Τον Δεκέμβριο του 1979 ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης βρέθηκε στη Στοκχόλμη για την απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας. Για τους Έλληνες μετανάστες της Σουηδίας, εργάτες, κυρίως καθαριστές οι περισσότεροι, ήταν ένα μεγάλο γεγονός. Αισθάνονταν μεγάλη υπερηφάνεια, που ένας συμπατριώτης τους τιμήθηκε με το μεγαλύτερο βραβείο του κόσμου.

Ο Ελύτης ανταπέδωσε την αγάπη τους με μία επίσκεψη στην Ελληνική Κοινότητα Στοκχόλμης. Συγκινημένος, έμεινε πολλές ώρες μαζί τους.

Νέος, τότε, ο Αντώνης Χατζής, δημοσιογράφος και ρεπόρτερ της ελληνικής εκπομπής της σουηδικής ραδιοφωνίας ζήτησε από τον Ελύτη να δει τον λόγο που είχε εκφωνήσει για να κρατήσει σημειώσεις. Ο ποιητής έδωσε τον λόγο στον δημοσιογράφο και του είπε να τον κρατήσει. Είναι δακτυλογραφημένος και έχει τις διορθώσεις που έκανε με το χέρι του. Ένα κειμήλιο για τον Αντώνη Χατζή, αλλά και όλους εμάς.

Ακολουθούν ορισμένα αποσπάσματα από την ομιλία-επιστολή του Οδυσσέα Ελύτη:

«Ό,τι και να πει ένας ποιητής, μικρό ή μεγάλο, σημαντικό ή ασήμαντο, δεν φέρνει αποτέλεσμα, θέλω να πω ότι δεν γίνεται ποίηση αν δεν περάσει από την χρησάρα της γλώσσας, αν δεν φτάσει στην όσο γίνεται πιο τέλεια έκφραση. Ακόμα κι οι πιο μεγάλες ιδέες, οι πιο ευγενικές, οι πιο επαναστατικές, παραμένουν σκέτα άρθρα, εάν δεν καταφέρει ο τεχνίτης να ταιριάσει σωστά τα λόγια του.

Μόνο τότε μπορεί ένας στίχος να φτάσει στα χείλια των πολλών, να γίνει κτήμα τους.

[…]

Ταπεινά εργάστηκα  σ’ όλη μου την ζωή. Και η μόνη ανταμοιβή που γνώρισα πριν από την σημερινή, ήταν ν’ ακούσω τους συμπατριώτες μου να με τραγουδούν. Να τραγουδούν το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ που μου χρειάστηκε τεσσάρψν χρόνων μοναξιά και αδιάπτωτη προσπάθεια για να το τελειώσω. Δεν το λέω για να περηφανευτώ. Δεν έρχομαι σήμερα για να σας κάνω τον σπουδαίο. Κανείς δεν είναι σπουδαίος από μας. Από μας, άλλος κάνει τη δουλειά του σωστά κι άλλος δεν την κάνει. Αυτό είναι όλο.

[…]

Είμαστε οι μόνοι σε ολόκληρη την Ευρώπη που έχουμε το προνόμιο να λέμε  τον ουρανό «ουρανό» και την θάλασσα «θάλασσα» όπως την έλεγαν ο Όμηρος και ο Πλάτωνας πριν δυόμιση χιλιάδες χρόνια. Δεν είναι λίγο αυτό. Η γλώσσα δεν είναι μόνο ένα μέσον επικοινωνίας. Κουβαλάει την ψυχή του λαού μας κι όλη του την ιστορία και όλη του την ευγένεια.

Δείτε ολόκληρη την επιστολή εδώ. Είναι ουσιαστική και πολύ συγκινητική.

Headlines