Στην πρώτη φάση της πανδημίας, το κλειδί ήταν η πειθαρχία. Δεν ξέραμε, κανείς δεν ήξερε, χρειαζόμασταν έναν άνθρωπο που να μας λέει γλυκά, αλλά αποφασιστικά, τι να κάνουμε. Αυτός ήταν ο Σωτήρης Τσιόδρας. Μας είπε να μείνουμε σπίτι, και μείναμε.

Αν η κυβέρνηση πίστευε ότι αυτή ήταν η διαχρονική συνταγή της επιτυχίας, έκανε λάθος. Αν η κυβέρνηση πιστεύει ότι η έξαρση της πανδημίας οφείλεται κατά κύριο λόγο στις διαδηλώσεις που οργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ, κάνει λάθος. Συμβάλλει βέβαια κι αυτό. Οπως συμβάλλει και η γενική κόπωση ή ο πολλαπλασιασμός των μεταλλάξεων. Το βασικότερο, και κρισιμότερο, χαρακτηριστικό των ημερών, όμως, είναι ο κλονισμός της εμπιστοσύνης.

Υπάρχουν λόγοι πολιτικοί: η Ικαρία του Πρωθυπουργού δεν βοήθησε, όπως δεν βοήθησαν οι εκτός σειράς εμβολιασμοί των «ημετέρων», τα βαφτίσια του Αδωνη, οι υπαρκτές και ανύπαρκτες «ειδικές άδειες». Υπάρχουν και λόγοι επιστημονικοί: η αίσθηση ότι η επιτροπή λοιμωξιολόγων δέχεται πιέσεις από πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες, ότι έχει χάσει την πειστικότητά της, το κύρος της, τον «βηματισμό» της, όπως δήλωσε πρόσφατα η καθηγήτρια Αναστασία Κοτανίδου. Ενας άλλος καθηγητής, ο αντιπρόεδρος της Πνευμονολογικής Εταιρείας Νίκος Τζανάκης, έφτασε χθες να πει ότι πολλά από τα ισχύοντα μέτρα είναι αντίθετα με την κοινή λογική.

Αν προστεθεί και η προβληματική διαχείριση των εμβολιασμών από την ΕΕ, που έδωσε επιχειρήματα στους αρνητές και τους εθνικιστές, δεν είναι περίεργο ότι εντείνονται η σύγχυση και η δυσπιστία. Σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο, μάλιστα, που πάνω απ’ όλα χρειάζεται υπομονή.

Οποιος οδηγείται από τα παραπάνω στο συμπέρασμα ότι η λύση είναι περισσότερος και αυστηρότερος εγκλεισμός κάνει λάθος. Η κοινωνία μας μοιάζει αυτή τη στιγμή με ένα υγρό που είναι περιορισμένο σε ένα μπουκάλι και βράζει. Για να αποτραπεί η έκρηξη, χρειάζονται οδοί διαφυγής. Για να μειωθεί η ένταση, δεν χρειάζεται λιγότερη, αλλά περισσότερη ελευθερία. Το είδαμε στα σουπερμάρκετ, όπου ο περιορισμός των ωρών λειτουργίας προκάλεσε συνωστισμούς. Το είδαμε στους δρόμους το πρώτο Σάββατο της απαγόρευσης της κυκλοφορίας μετά τις 6 το απόγευμα, όταν όλοι μπήκαν στα αυτοκίνητά τους στις 5.30 για να επιστρέψουν και προκλήθηκε χάος.

Πώς απαντήσαμε στο χάος; Επιτρέποντας τη χρήση του κωδικού 6 μόνο με τα πόδια ή ποδήλατο. Κι έτσι γέμισαν οι πλατείες.

Με άλλα λόγια, τα «έξυπνα μέτρα» που είχαν προαναγγελθεί δεν ήρθαν ποτέ. Η απάντηση στην αύξηση των κρουσμάτων ήταν περισσότερες ώρες μέσα (κι ας επισημάνθηκε ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού στους κόλπους της οικογένειας) και λιγότερες έξω (όπου αν τηρούνται τα αναγκαία μέτρα ο κίνδυνος είναι μικρότερος). Την ίδια ώρα, δεν έγιναν παρεμβάσεις ούτε στα μέσα μαζικής μεταφοράς ούτε στους χώρους εργασίας.

Αποτέλεσμα; Νέα αύξηση των κρουσμάτων. Και αν έχει δίκιο ο κ. Τζανάκης, ότι η μείωση θα αρχίσει να φαίνεται σε 5-6 εβδομάδες, μέχρι τότε θα πρέπει σίγουρα να αναζητηθεί ένα άλλο μείγμα. Πιο φιλελεύθερο, φυσικά.