ιατρικής κοινότητας της Αυστρίας, έστω κι αν η χώρα συγκαταλέγεται σε εκείνες που έχουν αναστείλει τη χορήγηση του εμβολίου. «Στην Αγγλία δέκα εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εμβολιαστεί με το AstraZeneca, στην υπόλοιπη Ευρώπη πέντε εκατομμύρια, και θα έπρεπε να ήταν πολύ αισθητό αν υπήρχε μια σύνδεση», είπε ο πρόεδρος του Ιατρικού Επιμελητηρίου, Τόμας Σέκερες.

Η ίδια η AstraZeneca αναφέρει σε ανακοίνωσή της: «Ανάλυση των δεδομένων ασφάλειας για περισσότερες από 10 εκατομμύρια καταγραφές δεν έχει δώσει καμία ένδειξη αυξημένου κινδύνου πνευμονικής εμβολής ή θρόμβωσης σε συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα, φύλο, παρτίδα ή συγκεκριμένη χώρα. Μάλιστα, ο παρατηρούμενος αριθμός των επεισοδίων αυτού του είδους είναι σημαντικά χαμηλότερος μεταξύ των εμβολιασμένων συγκριτικά με τον αριθμό που θα αναμενόταν στον γενικό πληθυσμό».

Η ζημιά έχει γίνει

Παρ’ όλα αυτά, η ζημιά μοιάζει να έχει ήδη γίνει. Η «φήμη» του εμβολίου στο οποίο η Ευρώπη είχε ποντάρει πολλά – ειδικά καθώς είναι το φτηνότερο (μόλις 2,5 δολάρια) και αποθηκεύεται σε συνθήκες οικιακού ψυγείου – έχει πληγεί, κάτι που αποτυπώνεται τόσο στις δημοσκοπήσεις όσο και στην απροθυμία πολλών πολιτών να το προτιμήσουν έναντι των άλλων.

Το ερώτημα είναι ποιους ωφελεί αυτό. Σίγουρα, όχι τους λαούς, οι οποίοι (πλην των αρνητών) περιμένουν τα εμβόλια ως μάνα εξ ουρανού, για να βγουν μια ώρα νωρίτερα από το τούνελ.

Ενδεχομένως, όμως, να ωφελεί εκείνους οι οποίοι εξαρχής δεν είχαν δει με καλό μάτι τη συμφωνία συνεργασίας που έχουν υπογράψει η AstraZeneca και το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης με το ρωσικό ερευνητικό ινστιτούτο που παρασκευάζει το Sputnik.