Στο «σκαμνί» Μέρκελ και Σολτς για το σκάνδαλο μεγατόνων της Wirecard

Οι βουλευτικές εκλογές της Γερμανίας απέχουν περίπου έξι μήνες και οι επικεφαλής των δύο μεγάλων κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού έχουν διαφορετικούς λόγους να ανησυχούν γι’ αυτές. Η μεν Άνγκελα Μέρκελ μήπως χρεωθεί πολιτικά ότι αφήνει στους διαδόχους της ένα Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα σε βαθιά κρίση, ο δε Όλαφ Σολτς για το ενδεχόμενο οι Σοσιαλδημοκράτες να καταλάβουν για πρώτη φορά την τρίτη θέση, πίσω από τους Πράσινους και να μετατραπούν έτσι σε κομπάρσο των πολιτικών εξελίξεων.

Μέχρι να φτάσει, πάντως, η στιγμή που θα ανοίξουν οι κάλπες, υπάρχει κάτι για το οποίο ανησυχούν και οι δύο νυν εταίροι. Πρόκειται για την πολύκροτη υπόθεση της Wirecard, της επιχείρησης η οποία αποτελούσε ένα από τα «κοσμήματα» της Γερμανίας και του χρηματιστηριακού δείκτη Dax μέχρι τη στιγμή που άρχισε να αποκαλύπτεται τι κρυβόταν πίσω από τη «βιτρίνα» – με τελική κατάληξη την κατάρρευσή της, το καλοκαίρι του 2020.

Το σκάνδαλο αυτό, το οποίο θεωρείται το μεγαλύτερο μεταπολεμικά στη Γερμανία σε επίπεδο διαφθοράς, θα φέρει την καγκελάριο και τον υπουργό Οικονομικών στο «σκαμνί» της εξεταστικής επιτροπής της Bundestag τον ερχόμενο μήνα, μετά το Πάσχα των Καθολικών. Η αιτία είναι πως υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η κυβέρνηση, εν γνώσει και των δύο, εξέτασε σοβαρά το ενδεχόμενο διάσωσης της Wirecard μόλις τρεις ημέρες προτού υποβάλει αίτημα προστασίας από τους πιστωτές της – στις 25 Ιουλίου – και ενώ ήταν ήδη γνωστό ότι πρακτικά ήταν τόσο εκτεθειμένη διεθνώς ώστε δεν ήταν σε θέση να επιβιώσει.

Διάσωση από την… πίσω πόρτα

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Reuters και γερμανικών ΜΜΕ, στις 22 Ιουλίου και λίγες ώρες αφότου η διοίκηση της Wirecard είχε δημοσιοποιήσει την ύπαρξη μιας «μαύρης τρύπας» ύψους 1,9 δισ. ευρώ στους ισολογισμούς της, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Γεργκ Κούκις, έστειλε ένα υπόμνημα 9 σελίδων προς τον Σολτς, με το οποίο αφενός τον ενημέρωνε ότι η εταιρεία βρισκόταν κυριολεκτικά στο χείλος του γκρεμού και, αφετέρου, του παρουσίαζε ένα σχέδιο για τη διάσωσή της με κεφάλαια της κρατικής τράπεζας KfW.

«Δεν αναμένεται αυτή τη στιγμή οι πιστωτές της Wirecard να τη ρίξουν στους λύκους», ανέφερε ανάμεσα στα άλλα το υπόμνημα που παρέλαβε ο Σολτς – ο οποίος είναι γνωστός ως «Μ» στις τάξεις των στελεχών του υπουργείου. Υπογράμμιζε δε τη σημασία που είχε για τη διαδικασία συναλλαγών και πληρωμών η Wirecard, η οποία διαδραμάτιζε κομβικό ρόλο για πολλούς άλλους ομίλους, συμπεριλαμβανομένης της Aldi.

Η αλήθεια είναι ότι σύντομα η κυβέρνηση και ο Σολτς αποφάνθηκαν πως η διάσωση της Wirecard δεν αποτελούσε την ορθή τακτική – σε αντίθεση με την Lufthansa, η οποία δέχθηκε «ενέσεις» ρευστότητας πολλών δισ. ευρώ την ίδια περίοδο. Έτσι, όπως ήταν λογικό, οδηγήθηκε στη χρεοκοπία.

«Ο Σολτς φέρει την πολιτική ευθύνη»

Παρ’ όλα αυτά, όπως σημειώνουν αρκετοί αναλυτές αλλά και βουλευτές, η ευθύνη της κυβέρνησης δεν εξαντλείται σε εκείνες τις λίγες, επίμαχες ημέρες. Κι αυτό διότι ήταν από χρόνια φανερό ότι κάτι σάπιο υπήρχε στο βασίλειο της Wirecard – «η γερμανική κυβέρνηση βρέθηκε στο πλευρό της Wirecard. Ο Σολτς φέρει πολιτική ευθύνη», δηλώνει ο Ντανιάλ Μπαγιάζ, μέλος της εξεταστικής επιτροπής.

Η εικόνα αποκαλυπτόταν σταδιακά τουλάχιστον από το 2016, όταν μια έρευνα ομάδας short sellers (Zatarra Research) έκανε ανοιχτά λόγο για εκτεταμένη διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος, ακόμη και για εξαπάτηση των Mastercard και Visa. Η υπόθεση αρχίζει να παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις το 2019, μετά από μεγάλο ρεπορτάζ των Financial Times για δίκτυο ύποπτων συναλλαγών πολλών δις. ευρώ μέσω της Wirecard.

Η εταιρεία – για την οποία, στο μεταξύ, η επιτροπή κεφαλαιαγοράς BaFin είχε απαγορεύσει το short selling – απαντά με μήνυση κατά της εφημερίδας. Προσλαμβάνει δε την KPMG προκειμένου να αποδείξει το αβάσιμο των κατηγοριών, ενώ επιχειρεί ρελάνς ανακοινώνοντας σχέδια εξαγοράς της κινεζικής Allscore.

Η αντίδρασή της δεν αποδεικνύεται, όμως, εύστοχη. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, η KPMG συμπεραίνει πως η Wirecard δεν παρουσίασε επαρκή στοιχεία που καταρρίπτουν τους ισχυρισμούς των FT, ενώ μετά από διαρκείς αναβολές στη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων του έτους 2019, η EY αρνείται να τα υπογράψει στις 18 Ιουνίου 2020 – με τη συνέχεια να είναι προδιαγεγραμμένη.

Βροχή παραιτήσεων και ένας μυστηριώδης θάνατος

Τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες, σχεδόν όλα τα διευθυντικά στελέχη της εταιρείας – στη Γερμανία και το εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου του Ντουμπάι – παραιτούνται ή συλλαμβάνονται. Την παραίτησή του υποβάλλει, τον Ιανουάριο του 2021, και ο επικεφαλής της BaFin – μια κίνηση που λίγοι αμφισβητούν ότι έχει άμεση σχέση με τη συγκεκριμένη υπόθεση.

Ανάμεσα σε όλα, τον Αύγουστο του 2020 ανακοινώνεται από τις Φιλιππίνες και ο θάνατος του Κρίστοφερ Μπράουν, μέλους του στενού πυρήνα της ηγετικής ομάδας της Wirecard, ο οποίος βρισκόταν ήδη στο στόχαστρο των αρχών. Η υπόθεση, μάλιστα, παραμένει μέχρι και σήμερα στο «σκοτάδι», με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.

Προφανώς, το παραπάνω περιστατικό δεν αναμένεται να αποτελέσει θέμα της «ανάκρισης» που θα υποστούν Μέρκελ και Σολτς από την κοινοβουλευτική επιτροπή. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλά άλλα και εξαιρετικά ενδιαφέροντα που θα κληθούν να απαντήσουν.