Παραμονές του νέου γύρου των διερευνητικών συνομιλιών ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, η τουρκική διπλωματία φρόντισε να υπογραμμίσει ότι μπορεί να έχει προσωρινά αποσύρει τα ερευνητικά σκάφη από διαφιλονικούμενες περιοχές, όμως δεν έχει παραιτηθεί ούτε από τις αξιώσεις της ούτε από τη δική της ερμηνεία του διεθνούς δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Άλλωστε, έχει δείξει ότι αναζητά κάθε ευκαιρία για να δείξει ότι η δική της ερμηνεία και οι δικές της αξιώσεις στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ιδίως σε σχέση με την οριοθέτηση των υφαλοκρηπίδων και των ΑΟΖ, γίνονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο αποδεκτές ή ακόμη και σεβαστές από γειτονικές χώρες.

Ενδεικτική από αυτή την άποψη, η προβολή που έλαβε η αιγυπτιακή πρόσκληση για έρευνες σε οικόπεδο που είχε αρχικά οριοθετηθεί με τέτοιο τρόπο που έδειχνε να λαμβάνει υπόψη τις τουρκικές αξιώσεις, έστω και εάν πολύ σύντομα, ύστερα και από την ελληνική παρέμβαση προς την Αίγυπτο, ο σχετικός χάρτης διορθώθηκε ακυρώνοντας το έδαφος των αρχικών τουρκικών πανηγυρισμών – άλλωστε, η Αίγυπτος έχει κάνει σαφές ότι περιμένει μια πιο συνολική μεταστροφή από την τουρκική πλευρά.

Η παρέμβαση για τον αγωγό ηλεκτρικού ρεύματος EuroAsia Interconnector

Σε αντίθεση με τον αγωγό φυσικού αερίου East Med που δεν είναι δεδομένο εάν και πότε θα κατασκευαστεί, εξαιτίας όχι μόνο των γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων γύρω από τα ζητήματα του φυσικού αερίου στην περιοχή αλλά και του υψηλού κόστους του, ο αγωγός ηλεκτρικού ρεύματος EuroAsia Interconnector, είναι ένα έργο τεχνικά πολύ πιο εφικτό και με άμεσο ενδιαφέρον όχι μόνο για τις τρεις χώρες που έχουν συμφωνήσει γι’ αυτόν, δηλ. την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση που το θεωρεί έργο κοινού ενδιαφέροντος και άρα μπορεί να το χρηματοδοτήσει.

Στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν μεγάλο υποθαλάσσιο αγωγό υπερυψηλής τάσης, με ισχύ αρχικά 1000 MW και προοπτικά 2000 ΜW που θα συνδέει το Ισραήλ με την Κύπρο, την Κύπρο με την Κρήτη και μέσω της διασύνδεσης Κρήτης – ηπειρωτικής Ελλάδας τα ευρωπαϊκά δίκτυ. Ως τέτοιο έργο εντάσσεται σε μια συνολικότερη κατεύθυνση αυξημένης διασύνδεσης των δικτύων που εκτός των άλλων σημαίνει σταθερότητα και ασφάλεια των ηλεκτρικών δικτύων.

Όμως, η Τουρκία θεωρεί ότι ο αγωγός περνάει μέσα από τη δική της υφαλοκρηπίδα, με βάση τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύει το Δίκαιο της Θάλασσας και ο οποίος δεν αναγνωρίζει αυτοτελή υφαλοκρηπίδα (και κατ’ επέκταση ΑΟΖ) στα νησιά, έστω και εάν η σχετική πρόβλεψη είναι ρητή στη σχετική διεθνή σύμβαση.

Σε αυτό το πλαίσιο, εξέδωσε διπλωματική διακοίνωση προς την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτώντας να ζητήσουν άδεια πριν προχωρήσουν σε εργασίες επί της «τουρκικής υφαλοκρηπίδας», επικαλούμενη επ’ αυτού το διεθνές δίκαιο.

Η κίνηση είναι προφανές ότι έχει ως σκοπό να επαναφέρει την τουρκική αξίωση ως προς την υφαλοκρηπίδα και να πιέσει ιδίως την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και το Ισραήλ σε μια αναγνώριση ότι το συγκεκριμένο έργο περνάει όντως από την τουρκική υφαλοκρηπίδα.

Ουσιαστικά είναι τμήμα μιας πάγιας προσπάθειας οτιδήποτε έχει να κάνει με την Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ακόμη και εάν δεν έχει άμεση σχέση με την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονάνθρακα να μετατραπεί σε ένα είδος «γκρίζας ζώνης» που θα παραπέμπει διαρκώς σε μια γενική διαπραγμάτευση.

Οι κρίσιμες ισορροπίες

Από την άλλη μεριά, βέβαια η Τουρκία θα πρέπει να τηρήσει και τις ισορροπίες προς τις οποίες παραπέμπει η τρέχουσα εξωτερική πολιτική της.

Για παράδειγμα, η Τουρκία σε αυτή τη φάση δεν επιθυμεί μια περαιτέρω ρήξη με το Ισραήλ, αντίθετα στο πλαίσιο ενός συνολικότερο αναπροσανατολισμού της εξωτερικής πολιτικής της ύστερα από την εκλογής Μπάιντεν στην προεδρία έχει κάνει διάφορα διαβήματα που παραπέμπουν στην εξομάλυνση και επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ.

Αλλά και σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, επίσης η Τουρκία σε αυτή τη φάση δεν επιθυμεί μια μεγάλης κλίμακας αντιπαράθεση με την ΕΕ. Αυτό έχει να κάνει με την επικείμενη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ όπου η Τουρκία δεν θα ήθελε να δει τίθεται ξανά θέμα κυρώσεων σε βάρος της. Έχει να κάνει ακόμη με την προσπάθειά της να εξασφαλίσει από την ΕΕ υποστήριξη σε κρίσιμα ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος.

Άλλωστε, συμπληρώθηκαν πέντε χρόνια από την κοινή δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό, που εξακολουθεί να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ευρωπαϊκής πολιτικής για το προσφυγικό, με την Τουρκία να επιμένει ότι χρειάζεται μεγαλύτερη δέσμευση και από τη μεριά της ΕΕ ώστε να διατηρηθεί σε ισχύ η συμφωνία και να δεχτεί την απαραίτητη ενίσχυση. Παράλληλα, η τουρκική πλευρά υπογραμμίζει την ανάγκη για μια «θετική ατζέντα» στις ευρωτουρκικές σχέσεις συμπεριλαμβανομένης και της ανάγκης αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης και απελευθέρωσης της χορήγησης βίζας στους Τούρκους πολίτες.

Η συνέχιση των διερευνητικών επαφών

Σε αυτό το φόντο πραγματοποιήθηκε ο 62ος γύρος των διερευνητικών επαφών στην Αθήνα, ενώ την Τετάρτη 17 Μαρτίου θα πραγματοποιηθεί η συνάντηση σε επίπεδο υπηρεσιακών γενικών γραμματέων των υπουργείων εξωτερικών.

Από τη μεριά του ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Δένδιας ξεκαθάρισε ότι η Αθήνα ευελπιστεί οι διερευνητικές να «οδηγήσουν στην εξεύρεση κοινού εδάφους για την επίλυση της μόνης διμερούς διαφοράς που έχουμε με την Τουρκία, δηλαδή την οριοθέτηση της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, επί τη βάσει της UNCLOS και των αρχών του Διεθνούς Δικαίου» και επέμεινε ότι τυχόν συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου θα απαιτήσει και το «κατάλληλο κλίμα».

Headlines