Κοροναϊός – Γαλλία : Περισσότεροι από τους μισούς νέους ενήλικες δεν έχουν να φάνε

Η Αμαντίν Σερώ βγαίνει από το μικροσκοπικό φοιτητικό της διαμέρισμα στο Παρίσι και ξεκινά για μια διαδρομή μιας ώρας, για να καταφέρει να φάει. Όπως εξηγεί στους Times της Νέας Υόρκης, το στομάχι της πονά από την πείνα, καθώς περιμένει στην ουρά μιας φοιτητικής τράπεζας τροφίμων κοντά στη Βαστίλη. Μπροστά της βρίσκονται άλλα 500 νεαρά άτομα.

Η 19χρονη Σερώ σπουδάζει στο πανεπιστήμιο. Τον Σεπτέμβριο οι οικονομίες της εξαντλήθηκαν, αφού η πανδημία δεν της επιτρέπει πλέον να εργάζεται ως σερβιτόρα και babysitter, δυο δουλειές μέσω των οποίων εξασφάλιζε τα προς το ζην. Από τον Οκτώβριο και μετά, αναγκάζεται να τρώει μόνο μια φορά τη μέρα. Έχει χάσει περισσότερα από 10 κιλά.

«Δεν έχω χρήματα για φαγητό», υποστηρίζει η Σερώ μιλώντας στους Times. Ο πατέρας της τη βοηθά με το ενοίκιο και τα δίδακτρα, όμως δεν έχει τη δυνατότητα να της προσφέρει τίποτα παραπάνω, έχοντας απολυθεί μετά από 20 χρόνια εργασίας, κατά τη διάρκεια του φετινού Αυγούστου. «Είναι τρομακτικό», αναφέρει η ίδια, καθώς οι φοιτητές γύρω της παραλαμβάνουν λαχανικά, ζυμαρικά και γάλα. «Και όλα συμβαίνουν τόσο γρήγορα».

Η πανδημία εισέρχεται πια στη δεύτερη χρονιά της κυριαρχίας της στον πλανήτη και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη προειδοποιούν ότι έχει σημειωθεί ανησυχητική όξυνση της επισιτιστικής επισφάλειας μεταξύ των νέων ανθρώπων, εξαιτίας των κλειστών πανεπιστημιουπόλεων, των περικοπών στις θέσεις εργασίας και των απολύσεων των γονιών τους. Όλο και μεγαλύτερα ποσοστά έρχονται αντιμέτωπα με την πείνα και την αυξανόμενη οικονομική και ψυχολογική πίεση, που βαθαίνει τις ανισότητες εις βάρος των πλέον ευάλωτων πληθυσμών.

Η εξάρτηση από συσσίτια και τράπεζες τροφίμων στην Ευρώπη αυξάνεται δραματικά, καθώς εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αντιμετωπίζουν εντεινόμενες δυσκολίες στην κάλυψη των βασικών διατροφικών τους αναγκών. Καθώς η παγκόσμια οικονομία παλεύει να ανακάμψει από τη χειρότερη ύφεση που έχει βιώσει μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η πείνα αυξάνεται.

Στις ΗΠΑ, σχεδόν ένα στα οκτώ νοικοκυριά δεν έχει πρόσβαση σε αρκετά τρόφιμα για να καλύψει τις ανάγκες τους. Οι κάτοικοι των χωρών που ήδη αντιμετώπιζαν επισιτιστική ανασφάλεια τώρα βρίσκονται ενώπιον μιας ακόμη βαθύτερης κρίσης, με 265 εκατ. επιπλέον άτομα να αναμένεται να υποφέρουν από πείνα εξαιτίας του κοροναϊού, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης του ΟΗΕ.

Στη Γαλλία, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, οι μισοί νεαροί ενήλικες πλέον έχουν περιορισμένη ή αβέβαιη πρόσβαση σε τρόφιμα. Σχεδόν το 25% παρακάμπτει σε σταθερή βάση τουλάχιστον ένα γεύμα τη μέρα, σύμφωνα με το Cercle des Économistes, μια γαλλική δεξαμενή σκέψης που ασχολείται με οικονομικά ζητήματα και συμβουλεύει την κυβέρνηση.

Ο πρόεδρος της χώρας, Εμανουέλ Μακρόν, αναγνώρισε την ύπαρξη της εντεινόμενης κρίσης, όταν προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές διαδήλωσαν σε πόλεις ολόκληρης της γαλλικής επικράτειας. Στη Γαλλία, όπως και στη χώρα μας, η ανώτατη εκπαίδευση θεωρείται δικαίωμα και το κράτος χρηματοδοτεί το μεγαλύτερο μέρος του κόστους των σπουδών. Ο Μακρόν ανακοίνωσε σχέδιο άμεσης ανακούφισης, που περιλαμβάνει γεύματα αξίας €1 την ημέρα στα εστιατόρια των πανεπιστημίων, ψυχολογική υποστήριξη και αναθεώρηση της οικονομικής ενίσχυσης εκείνων που αντιμετωπίζουν «διαρκή και αξιοσημείωτη μείωση των οικογενειακών τους εισοδημάτων».

«Ο κοροναϊός έχει δημιουργήσει μια βαθιά και σοβαρή κοινωνική έκτακτη ανάγκη, που έχει κατακρημνίσει ξαφνικά τους ανθρώπους στις δυσκολίες», εξηγεί ο Ζιλιέν Μεϊμόν, πρόεδρος του Linkee, μιας πανεθνικής τράπεζας τροφίμων που δημιούργησε νέες υπηρεσίες, ειδικά για τους φοιτητές που δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκή τρόφιμα. «Οι φοιτητές έχουν γίνει το νέο πρόσωπο της επισφάλειας».

Η επισφάλεια τροφίμων μεταξύ φοιτητών δεν ήταν ασυνήθιστη ούτε πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. Όμως το πρόβλημα γιγαντώθηκε από την εποχή που οι ευρωπαϊκές χώρες επέβαλαν εθνικά lockdown πέρσι την Άνοιξη, με στόχο τον περιορισμό του κοροναϊού.

Ανθρωπιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνταν κυρίως για την σίτιση των προσφύγων, των αστέγων και των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, έχουν προσαρμόσει τις δράσεις τους για να καλύψουν την αύξηση της ζήτησης μεταξύ των νέων. Στο Restos du Coeur, μια από τις μεγαλύτερες τράπεζες τροφίμων της Γαλλίας, με 1.900 σημεία διανομής, ο αριθμός των νεαρών ενηλίκων κάτω των 25 που περιμένει στην ουρά για ένα γεύμα έχει αυξηθεί σε βαθμό που πλέον αντιπροσωπεύει το 40% του συνόλου.

Περισσότεροι από 8 εκατ. Γάλλοι επισκέφθηκαν πέρσι τουλάχιστον μια τράπεζα τροφίμων. Ο αντίστοιχος αριθμός για το 2019 κυμάνθηκε περίπου στα 5,5 εκατ. Η ζήτηση για ανθρωπιστική βοήθεια για τη σίτιση σε όλη την Ευρώπη έχει σημειώσει αύξηση της τάξης του 30% σύμφωνα με την Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Τραπεζών Τροφίμων.

Αν και η κυβέρνηση επιδοτεί τα γεύματα εντός της πανεπιστημιούπολης, δεν παραχωρεί πρόσβαση σε αποθήκες με τρόφιμα. Και καθώς το κόστος της σίτισης γίνεται όλο και πιο δυσβάσταχτο για τους φοιτητές με χαμηλά ή και καθόλου εισοδήματα, η διοίκηση των πανεπιστημίων στρέφεται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις για να αντιμετωπίσει την πείνα των φοιτητών.

Η πανδημία έχει εξαφανίσει αμέτρητες θέσεις εργασίας που καλύπτονταν συνήθως από νεαρά άτομα. Τα δύο τρίτα των νέων έχουν χάσεις τις δουλειές που τους επέτρεπαν να τα βγάζουν πέρα, σύμφωνα με το Εθνικό Παρατηρητήριο Φοιτητικής Ζωής.

«Έχουμε ανάγκη να εργαστούμε, όμως δεν βρίσκουμε δουλειές», υποστηρίζει στους Times ο Ίβερσον Ρόζας, ένας 23χρονος φοιτητής γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβώνης στο Παρίσι. Πριν την πανδημία εργαζόταν πέντε ημέρες την εβδομάδα σε καθεστώς μερικής απασχόλησης σε ένα εστιατόριο. Πλέον, εργάζεται μόνο μια ημέρα την εβδομάδα, με αποτέλεσμα να μπορεί να διαθέσει μόλις €50 το μήνα για τρόφιμα.

Ένα πρόσφατο βράδυ, περίμενε σε μια ουρά που απλωνόταν σε τρία ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα για να πάρει τρόφιμα.

«Πολλοί άνθρωποι που βρίσκονται εδώ, δεν έχουν ξαναπάει ποτέ σε τράπεζα τροφίμων, όμως τώρα μόλις που καταφέρνουν να τα βγάλουν πέρα», εξηγεί ο Μεϊμόν. Πολλοί πίστευαν ότι αυτού του είδους τα μέρη απευθύνονταν στους φτωχούς και όχι σε ανθρώπους όπως οι ίδιοι, προσθέτει. Για να μειώσει την αίσθηση στιγματισμού, η τράπεζα τροφίμων Linkee προσπαθεί να δημιουργήσει γιορτινή ατμόσφαιρα, με τη βοήθεια εθελοντών και φοιτητικών μουσικών συγκροτημάτων.

Οι απολύσεις άλλων μελών της οικογένειας των νέων δημιουργούν ένα φαινόμενο ντόμινο. Στη Γαλλία, όπου ο μέσος μισθός κινείται στα €1.750 το μήνα, η κυβέρνηση έχει δαπανήσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ προσπαθώντας να αποτρέψει τις μαζικές απολύσεις και χρεοκοπίες. Όμως αυτό δεν έχει προστατέψει τους γονείς από το ολοένα και αυξανόμενο κόστος της πανδημίας.

Κάπως έτσι εξελίχθηκαν τα πράγματα και στην οικογένεια της Σερώ: Ο πατέρας της έχασε τη δουλειά του όταν η επιχείρηση στην οποία εργαζόταν έβαλε λουκέτο, ενώ τα έσοδα της μητέρας της έχουν μειωθεί κατά 20%, καθώς αντί για τον μισθό της λαμβάνει κρατικά επιδόματα. Τώρα, η Σερώ καταφέρνει να φάει αποκλειστικά χάρη στις τράπεζες τροφίμων, ενώ πίνει όσο περισσότερο νερό μπορεί για να μειώνει το αίσθημα της πείνας.

«Στην αρχή ήταν δύσκολα», διηγείται στους Times η Σερώ. «Όμως τώρα το έχω συνηθίσει».

Τα μέτρα που εισήγαγε ο Μακρόν, αν και καλοδεχούμενα, δεν αρκούν για να λύσουν το πρόβλημα. Στη βορειοδυτική πόλη Ρενέ, τα γεύματα του €1 είναι τόσο δημοφιλή, που η αναμονή στις ουρές μπορεί να αγγίξει ακόμη και τη μία ώρα. Και οι φοιτητές που είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθούν ψηφιακά τα μαθήματά τους, δεν έχουν πάντα τόσο πολύ χρόνο να διαθέσουν. Άλλοι απλώς ζουν πολύ μακριά από τα σημεία διανομής.

«Πολλοί άνθρωποι απλώς δεν τρώνε», τονίζει στους Times ο Άλαν Γκιγιεμί, ένας εκ των προέδρων του φοιτητικού συλλόγου του Πανεπιστημίου της Ρενέ.

Η ζήτηση είναι τόσο υψηλή που ορισμένοι φοιτητές με… επιχειρηματικό δαιμόνιο έχουν αρχίσει να βρίσκουν τρόπους να ανταποκριθούν μόνοι τους σε αυτή.

Για παράδειγμα, η τράπεζα τροφίμων που επισκέφθηκε η Σερώ, άνοιξε τον Οκτώβριο, όταν έξι Παριζιάνοι φοιτητές διαπίστωσαν ότι πολλοί συμφοιτητές τους πεινούσαν.

Με τη βοήθεια του Δήμου και του Ερυθρού Σταυρού, ζήτησαν δωρεές από σουπερμάρκετ και εταιρείες τροφίμων. Τώρα, 250 εθελοντές φοιτητές μοιράζουν τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης σε 1000 συνομηλίκους τους κάθε εβδομάδα. Οι πραγματικές ανάγκες, όμως, είναι πενταπλάσιες, όπως επισημαίνει στους Times ο Ουλίς Γκούτμαν-Φάουρε, φοιτητής νομικής και ένας εκ των ιδρυτών της πρωτοβουλίας. Οι φοιτητές κρατούν θέση στην ουρά μέσω διαδικτύου.

«Στην αρχή περνούσαν τρεις ημέρες μέχρι να καλυφθούν οι θέσεις. Πλέον εξαντλούνται μέσα σε τρεις ώρες», τονίζει.

Ο Τόμας Νέιβς, ένας 23χρονος υπότροφος φοιτητής φιλοσοφίας, αναφέρει ότι αισθάνθηκε εγκαταλελειμμένος και απομονωμένος κάνοντας μαθήματα μέσω διαδικτύου επί μήνες, κλεισμένος στη μικροσκοπική του γκαρσονιέρα.

Όταν έχασε τις φοιτητικές δουλειές του, άρχισε να αναζητά τις τράπεζες τροφίμων που λειτουργούσαν δυο φορές την εβδομάδα εντός της πανεπιστημιούπολης. Εκεί δεν βρήκε μόνο τα γεύματα που χρειαζόταν απελπισμένα, αλλά και έναν τρόπο να ξεφύγει από τη μοναξιά και να αντέξει το ολοένα και αυξανόμενο ψυχολογικό φορτίο. Οι γονείς του είναι και οι δύο άρρωστοι και μόλις που καταφέρνουν να τα βγάλουν πέρα.

«Οι τράπεζες τροφίμων είναι ο μόνος τρόπος να μπορέσω να φάω», εξηγεί.

«Όμως οι συναντήσεις με άλλους φοιτητές που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, με βοήθησε να συνειδητοποιήσω ότι όλοι μας περνάμε τα ίδια βάσανα».