Το κόστος της βίας

Ενας γερμανός φίλος με πολλά χρόνια στα δημοκρατικά κινήματα διηγείται συχνά μια ιστορία από τα νιάτα του, τη δεκαετία του 1960 στο τότε Δυτικό Βερολίνο. Επειτα από άγρια επεισόδια με πολλές σπασμένες βιτρίνες, ο φίλος μου, φοιτητής οργανωμένος στη ριζοσπαστική Αριστερά, συνελήφθη και μαζί με άλλους παραπέμφθηκε στη δικαιοσύνη. Η τεκμηρίωση της συμμετοχής του είχε γίνει από την ανάλυση της εικόνας που είχαν καταγράψει κάμερες της αστυνομίας. Εκτός από τη φυλάκιση, αντιμετώπιζε και χρηματική ποινή που κάλυπτε το ύψος της ζημιάς – κι αυτή η ποινή έτσουζε περισσότερο. Ο φίλος μου τη γλίτωσε επειδή είχε (έχει) έναν δίδυμο αδελφό με τον οποίο έμοιαζαν (μοιάζουν) εντυπωσιακά κι ο οποίος εμφανίστηκε στο δικαστήριο – με αποτέλεσμα να μην μπορεί να υπάρξει βέβαιη απόφανση, ποιος είχε συμμετάσχει στα επεισόδια. Αθώος λόγω αμφιβολιών.

Τι συνέβαινε στο δυτικογερμανικό κράτος στα 1960; Υπήρχε δυνατότητα καταγραφής των αστυνομικών επιχειρήσεων, άρα και των συγκρούσεων, στους δημόσιους χώρους (ειλικρινά δεν ξέρω αν, νομικά, η δυνατότητα αυτή υπάρχει και σήμερα, με τους νόμους περί προσωπικών δεδομένων). Και ανάμεσα στις ποινές, η πιο βαριά, διότι είχε χρηματικό κόστος που έπρεπε να επωμιστεί ο παραβάτης και το οικογενειακό περιβάλλον του, ήταν η αποζημίωση εις ολόκληρον για κάθε είδους υλικές ζημιές. Γινόταν η διασταύρωση, η κοστολόγηση και έπρεπε να πληρώσεις, τελεία. Συμπληρωματικά, υπήρχε μια κατηγορία ποινών που προέβλεπε την κοινωνική εργασία των παραβατών: συγκεκριμένη δουλειά, υποχρεωτική, για συγκεκριμένο διάστημα, που παρακολουθείται και αξιολογείται.

Η παραβατικότητα μέσα στα πανεπιστήμια και γύρω από τα κινήματα και τα διάφορα μέτωπα, που επιβιώνει στην Ελλάδα, έχω την εντύπωση ότι είναι μεγάλη ακριβώς επειδή υπάρχει μια νομοθεσία που επιτρέπει την ατιμωρησία. Κυρίως, δεν υπάρχει ούτε η έννοια του χρηματικού προστίμου του συνδεδεμένου με το κόστος των κάθε φορά ζημιών ούτε η έννοια της κοινωνικής εργασίας. Το αποτέλεσμα το γνωρίζουμε.

Πρόσφατα έληξε η κατάληψη στο κτίριο διοίκησης του ΑΠΘ. Οι περίπου τριάντα προσαχθέντες, στην πράξη, δεν θα έχουν ιδιαίτερες συνέπειες. Μαζί με τους 31 που είχαν συλληφθεί στα επεισόδια που προηγήθηκαν, θα είναι μια κρίσιμη μάζα ευεπίφορη στις πιέσεις. Θα πιέζουν (και θα απειλούν) διάφοροι να μη φτάσει στο ακροατήριο η υπόθεση. Οταν φτάσει, δεν θα υπάρχουν μάρτυρες – είτε επειδή θα φοβούνται είτε κατόπιν συνεννοήσεων στο πλαίσιο μιας περίεργης συναίνεσης, για να μην αντιμετωπιστούν νεαρά παιδιά ως εγκληματίες. Αυτό στην Ελλάδα θεωρείται προοδευτικό. Και η κατάσταση της χαμηλής βίας στα ΑΕΙ θα συνεχίζεται επ’ άπειρον. Τζάμπα. Εκτός εάν κάποιος, κάπως, αποφασίσει να την κοστολογήσει.