Επαναστατικό επιστημονικό επίτευγμα: Μοντέλο ανθρώπινου εμβρύου από… εργαστήριο

Για πρώτη φορά στα επιστημονικά χρονικά, με τη χρήση ανθρώπινων κυττάρων, δύο ανεξάρτητες διεθνείς επιστημονικές ομάδες κατάφεραν να δημιουργήσουν στο εργαστήριο μοντέλα του πρώιμου ανθρώπινου εμβρύου, της βλαστοκύστης.

Το κατάφεραν μέσω της κυτταρικής καλλιέργειας στο εργαστήριο. Ως πρώτη ύλη χρησιμοποίησαν, σε μία παγκόσμια πρώτη, είτε κύτταρα δέρματος ενηλίκων, είτε πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα.

Και οι δύο τεχνικές χαρακτηρίζονται επαναστατικές, καθώς ανοίγουν το δρόμο σε ένα ευρύ πεδίο ερευνών.

Μεταξύ άλλων, θα επιτρέψουν την καλύτερη μελέτη των αιτιών αποβολής στα αρχικά στάδια της κύησης, των αιτιών της υπογονιμότητας, καθώς και της επίδρασης φαρμάκων και τοξικών ουσιών στην ανάπτυξη του εμβρύου.

Οι δύο τεχνικές

Στα ανθρώπινα κύτταρα δέρματος (ινοβλάστες) βασίστηκε η μία ομάδα ερευνητών από την Αυστραλία, τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Σιγκαπούρη, με επικεφαλής τον καθηγητή Χοσέ Πόλο του Ινστιτούτου Βιοϊατρικής Ανακάλυψης του αυστραλιανού Πανεπιστημίου Μόνας.

Όπως αναφέρουν στη μελέτη τους, που δημοσιεύτηκε στην ιατρική επιθεώρηση Nature, αναπρογραμμάτισαν αυτά τα κύτταρα δέρματος ενηλίκων, ώστε να μετατραπούν σε μία τρισδιάστατη σφαιρική κυτταρική δομή, η οποία είναι μοροφολογικά και μοριακά σχεδόν ίδια με τη βλαστοκύστη.

Αυτό το εργαστηριακό μοντέλο εμβρύου, το οποίο ονόμασαν iBlastoid, μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί στη μελέτη της εμβρυϊκής βιολογίας (μέχρι σήμερα χρησιμοποιούνταν μόνον βλαστοκύστες, μέσω δωρεών, από εξωσωματικές  γονιμοποιήσεις).

Η δεύτερη επιστημονική ομάδα, που επίσης δημοσίευσε τη μελέτη της στο Nature,  ακολούθησε διαφορετική στρατηγική.

Με επικεφαλής τον Δρ. Τζουν Γου του Νοτιοδυτικού Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Τέξας, χρησιμοποίησε ανθρώπινα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, αναπτύσσοντας στο εργαστήριο τρισδιάστατα βλαστοειδή, τα οποία μοιάζουν -σε μορφολογία, μέγεθος, αριθμό κυττάρων και σύνθεση- με βλαστοκύστες, χωρίς ωστόσο να μπορούν να εξελιχθούν σε βιώσιμο ανθρώπινο έμβρυο.

Ζητήματα βιοηθικής

Αναπόφευκτα, οι νέες έρευνες εγείρουν ζητήματα βιοηθικής.

Πάντως, δεδομένου ότι οι διεθνείς επιστημονικές οδηγίες υπαγορεύουν οι ανθρώπινες βλαστοκύστες να μην καλλιεργούνται στο εργαστήριο (in vitro) πέρα από τη 14η ημέρα της εμβρυικής ανάπτυξης, ο Πόλο και οι συνεργάτες του καλλιέργησαν τα iBlastoids μέχρι την 11η ημέρα.

Σύντομα, αναμένονται οι νέες καθοδηγητικές αρχές της Διεθνούς Εταιρείας για την Έρευνα σε Βλαστικά Κύτταρα. Παραμένει, ωστόσο, άγνωστο εάν θα υπάρχει σε αυτές πρόβλεψη για τις νέες εργαστηριακές βλαστοκύστες.